Στη χώρα μας πρέπει να μάθουμε να συζητάμε νηφάλια, χωρίς δογματισμούς και κυρίως αφορισμούς.

Η πρόθεση της κυβέρνησης να φέρει το νομοσχέδιο για τη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων επιβεβαιώνει αυτό τον κανόνα. Αντί να αναπτυχθεί μια ουσιαστική συζήτηση, ορισμένοι καταφεύγουν σε μια μηδενιστική και απορριπτική κριτική με επιχειρήματα (όταν δεν υπάρχουν μόνο κραυγές) που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.

Κατ’ αρχήν, δεν παραβιάζεται το άρθρο 16 του Συντάγματος και για αυτό υπάρχουν, άλλωστε, γνωματεύσεις έγκριτων συνταγματολόγων.

Η σύγχρονη και επικαιροποιημένη ανάγνωση και ερμηνεία του άρθρου 16 – σε συνάρτηση με το Ευρωπαϊκό Δίκαιo – δίνει τη δυνατότητα λειτουργίας παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων με την εγγύηση και την  εποπτεία του κράτους.

Στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο, άλλωστε, στηρίχθηκε και ο νόμος που ψήφισε η Ελληνική Βουλή το 2022, με τον οποίο προβλέπεται η ίδρυση σε χώρες του εξωτερικού παραρτημάτων ελληνικών Πανεπιστημίων. Πως μπορεί η χώρα μας να διεκδικεί να ιδρύσει παραρτήματα ελληνικών Πανεπιστημίων σε άλλες χώρες και ταυτόχρονα να αρνείται να γίνει το ίδιο στην Ελλάδα;

Από εκεί και πέρα, η εγκατάσταση και λειτουργία παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα, πρέπει να υπόκειται σε κανόνες.

Οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να είναι:

1^ον: Η αξιολόγηση και πιστοποίηση των προγραμμάτων σπουδών των παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων προκειμένου να πάρουν άδεια λειτουργίας. Η αξιολόγηση αυτή, θα πρέπει να γίνεται από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης.

2^ον: Τα προγράμματα σπουδών που θα παρέχονται και θα οδηγούν στην απονομή τίτλων σπουδών θα πρέπει, εκτός από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, να έχουν πιστοποιηθεί από τη διαπιστευμένη Αρχή του κράτους που έχει την έδρα του το Πανεπιστήμιο.

3^ον: Οι τίτλοι σπουδών που θα απονέμονται από τα παραρτήματα των ξένων πανεπιστημίων στην Ελλάδα, θα συνδέονται με την ισότητα στα επαγγελματικά και ακαδημαϊκά δικαιώματα των τίτλων σπουδών που απονέμουν στη χώρα τους τα ίδια Πανεπιστήμια.

4^ον: Τα παραρτήματα των ξένων Πανεπιστημίων που θα λειτουργήσουν στην Ελλάδα, πέραν της αξιολόγησης και της πιστοποίησης των προγραμμάτων σπουδών θα πρέπει να έχουν άρτιες και αυτοτελείς κτιριακές εγκαταστάσεις, βιβλιοθήκες, εργαστήρια, αίθουσες πολυμέσων και μέλη ΔΕΠ με διδακτορικό τίτλο.

Υπάρχουν, βεβαίως, και αυταπόδεικτα επιχειρήματα για την αναγκαιότητα λειτουργίας μη κρατικών πανεπιστημίων.

Το πρώτο είναι οι 40.000 Έλληνες φοιτητές που σήμερα σπουδάζουν σε Πανεπιστήμια του εξωτερικού και ο αριθμός τους θα αυξάνεται. Το χειρότερο είναι ότι ένα μεγάλο μέρος των Ελλήνων φοιτητών – όταν αποφοιτήσουν από τα Πανεπιστήμια του εξωτερικού – θα μείνει και θα εργαστεί στο εξωτερικό, στερώντας έτσι τη χώρα μας από ένα πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο, από ένα πολύτιμο παραγωγικό δυναμικό.

Το νομοσχέδιο, όμως, που φέρνει προς ψήφιση η κυβέρνηση και έχει την επωνυμία «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο» περιέχει και σημαντικές διατάξεις για την ενίσχυση της αυτοτέλειας, αλλά και των δυνατοτήτων του δημόσιου πανεπιστημίου.

Αναφέρομαι σε ρυθμίσεις, όπως:

– Η διευκόλυνση της δυνατότητας ενός δημόσιου Πανεπιστημίου να ιδρύει νέα τμήματα.

– Η δημιουργία μηχανισμού χρηματοδότησης καινοτόμων ιδεών εντός του δημόσιου Πανεπιστημίου.

– Η διεύρυνση της οικονομικής αυτοτέλειας και αυτονομίας του δημόσιου Πανεπιστημίου.

– Η δυνατότητα δημιουργίας κοινών προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων ελληνικών και ξένων Πανεπιστημίων με αγγλόφωνα προγράμματα που θα καταστήσουν την Ελλάδα πόλο έλξης για φοιτητές από το εξωτερικό.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το δημόσιο πανεπιστήμιο, θα έχει, επιπλέον, χρηματοδοτικά εργαλεία προς αξιοποίηση, ύψους πάνω  από 1 δισεκατομμύριο ευρώ από τον Τακτικό Προϋπολογισμό, το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ.