Μια Καρπαθιά από τη Μαγαδασκάρη! Tου Μανώλη Δημελλά

Δυο είναι οι τρανοί μύθοι, που κάνουν πασίγνωστους τους Καρπάθιους.

Ο ένας θέλει τους πολύ παλιούς κάτοικους του νησιού να έκλεψαν τους Θεούς του Ολύμπου, μαζί με τις οικοσκευές τους, και να τους μετακόμισαν για πάντα στα βουνά της Καρπάθου. Και ο άλλος, ίσως λιγότερο γνωστός, θέλει εκείνους τους παλιούς Καρπάθιους τεχνίτες να έχτισαν ολάκερο το κόσμο.

Για τον πρώτο μύθο δεν είμαι σίγουρος, αφού οι ξεχασμένοι Θεοί, εκείνοι που συναντάμε τυχαία πάνω στο νησί, φαίνεται να μετακόμισαν μονάχοι τους, όμως ο  δεύτερος ίσως να μην είναι μακριά από την αλήθεια, αφού όποια πελεκημένη πέτρα κι αν σηκώσεις, στα σίγουρα θα βρείς χαραγμένα αρχικά από ένα Καρπάθικο όνομα ή μια πονεμένη μαντινάδα να ανασαίνουν.

Μα τι δουλειά έχουν στην άγνωστη και μακρινή Μαγαδασκάρη οι Καρπάθιοι;

Το πέντε φορές μεγαλύτερο από την Ελλάδα, νησί του Ειρηνικού, ένας από τους τελευταίους παράδεισους του πλανήτη, ήταν πέρασμα πάνω στο ατέλειωτο ταξίδι για τις νέες χώρες της Ασίας.

Εκεί κάπου στις αρχές του 20ου αιώνα, τα βαπόρια ξαπόσταιναν στο λιμάνι του Ανταναναρίβο, φόρτωναν τετράποδα και τσουβάλια με εμπορεύματα και περίμεναν τη κάλμα του ξενόγλωσσου Ποσειδώνα, για να βάλουν ρότα προς την Ινδοκίνα ή ακόμη πιο πέρα, για τη κάψα της Αυστραλίας.

Μυθικά ταξίδια, τυχεροί εκείνοι που σάλπαραν μέσα στην αντάρα των περασμένων χρόνων. Κάπως έτσι ξεκινά και η περιπέτεια της ζωής του Απερίτη  Νικήτα Λεοντάρη. Μια στιγμή, θα πιάσουμε την ιστορία από το τέλος, τότε που ξεθάβεται η άκρη της!  Έτσι θα έχει περισσότερο σασπένς και θα μοιάζει με σενάριο από μια κινηματογραφική ταινία.

Ήταν το 2010 όταν μια Κρητικιά, η νοσηλεύτρια Ευαγγελία Νύκταρη, άφησε μια βολική ζωή και βρέθηκε για να βοηθήσει την ιεραποστολή της Ορθόδοξης εκκλησίας στη Μαγαδασκάρη, μετά από πρόσκληση του σεβασμιότατου Μητροπολίτη Ιγνάτιου. Η ζωή της Ευαγγελίας γίνεται μυθική, από το 2001, που θα ξεκινήσει το ιεραποστολικό έργο, αφού μέσα από την συνεχή και αδιάκοπη προσφορά, το πνεύμα και η καρδιά της γεμίζουν από την ενέργεια των ανθρώπων της μαύρης ηπείρου. Η Ευαγγελία επαναλαμβάνει μια φράση που δεν μπορώ να μη σας μεταφέρω: "Φτάνει να έχει λίγη θέληση ένας άνθρωπος και ο Θεός την κάνει πολύ μεγάλη, τεράστια. Το μπορώ επιστρέφει διπλάσιο".

Ας μην σας παρασύρω στις μνήμες της, που θα τις παρουσιάσουμε σε μια άλλη ευκαιρία, το θέμα της Καρπάθου που ξε-τρυπώνει από τη Μαγαδασκάρη, θα μας σαγηνέψει!

Στην πρωτεύουσα, το Ανταναναρίβο, οι Έλληνες δεν ξεπερνούσαν τους 30, και  με τη συμβολή του επί τιμή Έλληνα προξένου, κ. Παναγιώτη Ταλούμη στη περιοχή Ντεχοριρίκα θα ξεκινούσαν τα μαθήματα Ελληνικών.

