Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα -Χτίζοντας σταθερές γέφυρες συνεργασίας Ρόδος, 8-9 Σεπτεμβρίου
Ενεργητική εξωτερική πολιτική «Σήμερα η περιοχή της Νοτιανατολικής Ευρώπης είναι εγκλωβισμένη σε ένα τρίγωνο αστάθειας ανάμεσα σε τρεις εμπόλεμες περιοχές: την Ουκρανία, τη Λιβύη, τη Μέση Ανατολή, ιδιαίτερα τη Συρία και το Ιράκ. Από τις γωνίες του τριγώνου έρχονται κύματα αποσταθεροποίησης. Με τη συνεργασία στην περιοχή μας οφείλουμε να αναστρέψουμε τέτοιες τάσεις. Να εξασφαλίσουμε κύματα σταθερότητας από εμάς προς όλες τις πλευρές του τριγώνου. Να δράσουμε θετικά». Οι εξελίξεις δικαιώνουν το παραπάνω σχήμα ανάλυσης των περιφερειακών εξελίξεων, το οποίο ο Υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, ανέπτυξε από την πρώτη μέρα που ανέλαβε καθήκοντα ως επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας. Η ευρύτερη περιοχή διέρχεται μια περίοδο ρευστότητας, που επηρεάζει σημαντικά την εξωτερική πολιτική πολλών κρατών. Η Ελλάδα, ωστόσο, υπερβαίνει τη δική της κρίση και έχει μετατρέψει την περιφερειακή συγκυρία σε ευκαιρία ανάδειξης της χώρας σε άξονα προάσπισης του διεθνούς δικαίου και της περιφερειακής σταθερότητας. Με μια ενεργητική εξωτερική πολιτική, με συνεχείς και προσεκτικά μελετημένες πρωτοβουλίες, η Ελλάδα ακολουθεί εξωτερική πολιτική αρχών και αξιών, συγκεράζοντας συχνά αντικρουόμενα συμφέροντα. Η πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική υλοποιείται από τις αρχές του 2015, μεταξύ άλλων, μέσα από σειρά πρωτοβουλιών του Υπουργείου Εξωτερικών. Συγκεκριμένα, μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα: - Έχει υπάρξει ουσιαστική εμβάθυνση και ποιοτική αναβάθμιση των τριμερών σχημάτων συνεργασίας της Ελλάδας και της Κύπρου με Αίγυπτο και Ισραήλ, τα οποία πλέον καλύπτουν το σύνολο των Υπουργείων των εμπλεκόμενων χωρών. - Δημιουργήθηκαν νέα σχήματα τριμερούς συνεργασίας της Ελλάδας και της Κύπρου με Ιορδανία και Λίβανο. - Τον Οκτώβριο του 2015 πραγματοποιήθηκε – με θετικότατο αντίκτυπο για την Ελλάδα, όπως ανέδειξε και η πρόσφατη Έκθεση του StateDepartment για το ρόλο της Ελλάδας στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας – η Διεθνής Διάσκεψη των Αθηνών για τον θρησκευτικό πλουραλισμό στην Μέση Ανατολή. - Τον Απρίλιο του 2016 πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη Τετραμερής Συνάντηση Ελλάδας, Αλβανίας, Βουλγαρίας και πΓΔΜ για τη διασυνοριακή συνεργασία, μια Τετραμερής που αποφασίστηκε να αποκτήσει μόνιμα και θεσμικά χαρακτηριστικά. - Στις αρχές Ιουνίου, τέλος, μετά από πρωτοβουλία της ελληνικής πλευράς, πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Σόφια άτυπη συνάντηση των τεσσάρων βαλκανικών κρατών-μελών της ΕΕ: της Ελλάδας, της Κροατίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.
