Είναι ένα νέο μεγάλο παιχνίδι
Αναβιώνει ο εφιάλτης του Κίσινγκερ, από την επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ στη Ρωσία
Γράφει ο Καστανάκης Κώστας
Δημοσιογράφος
Στη Ρωσία, επέλεξε να πραγματοποιήσει την πρώτη του επίσημη επίσκεψη, ο επανεκλεγείς πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ, στην προσπάθεια του να απεικονίσει την Κίνα ως έναν ειρηνοποιό παράγοντα στον πόλεμο της Ουκρανία, παρόλο που αναμένεται να εμβαθύνει στους οικονομικούς δεσμούς με την Μόσχα, στους οποίους θα αναφερθούμε ακολούθως. Πρόκειται για μία επίσκεψη υψηλού συμβολισμού και παροχής πολλών μηνυμάτων, με μοναδικό αποδέκτη τη Δύση και ιδιαίτερα τον αγγλοσαξονικό παράγοντα (ΗΠΑ, Αγγλία, Καναδά και Αυστραλία). Η τριήμερη επίσκεψη του κινέζου ηγέτη, αποτελεί μία σημαντική εξέλιξη στις σχέσεις των δύο χωρών. Στο παρελθόν, η Ρωσία και η Κίνα είχαν διάφορες διαφωνίες και αντιπαραθέσεις, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν ενισχύσει τις σχέσεις τους και έχουν αναπτύξει μία στρατηγική εταιρική συνεργασία. Η επίσκεψη του Σι στη Μόσχα έχει ως στόχο να ενισχύσει τη στρατηγική εταιρική συνεργασία και να επιδείξει συνοχή στο πλαίσιο των διεθνών γεγονότων, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία και στις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
Τα μηνύματα στη Δύση.
Ο κινέζος ηγέτης, παρέχει πολιτική ώθηση στον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν, αμέσως μετά την έκδοση διεθνούς εντάλματος σύλληψης για κατηγορίες εγκλημάτων πολέμου στην Ουκρανία. Παράλληλα, δηλώνει ότι οι προσπάθειες απομόνωσης της Ρωσίας, απέτυχαν. Ενώπιων των καμερών, Πούτιν και Σι χαιρετίστηκαν ως αγαπημένοι φίλοι. Ωστόσο η επίσκεψη του κινέζου ηγέτη στη στέπα, πέρα από τους συμβολισμούς, καλύπτεται από μανδύα μυστηρίου, αναφορικά με τα θέματα γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής σημασίας που συζητούν μεταξύ τους και που αναμένεται να κατανοήσουμε προσεχώς. Οι πρώτες αναφορές των ρωσικών πρακτορείων ενημέρωσης, τονίζουν ότι οι άτυπες συνομιλίες είχαν διάρκεια τεσσεράμισι ώρες τη Δευτέρα 20 Μαρτίου 2023 με περαιτέρω συνομιλίες να προγραμματίζονται σήμερα Τρίτη. Όμως, προτού αναφερθούμε στα βασικά σημεία γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής σημασίας που φαίνεται να τους απασχολούν, θα κάνουμε μία αναφορά στο παρελθόν και θα εξηγήσουμε, γιατί σήμερα, Ρωσία και Κίνα βρίσκονται περισσότερο κοντά από ποτέ. Αυτό δηλαδή που φοβόταν ο Κίσινγκερ.
Το 1969, ο Χένρι Κίσινγκερ, ως Υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών, απέτρεψε μια συμφωνία, μεταξύ της Σοβιετικής Ένωσης και της Κίνας, που είχε ως στόχο τη δημιουργία ενός συμμαχικού μπλοκ, το οποίο θα απειλούσε τα συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών. Η επίσκεψη επέφερε μια σημαντική αλλαγή στην εξωτερική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών και παράλληλα συμβόλισε την απαρχή μιας νέας εποχής στις σχέσεις των δύο χωρών. Ο Κίσινγκερ κατάφερε να πείσει τους κινέζους, ότι μια συμμαχία με την τότε Σοβιετική Ένωση δεν θα ωφελούσε την Κίνα και ότι μια διμερής συμφωνία με τις ΗΠΑ θα τους προσέφερε περισσότερα πλεονεκτήματα. Αυτό οδήγησε στη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών και στη συμφωνία του 1972 για την επίσκεψη του πρόεδρου Νίξον στην Κίνα.