Γλώσσα, γεωγραφία, ιστορία και Ελληνικοί χοροί, ήταν στο σχεδιασμένο πρόγραμμα. Η Ευαγγελία Νύκταρη είχε δυνατές συγκινήσεις και πολλές εμπειρίες από τη προσπάθεια, αφού η διδασκαλία Ελληνικών αποτελεί το μεγάλο σχέδιο του Μητροπολίτη Γκάνας Παντελεήμονα, που μαζί του πρωτογνώρισε την Αφρική.

Η δημοσίευση στη τοπική εφημερίδα προκάλεσε αμέσως αναστάτωση, και πολύ γρήγορα μαζεύτηκαν 350 μαθητές!

Η Ευαγγελία ξεκινούσε τη διδασκαλία από το πρωί και τελείωνε τη νύχτα.

Πέρασαν πολύ και καλοί μαθητές, όμως η δασκάλα σχεδόν αμέσως ξεχώρισε τη Landy.

Με πρώτη ευκαιρία φώναξε την γυναίκα, η δασκάλα απορούσε, το πάθος της για την Ελλάδα ήταν αξιοζήλευτο. Μα η Landy Razafindrakoto ήταν μισή Ελληνίδα!

Η ιστορία της ξεκινούσε από το Απέρι, εκεί κάπου στο τέλος του 19ου ή αν προτιμάτε την αρχή του 20ου αιώνα, ο προπάππους της, ο Νικήτας Λεοντάρης, έφευγε για να βρει τη τύχη του. Από τη δική του, Καρπάθικη ψυχή, θα ξεκινούσε ένα μακρύ, άγνωστο ταξίδι που δεν έχει, ούτε και θα έχει τελειωμό.

Από ένα μικρό νησί σε ένα μεγάλο, από τον ένα παράδεισο στον άλλον.

Εκείνα τα χρόνια και τα δυο νησιά ήταν σχεδόν ανεξερεύνητα όμως κατακτημένα.

Η Κάρπαθος από Ιταλούς, η Μαγαδασκάρη από Γάλλους.

Ο μετανάστης Νικήτας, γιός του Ηλία Λεοντάρη και της Μαρίας Χαρτοφύλακα, ασχολείται με επιχειρήσεις, στήνει έναν φούρνο στη Mahajanga,  και με πολύ δουλειά καταφέρνει να ξεχωρίσει μέσα στη ντόπια κοινωνία.  Λίγο μετά τη λήξη του πρώτου παγκοσμίου πολέμου παντρεύεται με την Rafara Seraphine. Στις 24 Σεπτέμβρη 1921 γεννιέται ο μονάκριβος γιός τους Γιώργος, ο Έλληνας πατέρας του δεν είχε τύχη, πεθαίνει ξαφνικά δύο χρόνια αργότερα, το 1923.

Όμως είχε φροντίσει να τακτοποιήσει μια βαριά και ανεκτίμητη κληρονομιά μνήμης, το όνειρο της Καρπάθου!

Τα δύσκολα χρόνια ήταν μπροστά, αφού οι νόμοι και η κυβέρνηση της Μαγαδασκάρης εκποιούν τη περιουσία της χήρας Rafara και δηλώνουν το μωρό σαν νόθο. Από τότε ξεκινά μια απίστευτη περιπέτεια επιβίωσης και παράλληλα αναζήτησης, από χιλιάδες μίλια μακριά, οι άγνωστες Καρπάθικες ρίζες τους καλούν.

Οι απόγονοι του Γιώργου μεγάλωσαν με το νόστο της Καρπάθου, ακόμη μια τρανή απόδειξη, για κείνους που συγκρίνουν την απέραντη αγάπη των μεταναστών για τον γενέθλιο τόπο τους.

Με τη σειρά του ο Γιώργος Λεοντάρης  θα παντρευτεί την RAZANAMIANDRY Germaine θα κάμουν δέκα παιδιά και θα ξεκινήσει μια μεγάλη φαμίλια με Καρπαθο-Μαγαδασκαρινό αίμα! Ο πρωτογιός της οικογένειες φαίνεται πως δέχεται τις ισχυρότερες επιρροές από τον πατέρα του. Ψάχνει, αναζητά με αγωνία τις ρίζες του, οι πληροφορίες είναι ελάχιστες και τα πράγματα δυσκολεύουν από τη μη χρήση του επώνυμου, αφού, σύμφωνα με το έθιμο, στη Μαγαδασκάρη το επώνυμο δίνεται από τη μητέρα και τη προ-γιαγιά.

