«Πνίγηκαν άνθρωποι, γιατί κάποιοι τους έριξαν μέσα σε ένα ποταμό και το έκαμαν επίτηδες. Τώρα τρέχουν για να μας πείσουν ότι νοιάζονται. Μας εξασφαλίζουν κονδύλια και αποζημιώσεις, ενώ εμείς, θα θέλαμε να ζούμε ήσυχα στο τόπο μας, χωρίς να κινδυνεύουμε κάθε στιγμή, από τα «έργα» τους». Τα παραπάνω υποστηρίζει ο πολιτικός μηχανικός και προϊστάμενος του ΠΕΧΩ Νίκος Φαρμακίδης και προχωρά σε «ακτινογραφία» των αιτιών της φονικής πλημμύρας της 22ης Νοεμβρίου…
Αναφέρεται στα ρέματα που τα περισσότερα έχουν κλείσει και επιρρίπτει ευθύνες στις Πολεοδομικές υπηρεσίες ενώ σήμερα όπως λέει «Ο καθαρισμός και η αστυνόμευση ρεμάτων και απαλλοτριωμένων χώρων παρά τα ρέματα» ανήκει στην Περιφέρεια». Μιλά για παράνομες πράξεις από τις Πολεοδομίες και εξηγεί βάσει των νόμων γιατί οι Πολεοδομίες διαχρονικά εκδίδουν παράνομες άδειες και κάνουν τα στραβά μάτια. «Το ΣτΕ, χωρίς αποτέλεσμα φωνάζει, «εκ της συνταγματικής προστασίας των ρεμάτων συνάγεται ότι το κράτος υποχρεούται να τα διατηρεί στη φυσική των κατάσταση για να διασφαλιστεί η λειτουργία των ως οικοσυστημάτων, επιτρεπομένης μόνον της εκτέλεσης των απολύτως αναγκαίων έργων διευθέτησης της κοίτης και των πρανών προς διασφάλιση της ελεύθερης ροής των υδάτων. Οι αρμόδιοι ακολουθούν το δρόμο τους και οι καταστροφές συνεχίζονται. Όλοι οι Οικισμοί της Ρόδου, είναι έρμαια των ρεμάτων τους και σε κάθε βροχή θα χάνουμε σπίτια, μνήματα και ανθρώπους» σημειώνει ο κ. Φαρμακίδης.
Οι πολίτες τι μερίδιο ευθύνης έχουν; Ο Νίκος Φαρμακίδης απαντά: «Σε τούτη τη χώρα, όπου ο άνθρωπος ελάχιστα αντιτίθεται στη δουλειά που κάνει η φύση, οι χείμαρροι είναι δρόμοι εθνικοί, τα ρυάκια δρόμοι επαρχιακοί και τα χαντάκια δρόμοι κοινοτικοί. Οι καταιγίδες έχουν αναλάβει το έργο των μηχανικών που κατασκευάζουν γέφυρες και η βροχή συντηρεί, χωρίς έλεγχο, τους δρόμους μεγάλης και μικρής κυκλοφορίας. Προς την κατεύθυνση αυτή τους βοηθούν οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι, οι οποίοι στην συνέχεια επιβάλλουν στα «αρμόδια» στελέχη της διοίκησης, την πλήρη εναρμόνιση με τα καθεστώτα. Έτσι συμπληρώνουν τη φύση, ασφαλτοστρώνοντας τους ανοιγμένους από το νερό δρόμους»…
Δίνει στοιχεία και απαντά γιατί μέχρι σήμερα δεν έχει κατασκευαστεί η γέφυρα της Κρεμαστής και στρέφει τα πυρά του κατά της περιφέρειας που βρήκε 2,5εκ. ευρώ και κατασκεύασε την γέφυρα στ’Αφάντου που οδηγεί στο γκολφ και δεν έφτιαξε τη γέφυρα στην είσοδο της πόλης..
