Μηδαμινή η περίπτωση να καθίσει ο Πούτιν στο εδώλιο
Γράφει ο Κώστας Καστανάκης
Δημοσιογράφος
Μία ιστορική παράληψη θα πρέπει να θεωρηθεί ο προσδιορισμός αρκετών αναλυτών… σχετικά με την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Σύμφωνα με αυτές τις αναφορές, η έναρξη της παράνομης εισβολής και κατοχής της Ρωσίας χρονολογείται στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Όμως πρόκειται για μία καθαρά εσφαλμένη αντίληψη.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία ξεκίνησε το 2014, όταν η Ρωσία ενσωμάτωσε την χερσόνησο της Κριμαίας. Ακολούθησε ένοπλη σύγκρουση στην ανατολική Ουκρανία με τους ρωσόφωνους τοπικούς πληθυσμούς, (Ρώσοι ζουν σε όλη την επικράτεια της Ουκρανία και αποτελούν ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού της ανατολικής και νότιας Ουκρανίας), που «ξέμειναν» μετά την κατάρρευση του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Αυτές οι κοινότητες υποστηρίζουν την επανένταξη των εδαφών στον εθνικό κορμό. Η σύγκρουση εξελίχθηκε σε πόλεμο μεταξύ των δυνάμεων της Ουκρανίας και των αυτοανακηρυχθέντων λαϊκών δημοκρατιών της Νότιας Ουκρανίας (DPR) και της Λαϊκής Δημοκρατίας της Λουχάνσκ (LPR), που υποστηρίζονταν από τη Ρωσία. Τα δυτικά Μέσα Ενημέρωσης δεν αναφέρθηκαν συστηματικά σε αυτά τα γεγονότα, στα νεοναζιστικά τάγματα που δρούσαν καθημερινά και στις βαθύτερες έννοιες των γεγονότων της Επανάστασης της Ανεξαρτησίας το 2014, αλλά και σε όσα εξελίχτηκαν από το 2014 - 2022 μέχρι να φτάσουμε στην ένοπλη εισβολή.
Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 ο πόλεμος μπήκε σε μία νέα φάση. Σήμερα, συνεχίζεται ακατάπαυστα, με την συμμετοχή σχεδόν πενήντα χωρών, δυτικά της Ρωσίας, που δρουν κάτω από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ. Μεταξύ αυτών και η Ελλάδα. Το αποτέλεσμα, εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί και εκτοπισμένοι και από τις πλευρές των δύο στρατιωτικών δυνάμεων.
Περισσότερο από έναν χρόνο παγκόσμιας οργής για την εισβολή της Ρωσίας και τις σοκαριστικές φρικαλεότητες που ακολούθησαν, εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης για τον ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο ανακοίνωσε την Παρασκευή 17-3-2023 κατηγορίες εναντίον του και της Ρωσίδας αξιωματούχου Μαρία Λβόβα-Μπέλοβα σχετικά με υποτιθέμενο σχέδιο βίαιης απέλασης χιλιάδων παιδιών ουκρανικής καταγωγής στη Ρωσία. Η απάντηση του Κρεμλίνου ήταν άμεση. Απέρριψε τους ισχυρισμούς και μίλησε για την αδυναμία του Διεθνούς Δικαστηρίου να επηρεάζει τη λήψη αποφάσεων στη Ρωσία.
Διάφορες εκκλήσεις προς το ΔΠΔ για να απαγγείλει κατηγορίες εναντίον στον Πούτιν είχαν γίνει από καιρό. Το ΔΠΔ διερευνά καταγγελίες για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία από τότε που η Ρωσία εισέβαλε για πρώτη φορά σε τμήμα της χώρας το 2014. Αυτές οι κλήσεις εντάθηκαν με την εισβολή που ακολούθησε πέρυσι το Φεβρουάριο.
Ο γενικός εισαγγελέας του ΔΠΔ, Καρίμ Χαν, μίλησε για την ανάγκη «να χτίζουμε υποθέσεις με αποδείξεις και να ακολουθούν διώξεις ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη».