Γνωρίζουν, κρατούν πιστοποιητικά για η καταγωγή τους, ξεκινά από το Απέρι της Καρπάθου, εκεί όμως εξαντλούνται οι πληροφορίες τους. Και από εδώ ξεκινά ο ρόλος της Ευαγγελίας Νύκταρη που πήρε τηλέφωνα, έστειλε γράμματα και η Μητρόπολη Καρπάθου άνοιξε τον φεγγίτη της μνήμης! Έφερε σε επαφή την Landy με την τελευταία απόγονο στη Κάρπαθο, την κ. Ζωή Διακίδη, που έχει πατρικό επώνυμο Λεοντάρη!

Από τότε φαίνεται να ενώθηκαν οι χαμένες άκρες ψυχικών δεσμών, και δεν έμειναν μόνο στη τηλεφωνική επικοινωνία. Η Ευαγγελία Νύκταρη στάθηκε στο μεγάλο ταξίδι που αποφάσισε να κάνει η οικογένεια έπειτα από το κάλεσμα της κας Ζωής Διακίδη.

Η Landy, ο πατέρας της, Vincent Leondaris, και η Ευαγγελία ταξίδεψαν και έφτασαν φιλοξενούμενοι από τους συγγενείς τους στη Κάρπαθο, που άνοιξαν απλόχερα τη ζεστή αγκαλιά τους.

Οι δύο μέρες έγιναν δέκα, και η συγκίνηση έσπασε κάθε φράγμα αμφιβολίας. Φαίνεται πως βοήθησε και η φυσιογνωμία του Vincent, αφού όπου περπατούσε στο Απέρι οι ηλικιωμένοι συγχωριανοί ένιωθαν σαν να αναστήθηκε και να επέστρεψε ο πατέρας της 85χρονης Ζωής. Τόσο πολύ έμοιαζε με εκείνον!

Γλέντησαν, τραγούδησαν και έκλαψαν αγκαλιά. Μάλιστα η Landy φόρεσε και τη Καρπάθικη φορεσιά, όμως η πιο σπουδαία στιγμή είναι εκείνη η σιωπηλή ώρα, που ο Vincent Λεοντάρης πήρε με τα χέρια του χώμα, από το γκρεμισμένο πατρικό σπίτι στο Απέρι, και γέμισε ένα μικρό σακουλάκι. Το ετοίμασε για τη τελευταία κατοικία του στη Μαγαδασκάρη, είναι η  ψυχή που διατάζει, θέλει να νιώθει κοντά τη Καρπάθικη μυρωδιά και να ρέεται.

Τα επώνυμα γύρισαν, έγιναν και πάλι Λεοντάρη,  όμως δεν σταματά εκεί η ιστορία, αρκετοί από την μεγάλη οικογένεια της Landy βαπτίστηκαν και έγιναν Χριστιανοί Ορθόδοξοι.

Σήμερα προσπαθούν να πάρουν και την  Ελληνική υπηκοότητα, δεν διεκδικούν περιουσίες, ούτε ψάχνουν χρυσικτησίες και ξεχασμένα στρέμματα στα Ελληνικά βουνά.

Ωστόσο οι Ελληνικοί νόμοι δεν φαίνεται να ευνοούν τέτοιες προσπάθειες.

Μα οι ρίζες είναι που δένουν συνειδήσεις, δεν γνωρίζουν χωρο-χρονικές αποστάσεις, ούτε χωρίζουν σε φοβικές αποχρώσεις του λευκού χρώματος τους ανθρώπους.

Ο Νικήτας Λεοντάρης σίγουρα δεν είναι ο μοναδικός Καρπάθιος που άφησε το σώμα του μακριά από το νησί. Εκείνος ο ταξιδευτής είναι η απόδειξη. Φαίνεται πως τη ξενιτιά, την αποξένωση, τα κουβαλούμε πρώτα μέσα στα σωθικά μας.

Πέρασαν εκατό χρόνια, και να, το άλυτο παζλ της οικογένειας Λεοντάρη ενώνεται μαγικά, οι δυσκολίες, τα βάσανα, όλα μοιάζει να μαλακώνουν, γαληνεύουν πάνω στο γενέθλιο τόπο μας.  

Η Κάρπαθος τραβά, αγκαλιάζει σφιχτά τα "ξενάκια" της, φτάνει κι εκείνα να μην το βάζουν κάτω, να μην εγκαταλείπουν το όνειρο, από τη ψυχή και τη καρδιά τους.