Μπορεί κάτι να αλλάξει; Ο Νίκος Φαρμακίδης μας παραθέτει τι έγινε στην Σαρδηνία: «Στην Σαρδηνία είχαμε τα ίδια φαινόμενα, από το ίδιο κύμα κακοκαιρίας. Είχαμε και εκεί θύματα. Οι Ιταλοί όρισαν αμέσως τρεις δικαστές που ανέλαβαν την υπόθεση και ήδη έχουν συλλάβει τους πρώτους υπαίτιους, Δήμαρχους κλπ. Ελπίζουμε ότι και σε μας θα συμβεί το ίδιο. Μόνο έτσι τελικά θα λυθεί το πρόβλημα, όπως αποδεικνύει η εμπειρία μας».
1 .Τι φταίει για αυτή την καταστροφή και τον χαμό των 4 ανθρώπων;
Η Παρασκευή 22 Νοεμβρίου, δεν ήταν η ημέρα του κατακλυσμού, ήταν μια βροχή σαν τόσες άλλες, που δεν έρχονται συχνά και στο ίδιο μέρος, αλλά έρχονται. Αν είσαι και λίγο ειδικός ξέρεις ότι, όταν γίνεται ένα έργο, παίρνεται ως δεδομένο, η μεγαλύτερη βροχή των τελευταίων 50 ετών και μάλλον αυτή, της 22 Νοεμβρίου, δεν ήταν η μεγαλύτερη. Ενώ εδώ και αιώνες ο άνθρωπος προσπαθεί να μην βρίσκεται μέσα σε ένα ποταμό μια τέτοια στιγμή, εμείς αντίθετα με τη λογική, δημιουργήσαμε όλες εκείνες τις συνθήκες, για να δοκιμάσουμε τις αντοχές μας με αυτούς τους όρους. Πνίγηκαν άνθρωποι, γιατί κάποιοι τους έριξαν μέσα σε ένα ποταμό και το έκαμαν επίτηδες.
Τώρα τρέχουν για να μας πείσουν ότι νοιάζονται. Μας εξασφαλίζουν κονδύλια και αποζημιώσεις, ενώ εμείς, θα θέλαμε να ζούμε ήσυχα στο τόπο μας, χωρίς να κινδυνεύουμε κάθε στιγμή, από τα «έργα» τους.
2. Ποιος φταίει; ποίοι έχουν ευθύνες;
Οι συνάδελφοί μου στην υπηρεσία, από πολύ νωρίς ασχολήθηκαν με τα ρέματα, αφού πολλοί πολίτες μας κατάγγελλαν τα προβλήματα. Έτσι στις 16 Νοεμβρίου 1999, με το A. Π. ΟΙΚ 781, έγγραφό μας προς τους τότε 10 Δημάρχους, επισημαίναμε τα προβλήματα, υπογραμμίζοντας ότι έχουν ευθύνες, ποινικές και αστικές, για τις οποιεσδήποτε ζημιές προκληθούν από αμέλειά τους. Μάλιστα η ευθύνη είναι ατομική και αφορά του ίδιους τους Δημάρχους (άρθρο 28, παρ. 5 του Ν. 1650/85). Τώρα με τον «Καλλικράτη», η αρμοδιότητα και η ευθύνη πέρασε στους Περιφερειάρχες. Στο άρθρο 186 λοιπόν, του Ν.3852/2010, αναφέρεται: «Ο καθαρισμός και η αστυνόμευση ρεμάτων και απαλλοτριωμένων χώρων παρά τα ρέματα» ανήκει στην Περιφέρεια.
Από τότε, με σειρά από δεκάδες έγγραφά μας, μετά από καταγγελίες πολιτών, προσπαθήσαμε να πείσουμε τις αρμόδιες υπηρεσίες να προβούν, τουλάχιστον στην αστυνόμευση των ρεμάτων και στη καταγραφή των προβλημάτων, που θα προέκυπταν. Στη Ρόδο, που υπάρχει και το Ιταλικό κτηματολόγιο, το οποίο έχει καταγράψει τα ρέματα ως δημόσια ιδιοκτησία, αρμοδιότητα για να αποτρέψει την καταπάτηση, έχει και η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου. Δεν γνωρίζω αν έχει ποτέ ασχοληθεί συστηματικά με την κατάντια των ρεμάτων, ξέρω όμως, ότι αρκετές φορές, έχουν αποφανθεί, ότι δεν υπάρχει ένα ρέμα και το έχουν πουλήσει σε ιδιώτες, οι οποίοι το έκτισαν.
Οι βασικότεροι όμως υπαίτιοι της καταπάτησης και αλλοίωσης των ρεμάτων, είναι οι Πολεοδομικές Υπηρεσίες. Από το νόμο, («Κτιριοδομικό Κανονισμό», Απόφαση Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. με αρ. 3046/304/88 – ΦΕΚ 59 Δ/89), μέσα στην έκταση που περικλείεται από τις οριογραμμές του ρέματος απαγορεύεται η δόμηση. Επιτρέπεται μόνο σε απόσταση 10 μ. από τις οριογραμμές. Σε περίπτωση που τα ρέματα δεν είναι οριοθετημένα, η δόμηση επιτρέπεται σε απόσταση 20 μέτρων από το ρέμα. Η τελευταία είναι η περίπτωση όλων σχεδόν των ρεμάτων στη Ρόδο, οπότε, κάθε άδεια που έχει εκδοθεί, για οικοδομή που απέχει λιγότερο από 20 μέτρα από ένα ρέμα, είναι κατά κανόνα παράνομη. Οι πολεοδομίες λοιπόν διαχρονικά, εκδίδουν παράνομες άδειες και κάνουν τα στραβά μάτια.
Το ΣΤΕ, χωρίς αποτέλεσμα φωνάζει, «εκ της συνταγματικής προστασίας των ρεμάτων συνάγεται ότι το κράτος υποχρεούται να τα διατηρεί στη φυσική των κατάσταση για να διασφαλιστεί η λειτουργία των ως οικοσυστημάτων, επιτρεπομένης μόνον της εκτέλεσης των απολύτως αναγκαίων έργων διευθέτησης της κοίτης και των πρανών προς διασφάλιση της ελεύθερης ροής των υδάτων, αποκλειόμενης δε κάθε αλλοίωσης της φυσικής των κατάστασης δι’ επιχώσεων ή καλύψεως της κοίτης των, ή τεχνικής επέμβασης εις τα σημεία διακλάδωσης». Οι αρμόδιοι ακολουθούν το δρόμο τους και οι καταστροφές συνεχίζονται. Όλοι οι Οικισμοί της Ρόδου, είναι έρμαια των ρεμάτων τους και σε κάθε βροχή θα χάνουμε σπίτια, μνήματα και ανθρώπους.
3. Οι πολίτες τι μερίδιο ευθύνη έχουμε;
Κυρία Βενιανάκη, οι Έλληνες από ανέκαθεν απέφευγαν να χαράξουν δρόμους, αφού το νερό είχε την καλοσύνη να αναλάβει αυτό το έργο. Σε τούτη τη χώρα, όπου ο άνθρωπος ελάχιστα αντιτίθεται στη δουλειά που κάνει η φύση, οι χείμαρροι είναι δρόμοι εθνικοί, τα ρυάκια δρόμοι επαρχιακοί και τα χαντάκια δρόμοι κοινοτικοί. Οι καταιγίδες έχουν αναλάβει το έργο των μηχανικών που κατασκευάζουν γέφυρες και η βροχή συντηρεί, χωρίς έλεγχο, τους δρόμους μεγάλης και μικρής κυκλοφορίας. Προς την κατεύθυνση αυτή τους βοηθούν οι πολιτικοί τους εκπρόσωποι, οι οποίοι στην συνέχεια επιβάλλουν στα «αρμόδια» στελέχη της διοίκησης, την πλήρη εναρμόνιση με τα καθεστώτα. Έτσι συμπληρώνουν τη φύση, ασφαλτοστρώνοντας τους ανοιγμένους από το νερό δρόμους.