Το κοινό σημείο
AUKUS. Η AUKUS είναι μια συμφωνία ασφαλείας που υπογράφηκε ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Βρετανία και την Αυστραλία και τον Καναδά τον Σεπτέμβριο του 2021. Πρόκειται για έναν αμιγώς αγγλοσαξωνικό κορμό που απέκλεισε τη διαφορετικότητα άλλων κρατών και ιδιαίτερα της πυρηνικής Γαλλίας. Η συμφωνία προβλέπει τη συνεργασία στους τομείς της ασφάλειας και της άμυνας, με έμφαση στην ανάπτυξη και τη χρήση τεχνολογιών, μεταξύ αυτών την κατασκευή πυρηνικών υποβρυχίων, τεχνικής νοημοσύνης κ.α. Στόχος της συμφωνίας είναι να ενισχύσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή του Ειρηνικού, όπου έχουν αυξηθεί οι ανησυχίες για τη δράση της Κίνας.
ΝΑΤΟ: Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, το ΝΑΤΟ επεκτάθηκε στην ανατολική Ευρώπη και ανέλαβε δράση για να διασφαλίσει τη σταθερότητα και την ασφάλεια στην περιοχή. Παρότι υπήρχε ξεκάθαρη υπόσχεση των διπλωματών των ΗΠΑ προς τους ομολόγους τους, πως δε θα επιχειρηθεί επέκταση προς τη Ρωσία, ενέταξε στους κόλπους του επτά χώρες, μεταξύ αυτών: (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία, Λιθουανία, Λετονία, και Εσθονία) που ανήκαν στο Σύμφωνο της Βαρσοβίας. Σήμερα τίθεται και το θέμα της Σουηδίας και Φινλανδίας και βέβαια αυτό της Ουκρανίας.
Είναι απόλυτα ξεκάθαρό ότι οι ΗΠΑ με δύο μεγάλους στρατιωτικούς οργανισμούς, προσπαθούν να περιορίσουν τη δυναμική της μεγαλύτερης σε έκταση χώρας στον κόσμο (πυρηνικής δύναμης Ρωσία) και την ισχυρότερης οικονομίας στον κόσμο (πυρηνικής δύναμης Κίνα). Προσπαθούν να τις περικλύσουν εντός των εδαφών της Ασίας, χωρίς να τους παρέχουν καμία ουσιαστική έξοδο. Η Ανταρκτική πολύ πιθανόν να αποτελεί το πεδίο βολής του επόμενου επεισοδίου.
Αυτό λοιπόν, είναι σήμερα, το μεγάλο επίτευγμα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ! Κατάφεραν να ενώσουν δύο μεγάλες δυνάμεις οι οποίες θα ελέγξουν απόλυτα τη μεγαλύτερη γεωγραφική έκταση του πλανήτη, τον μεγαλύτερο σε έκταση πληθυσμό, υπό την απειλή του περιορισμού της ισχύς τους, σε όλα τα επίπεδα. Αυτή η εξέλιξη είχε προβλεφθεί από έμπειρους καθηγητές και αναλυτές της πολιτικής επιστήμης και των πτυχών της, την γεωπολιτική και γεωστρατηγική και σήμερα επιβεβαιώνεται από την στενή σχέση των δύο χωρών, αναβιώνοντας τον εφιάλτη του Κίσινγκερ. Το θέμα των θαλασσών, πιθανόν να το εξετάσουμε σε άλλη δημοσίευση, όπως και της Ινδίας.
Πεδίο δράσης οι χώρες Stans
Οι χώρες, γνωστές συλλογικά ως Stans: Καζακστάν, Κιργιστάν, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν και Ουζμπεκιστάν είναι πλούσιες σε αποθέματα πετρελαίου, φυσικού αερίου, ουρανίου και άλλων κρίσιμων ορυκτών, που έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον της Κίνας και άλλων χωρών. Η θέση του Ρώσου Προέδρου Πούτιν έχει επηρεαστεί από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ ταυτόχρονα ξεφτίζει η επιρροή του στις χώρες αυτές, που θεωρούσε ότι αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια του μετασοβιετικού παζλ, και που τώρα αντιμετωπίζουν προκλήσεις σχετικά με εσωτερική και γεωπολιτική αλλαγή.
Η κυριαρχία της Ρωσίας στους πολίτες της Κεντρικής Ασίας ολισθαίνει, η Κίνα εξακολουθεί να αγωνίζεται να ξεπεράσει τα δικά της λάθη και οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να βρουν πρόσβαση στην «καρδιά» της Ασίας, δημιουργώντας αρκετά προπύργια, αλλά και ιδιαίτερες σχέσεις με την Ινδία που αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο.
Οικονομικοί παράγοντες
Αδιαμφισβήτητα η Κίνα, από το 1980 μέχρι σήμερα, όταν ξεκίνησε να υλοποιεί σταδιακά σε τρεις φάσεις μεταρρυθμίσεις στην οικονομία της, κατάφερε να πετύχει κολοσσιαία επιτεύγματα στην ανάπτυξή της. Το 2010 έγινε επίσημα η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, αφήνοντας στην τρίτη θέση την Ιαπωνία, ενώ σήμερα θεωρείται ισάξια και για αρκετούς αναλυτές ακόμα και μεγαλύτερη οικονομία από αυτή των ΗΠΑ. Η οικονομία της Ρωσίας δεν έχει να παρουσιάσει αντίστοιχες επιτυχίες, όμως δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι αναφερόμαστε στη μεγαλύτερη σε έκταση πυρηνική χώρα στον κόσμο, όπου τα εδάφη της επεκτείνονται από την Ανατολή, μέχρι την Ευρώπη. Κίνα και Ρωσία έχουν ενισχύσει τους δεσμούς τους τα τελευταία χρόνια, κυρίως στους τομείς της ενέργειας και του εμπορίου. Οι δύο χώρες έχουν συνάψει σημαντικές ενεργειακές συμφωνίες, όπως η παράδοση φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Κίνα μέσω του αγωγού "Δύο Πόλεων", και η κατασκευή του αγωγού πετρελαίου Eastern Siberia-Pacific Ocean (ESPO) που διασχίζει τη Ρωσία και καταλήγει στην Κίνα. Επιπλέον, οι δύο χώρες έχουν επίσης εργαστεί για να αυξήσουν το μεταξύ τους εμπόριο και έχουν υπογράψει συμφωνίες για την ελευθέρωση του εμπορίου και τη συνεργασία στη βιομηχανία και την τεχνολογία.
Η BRICS αποτελεί ένα ακόμη στοιχείο της οικονομικής συνεργασίας των δύο χωρών. Πρόκειται για μία ομάδα αναδυόμενων οικονομιών που περιλαμβάνει τη Βραζιλία (Brazil), τη Ρωσία (Russia), την Ινδία (India), την Κίνα (China) και τη Νότια Αφρική (South Africa). Η ομάδα σχηματίστηκε το 2006 με στόχο την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ αυτών των χωρών στους τομείς της οικονομίας, του εμπορίου και της πολιτικής. Η BRICS αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές δυνάμεις στον κόσμο και αποτελεί σημαντικό παράγοντα στη διεθνή πολιτική και οικονομία και πλαισιώνεται από τις πέντε μεγαλύτερες αναπτυσσόμενες οικονομίες του κόσμου που αναφέραμε.
Όπως γίνεται κατανοητό, έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες και το πεδίο δράσης των συνασπισμών ανταγωνιστριών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Ρωσία και Κίνα, πλήττουν τα συμφέροντα των αγγλοσαξόνων. Αποτελούν μία ενισχυμένη απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ και των συμμάχων τους σε πολλούς τομείς, μεταξύ αυτών η άμυνα, η παγκόσμια επιρροή, η οικονομία, η ανταγωνιστικότητα στη διεθνή αγορά, η υψηλή τεχνολογία... Επιπλέον, η συνεργασία τους στον τομέα της κλιματικής αλλαγής, όπως η από κοινού απόφαση να μη συμμετάσχουν στη συμφωνία του Παρισιού, αναμένεται να επηρεάσει αρνητικά τη διεθνή προσπάθεια για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σε ένα μοτίβο όπου διακρίνουμε αρκετά κράτη υποκριτές.
Σημ: Για τις ανάγκες των μέσων στα οποία παρουσιάζεται η συγκεκριμένη άποψη, κάποια από τα ιστορικά γεγονότα, περιγράφονται περιληπτικά.
