Θέλω ένα πρώτο σχόλιο σας για τη μεγάλη φωτιά που κατέκαψε τη Νότια Ρόδο…Αναμενόμενο το γεγονός;
Αναμενόμενο; Και ναι και όχι!
Όχι γιατί, ως Ροδίτες, είχαμε την εμπειρία των μεγάλων καταστροφών, κατά το παρελθόν! και έπρεπε να μας μείνουν οι αναμνήσεις εκείνων των παραστάσεων!! Επιπλέον εφέτος, είχαμε από πολύ νωρίς επισημάνει το πόσο επικίνδυνο είναι, στις παρούσες οικονομικές συνθήκες που επεβλήθησαν στη χώρα μας, να μας συμβεί και μια μεγάλη πυρκαγιά! Και αυτό για πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων η περιορισμένη δυνατότητα λήψης προληπτικών μέτρων, οι ελλείψεις των συναρμόδιων υπηρεσιών σε μέσα και ανθρώπινο δυναμικό, η περιορισμένη δυνατότητα παροχής μέσων και υλικών κατάσβεσης κ.λπ. Και η επισήμανση αυτή έγινε με τις αλλεπάλληλες συσκέψεις των αρμοδίων φορέων και υπηρεσιών, για το ίδιο θέμα, της προστασίας των δασών από πυρκαγιές.
Περισσότερες από τρείς συσκέψεις έγιναν στην Ρόδο για το θέμα αυτό με την συμμετοχή πέραν των υπηρεσιακών παραγόντων και των εθελοντών και με επιστημονικούς φορείς (Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός ΔΗΜΗΤΡΑ-Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων). Και οι συσκέψεις αυτές δεν γίνονται μόνο για να καλυφθούν τυπικές υποχρεώσεις! Γίνονται και για να ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος, μέσω των μέσων μαζικής επικοινωνίας και να αναλάβει την συλλογική και προσωπική (ατομική) ευθύνη που του αναλογεί.
Τα απαραίτητα δηλαδή μέτρα και την απαραίτητη ευθύνη και προσοχή στην πρόληψη! Να καθαρίσει τις αυλές του για παράδειγμα, είχαμε πει και είχαμε επισημάνει σε μία συνάντηση που έγινε εδώ στη Ρόδο, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων. Και εκεί βγήκαν συμπεράσματα και ανακοινώθηκαν. Τα συμπεράσματα περιείχαν τα αδύνατα σημεία της περιοχής μας και τρόπους αντιμετώπισής τους, που δυστυχώς δεν αξιοποιήθηκαν. Και αναφέρω αυτό το παράδειγμα γιατί αυτό συνέβη στη συγκεκριμένη πυρκαγιά!
Ναι γιατί, όπως πολλές φορές έχει επισημανθεί η Ρόδος έχασε το πλεονέκτημα που είχε εδώ και 20 χρόνια με το σύστημα άμεσου εντοπισμού και άμεσης επέμβασης (περίπου 8-12 λεπτά). Το μυστικό ήταν απλό: «άμεσος εντοπισμός και άμεση επέμβαση». Και να θυμίσω ότι το σύστημα εκείνο είχε ξεκινήσει από την Δασική Υπηρεσία, με τα πρώτα οχήματα που διένειμε το 1992 το τέως Υπουργείο Γεωργίας, είχε υιοθετηθεί από την τότε Νομαρχία, με τη βοήθεια της οποίας έγινε η προμήθεια, νέων μικρών αυτοκινήτων, παρόμοιων με εκείνα της Δασικής Υπηρεσίας, που για κάποιους λόγους δεν διατέθηκαν στην Δασική Υπηρεσία αλλά στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και σιγά – σιγά δημιουργήθηκε ο στόλος των 20 περίπου οχημάτων του Δήμου.