Τι θεωρείται από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, έγκλημα Πολέμου και τι είναι το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο;
Έγκλημα πολέμου συνιστά κάθε πράξη που παραβιάζει τους κανόνες του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου κατά τη διάρκεια πολέμου. Οι κανόνες αυτοί περιλαμβάνουν την προστασία των αμάχων και των μη στρατιωτικών στόχων, την απαγόρευση των βασανιστηρίων και των απειλών, την απαγόρευση της χρήσης όπλων που προκαλούν αδικαιολόγητο πόνο κ.ά. Ο Πούτιν και η Λβόβα-Μπέλοβα κατηγορούνται για υποτιθέμενο σχέδιο βίαιης απέλασης χιλιάδων παιδιών από την Ουκρανία στη Ρωσία, το οποίο αποτελεί παραβίαση των κανόνων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Γενικότερα, η συλλογή αποδεικτικών στοιχείων για τέτοιου είδους εγκλήματα είναι δύσκολη και απαιτεί συχνά συνεργασία με διάφορους φορείς για τη συλλογή μαρτυριών, τη χρήση εξελιγμένων μηχανημάτων για την παραγωγή δορυφορικών εικόνων και άλλων επιστημονικών μεθόδων, ώστε να τεκμηριωθούν οι κατηγορίες.
Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο είναι μια ανεξάρτητη δικαστική Αρχή που ιδρύθηκε για να δικάζει ατομικές εγκληματικές πράξεις που παραβιάζουν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, καθώς και το έγκλημα της γενοκτονίας, του εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας και του εγκλήματος πολέμου. Το ΔΠΔ δεν αντικαθιστά τα εθνικά δικαστήρια, αλλά λειτουργεί ως συμπληρωματικό σύστημα δικαιοσύνης. Επίσης, η δυνατότητά του να δικάζει ατομικές πράξεις περιορίζεται σε χώρες που δεν έχουν επικυρώσει το Καταστατικό της Ρώμης, όπως περιγράφεται αναλυτικά στον χάρτη.
Η διεθνής κατακραυγή κατά της Ρωσίας που υποστηρίζεται από δεκάδες χώρες μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το ΔΠΔ να επικεντρωθεί περισσότερο στην έρευνα και τη δίωξη ατόμων που φέρονται ως υπευθυνά για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ωστόσο, παραμένει αμφίβολο αν το ΔΠΔ θα μπορέσει να δικάσει τους υπεύθυνους, καθώς η Ρωσία δεν αποτελεί μέλος του ΔΠΔ και η παράδοση των διωκόμενων στο δικαστήριο φαίνεται απίθανη.
Επομένως, η πιθανότητα να δούμε τον πρόεδρο Πούτιν να καθίσειστο εδώλιο είναι περιορισμένη. Οι ΗΠΑ και η Ρωσία δεν είναι μέλη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) επειδή, παρόλο που έχουν υπογράψει τη συνθήκη που δημιούργησε το δικαστήριο, δεν την έχουν επικυρώσει. Η Ρωσία αποχώρησε από το ΔΠΔ το 2016, ενώ οι ΗΠΑ απέσυραν τη συμμετοχή τους το 2002. Και στις δύο περιπτώσεις, η απόφαση αυτή λήφθηκε επειδή οι κυβερνήσεις τους αντιμετωπίζουν αντίθετα συμφέροντα και ανησυχίες σχετικά με τη λειτουργία και τη δυνατότητα επηρεασμού του ΔΠΔ. Οι ΗΠΑ υποστήριξαν το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο σε ορισμένες περιπτώσεις, (περίπτωση γενοκτονίας στο Σουδάν). Ωστόσο, η έλλειψη επικύρωσης της συνθήκης από τις ΗΠΑ σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζουν τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ σε περιπτώσεις που αφορούν τους ίδιους ή τους συμμάχους τους. Αυτό έχει δημιουργήσει αμηχανία στο πώς οι Αμερικανοί πρόεδροι αντιμετωπίζουν το δικαστήριο, αλλά και μία ομπρέλα προς τους ίδιους που διεξήγαγαν πολέμους, σε Ιράκ, Σερβία, Αφγανιστάν αλλά και σήμερα στην Ουκρανία…
Σημ: Για τις ανάγκες των μέσων στα οποία παρουσιάζεται η συγκεκριμένη άποψη, κάποια από τα ιστορικά γεγονότα, περιγράφονται περιληπτικά.