Η Μεσόγειος και η Διάσκεψη της Ρόδου για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα Στο επόμενο χρονικό διάστημα η λεκάνη της Μεσογείου θα βρεθεί στο επίκεντρο των πρωτοβουλιών της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, με την πραγματοποίηση στη Ρόδο, στις 8 και 9 Σεπτεμβρίου, της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα. Στην καρδιά της πρωτοβουλίας του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών βρίσκεται η πεποίθηση πως ο εύθραυστος γεωπολιτικά χώρος της Μεσογείου χρειάζεται να σταθεροποιηθεί και αυτό προϋποθέτει συνεχείς πρωτοβουλίες για πολιτικές, οικονομικές και πολιτιστικές συνέργειες ανάμεσα στις δύο όχθες της: την ευρωπαϊκή και την αραβική. Οι γέφυρες συνεργασίας θα λειτουργήσουν ευεργετικά για τη σταθερότητα της περιοχής και αυτή η σταθεροποίηση θα δημιουργήσει με τη σειρά της ένα πιο εδραιωμένο περιβάλλον ασφάλειας. Με άλλα λόγια, η αποτελεσματική αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων σε όλα τα επίπεδα – από το προσφυγικό και μεταναστευτικό φαινόμενο μέχρι τις περιβαλλοντικές προκλήσεις και την αντιμετώπιση του εξτρεμισμού – προϋποθέτει την ολοένα και στενότερη συνεργασία των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με χώρες-κλειδιά της Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής• χώρες, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην επίλυση κρίσεων που ταλανίζουν την περιοχή και να συμμετάσχουν σε πολιτικές, οικονομικές, ενεργειακές ή ακαδημαϊκές συνέργειες που αποσκοπούν στη σταθεροποίηση του γεωπολιτικού αυτού χώρου. Η Ελλάδα, χώρα ευρισκόμενη στο εξωτερικό σύνορο της Ευρώπης, με ιστορικά εξαιρετικές σχέσεις με τις χώρες της Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής, κράτος-μέλος της ΕΕ αλλά ταυτόχρονα χώρα με γεωγραφική ταυτότητα βαλκανική και μεσογειακή, ξεπερνά την οικονομική της κρίση, αναδεικνύεται ως παράγοντας σταθερότητας σε μια περιφερειακή συγκυρία αστάθειας και βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση για την ανάληψη πρωτοβουλιών συνεργασίας. Η Διάσκεψη για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα εγγράφεται σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, αντανακλώντας τη βούληση της Ελλάδας να συμβάλει στη σταθεροποίηση της περιφέρειάς της σε συνεργασία με χώρες που, αν καταφέρουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, έχουν πραγματική δυνατότητα επιρροής στον ευρύτερο πολιτικό χώρο της περιοχής. Στη Διάσκεψη της Ρόδου αρχικά είχε σχεδιασθεί να προσκληθούν Υπουργοί Εξωτερικών από 5+5 Ευρωπαϊκές και Αραβικές χώρες. Στην πορεία, όμως, λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος συμμετοχής, προσεκλήθησαν περισσότεροι Υπουργοί Εξωτερικών και οριστικοποιήθηκε, μέχρι στιγμής, η συμμετοχή 7+7 Υπουργών Εξωτερικών (Ελλάδα, Αλβανία, Βουλγαρία, Κύπρος, Ιταλία, Κροατία, Σλοβακία, Αίγυπτος, Ιορδανία, Λίβανος, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Λιβύη, Σαουδική Αραβία και Τυνησία). Ενδεικτικό του νέου ρόλου της Ελλάδος είναι ότι ενδιαφέρον συμμετοχής έχει εκφραστεί και από άλλες χώρες, όπως π.χ. από τη Βόρεια Αφρική και έτσι δεν αποκλείεται να είναι τελικά 16 οι χώρες που θα εκπροσωπηθούν στη Διάσκεψη. Η Αθήνα ενισχύει σταθερά το ρόλο της ως «γεφυροποιού», υπογραμμίζοντας την ανάγκη κοινής αντιμετώπισης των κοινών προκλήσεων – ανάγκη που συμμερίζονται πλέον όλες οι χώρες. Αυτή είναι άλλωστε και η κινητήρια δύναμη της Διάσκεψης: το κοινό πολιτικό όραμα μιας σταθεροποιημένης και ευημερούσας Μεσογείου. Σε πρόσφατη συνέντευξή του ο Νίκος Κοτζιάς είχε υπογραμμίσει χαρακτηριστικά, δίνοντας το συνολικότερο πνεύμα των ελληνικών πρωτοβουλιών: «Δεν έχουμε ίδια αντίληψη για την πολιτική με όλους όσους θα έρθουν στη Ρόδο. Δεν έχουμε ίδιας μορφής πολιτικά συστήματα. Αλλά έχουμε κοινή θέληση, τη σταθερότητα και την ασφάλεια. Και νομίζω σήμερα αυτά τα δύο είναι πάρα πολύ σημαντικά – και στη βάση αυτών οδεύουμε».
Βασικά στοιχεία για Διάσκεψη για Σταθερότητα και Ασφάλεια - Συμμετέχουν Ευρωπαίοι και Άραβες Υπουργοί Εξωτερικών. - Είναι ελληνική πρωτοβουλία. - Η Διάσκεψη συγκαλείται για πρώτη φορά. - Στόχος είναι να αποτελέσει ένα forum ελεύθερης ανταλλαγής απόψεων, που θα αποκτήσει σταδιακά μόνιμα θεσμικά χαρακτηριστικά. - Βασικά θέματα που θα συζητηθούν : περιφερειακές προκλήσεις για ασφάλεια ευρύτερης περιοχής Ανατ. Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, συνέργειες και πρωτοβουλίες (πολιτικές, οικονομικές, πολιτιστικές) που μπορούν να αναληφθούν για να σταθεροποιηθεί η περιοχή. - Η Διάσκεψη θα γίνει στο νησί της Ρόδου, ένα σταυροδρόμι πολιτισμών, θρησκειών, ιδεών και εμπορίου, διαχρονικά από την αρχαιότητα έως σήμερα.