Για τους λόγους αυτούς, μέχρι το 1993-1995, οπότε διαμορφώθηκε η νομολογία από το Ε΄ Τμήμα του ΣτΕ, η κυρίαρχη αντίληψη που επικρατούσε για το σχεδιασμό των ρεμάτων που «εντάσσονται» στον αστικό ιστό των πόλεων και οικισμών, στην καλύτερη περίπτωση ήταν η «εξαφάνιση» της κοίτης τους και η υδραυλική διευθέτησή τους με κλειστούς αγωγούς. Οδοί και σημαντικοί άξονες κυκλοφορίας διαμορφώνονται κατά κανόνα πάνω στους κλειστούς αγωγούς. Στις περισσότερες περιπτώσεις το ρέμα γίνεται δρόμος και ο αμέριμνος οδηγός, όταν βρέχει, βρίσκεται σαν καρυδότσουφλο στις ορέξεις του ποταμού.
Την προσπάθεια αυτή, συμπληρώνουν οι πολεοδομικές υπηρεσίες, που ούτε υποψιάζονται να ελέγξουν, αν σε ένα γήπεδο υπάρχει ρέμα και αν χρειάζεται, όπως ο νόμος ορίζει, να το προστατεύσουν. Με τον τρόπο αυτό έχουν καταληφθεί πολλά ρέματα από διάφορες κατασκευές, που στη καλύτερη των περιπτώσεων είναι οι τοίχοι περίφραξης των οικοπέδων τους. Ειδικότερα στη περιοχή μας, τα τριάντα τελευταία χρόνια, υπάρχει μια πλήρης ασυδοσία. Αυτοί, δηλαδή οι αρμόδιοι, των τεχνικών υπηρεσιών της Περιφέρειας (πρώην Νομαρχίας) και των Πολεοδομικών υπηρεσιών, δεν δέχονται να αναστείλουν την «ανάπτυξη» του τόπου, έτσι τώρα στέλλουν σε ένα διάστημα 20 ετών αρκετούς ανθρώπους στο άλλο κόσμο και δημιουργούν καταστροφές δεκάδων εκατομμυρίων. Αν κάποιος κατέγραφε το τι συμβαίνει μέσα στα ρέματα της Ρόδου, θα εύρισκε ότι μπορεί να φανταστεί άνθρωπος.
4. Γέφυρα Κρεμαστής....Γιατί δεν κατασκευάστηκε τόσα χρόνια; Υπάρχει και παράκαμψη...Γιατί δεν κλείνει η κάτω διάβαση;
Είναι ένα από τα προβλήματα που δεν μπορεί να κατανοήσει η ανθρώπινη λογική. Ο κεντρικότερος δρόμος της Ρόδου, η είσοδος στη πόλη βρίσκεται έρμαιο ενός επικίνδυνου ποταμού. Παλαιότερα είχε προταθεί να κατασκευαστεί παράλληλος δρόμος προς την θάλασσα. Όμως δεν τελεσφόρησε για τους γνωστούς λόγους: να μην θίξουμε τους ψηφοφόρους μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η υπό εκπόνηση πολεοδομική μελέτη Κρεμαστής. Ενώ μέσα από τον οικισμό διέρχονται δύο ρέματα και ενώ σε μια πρώτη συνάντηση με την αρμόδια υπηρεσία, τους επιστήσαμε την προσοχή να οριοθετήσουν τα ρέματα και να τα απεντάξουν από τα οικοδομικά τετράγωνα ή δρόμους, αυτοί το χαβά τους. Στην μελέτη δεν φαίνονται, παρόλο, που όπως ισχυρίζονται, τα έχουν οριοθετήσει.
Στην ίδια πολεοδομική μελέτη, ο παράλληλος δρόμος, για τον οποίο έγινε πριν μερικά χρόνια η μελέτη, εξαφανίστηκε και η σημερινή γέφυρα, θα συνεχίσει να παίζει το ρόλο της, προφανώς συνεχίζοντας να στέλλουν τους οδηγούς, υποψιασμένους ή μη, προς το θάνατο. Η πρόφαση ότι έπρεπε να κλείσει και δεν το κατάλαβαν κάποιοι άλλοι, είναι μετάθεση ευθυνών. Η ευθύνη ανήκει σε αυτούς που έστειλαν κάποιους ανθρώπους, που προσπαθούσαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους, μέσα σε ένα ποταμό.
Εν τω μεταξύ, τους ενδιαφέρει να χαλάσουν και να ξανακατασκευάσουν την γέφυρα που από τα Αφάντου οδηγεί στο Γκόλφ. Πρέπει να σημειωθεί ότι η γέφυρα αυτή οδηγεί σε ένα δρόμο, ανύπαρκτο πολεοδομικά, που όταν πουληθεί το γήπεδο του γκόλφ, θα απομονωθεί από την ευρύτερη περιοχή. Γιατί λοιπόν αυτή η δαπάνη των 2,5 εκατομμύριων ευρώ, που σίγουρα θα έφταναν και ενδεχομένως θα περίσσευαν, για να φτιάξουν την γέφυρα στη Κρεμαστή, όπως επανειλημμένα τους εξέθεσα; Πρέπει να σημειώσω ότι η γέφυρα αυτή είχε φτιαχτεί την εποχή που φτιάχτηκε το Γκολφ, ήταν δε η απόληξη ενός δρόμου, που το συνέδεε με το αεροδρόμιο. Όμως ο δρόμος δεν φτιάχτηκε και η γέφυρα έμεινε…
5. Είχαμε πρωτοφανή βροχόπτωση σε λίγη ώρα...Πόσο επηρέασε το φαινόμενο στο μέγεθος της καταστροφής;
Δεν είμαι εξειδικευμένος με το θέμα, όπως κάποιοι συνάδελφοι που ασχολούνται ειδικότερα, όμως, όπως υπέθεσα και με διαβεβαίωσαν και αυτοί ότι, από τα στατιστικά στοιχεία προκύπτει πως δεν ήταν η μεγαλύτερη βροχόπτωση των τελευταίων πενήντα ετών. Δεν θα ρωτήσω κανέναν αρμόδιο, αν κοίταξε ποτέ αυτά τα στοιχεία, όπως θα έπρεπε, αφού θα ήταν άχρηστή η προσπάθειά μου. Άλλωστε, όσοι έχουμε ζήσει από κοντά τη συμπεριφορά τους, γνωρίζουμε ότι δεν τους ενδιαφέρει. Η αστυνόμευση των ρεμάτων δεν είναι δημοφιλής και ο καθαρισμός τους είναι ένα έργο χωρίς αντίκρισμα, αφού δεν φέρνει ψήφους.
6. Μπορεί να αλλάξει η φορά των πραγμάτων; Και πως...
Στην Σαρδηνία είχαμε τα ίδια φαινόμενα, από το ίδιο κύμα κακοκαιρίας. Είχαμε και εκεί θύματα. Οι Ιταλοί όρισαν αμέσως τρεις δικαστές που ανέλαβαν την υπόθεση και ήδη έχουν συλλάβει τους πρώτους υπαίτιους, Δήμαρχους κλπ. Ελπίζουμε ότι και σε μας θα συμβεί το ίδιο. Μόνο έτσι τελικά θα λυθεί το πρόβλημα, όπως αποδεικνύει η εμπειρία μας.
ΠΗΓΗ: εφημερίδα Γνώμη