Το σύστημα ενσωματωμένο στη δύναμη της Δασικής Υπηρεσίας βρισκόταν υπό τον επιχειρησιακό της έλεγχο και αποτελούσε μία αξιόπιστη λύση, με χειροπιαστά αποτελέσματα. Αργότερα πήρε την μορφή εταιρίας, μετά την μεταβίβαση της Δασοπυρόσβεσης από την Δασική στην Π.Υ., αλλά για αρκετά χρόνια μέχρι το 2006 δούλευε, λόγω κεκτημένης ταχύτητας, με τα ίδια ικανοποιητικά αποτελέσματα. Ίσως τότε κάποιοι ξέχασαν ότι υπάρχουν μεγάλες φωτιές και το χρησιμοποίησαν, το εκμεταλλεύτηκαν, το απαξίωσαν, με προσλήψεις, καταγγελίες, προστριβές, προσωπικά συμφέροντα, αυτά που και εσείς και όλη η Ρόδος γνωρίζει γιατί εσείς τα είχατε αναδείξει και έτσι έφτασε στη σημερινή του κατάσταση.
Είναι η τρίτη φορά που καίγεται η Νότια Ρόδος. Δεν ήταν εμπρηστής, μάλλον αμέλεια…Το αποτέλεσμα όμως είναι το ίδιο…Τι λέτε;
Ασφαλώς και το αποτέλεσμα είναι το ίδιο!! Γι΄ αυτό ακριβώς θεωρούμε ότι πέραν της ευθύνης του Κράτους και των οργάνων του, υπάρχει και η συλλογική αλλά και η ατομική ευθύνη. Ο κάθε πολίτης θα πρέπει να δείξει την ελάχιστη υπευθυνότητα για να μην γίνει πρόξενος μικρής ή μεγάλης καταστροφής από δασική πυρκαγιά. Και είναι κάτι που απαιτεί ελάχιστη προσοχή και καθόλου κόπο! Πολλοί για παράδειγμα, ισχυρίζονται, αντίθετα με την επιστημονική άποψη, ότι «δεν μπαίνουν φωτιές από αναμμένα τσιγάρα»!
Η επιστήμη λέει ότι με κατάλληλες συνθήκες σχετικής υγρασίας, υγρασίας καύσιμης ύλης και ανέμου, το αναμμένο τσιγάρο μπορεί να προκαλέσει δασική πυρκαγιά. Ζωντανό παράδειγμα οι καμένες νησίδες των δρόμων μέσα στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδος. Γιατί πρέπει λοιπόν να το πετάξουμε έξω από το παράθυρο του αυτοκινήτου; Ας μη γινόμαστε όλοι γνώστες των πάντων και ας ακολουθήσουμε σε κάποια θέματα αυτό που μας λένε οι ειδικοί!!! Δεν θέλει δα και μεγάλη προσπάθεια!
Και ας αναλογιστούμε μια ακραία περίπτωση για να καταλάβουμε καλύτερα το νόημα της προσοχής που πρέπει όλοι να δείχνουμε: Γίνεται 120.000 πολίτες να βάζουμε φωτιές από αμέλεια και 65 πυροσβέστες να τις προλαβαίνουν; Όπως προσέχω εγώ όπως προσέχεις εσύ, γιατί να μην προσέχουν όλοι;
Βλέπετε ότι οι μεγαλύτερες και καταστροφικότερες πυρκαγιές, τις οποίες αναφέρατε, έχουν προκληθεί από αμέλεια!!!! Η μία στις 08-06-1989 (16.000 στρ.) από ανθρώπινη αμέλεια, η δεύτερη στις 24-9-1992 (72.000 στρ.) αίτια άγνωστα αλλά μάλλον από το κάπνισμα μελισσών, η τρίτη του Αγίου Ισιδώρου στις 22-7-2008 από αμέλεια (κάψιμο χόρτων μέσα στο χωριό) και η τέταρτη τώρα, δυστυχώς πάλι από αμέλεια απ’ ότι φαίνεται. Υπάρχει και μία μικρότερη στην ίδια περιοχή στις 09-07-1984 (2.200στρ.) πάλι από αμέλεια. Μήπως πρέπει αυτό να το λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη μας σαν πολίτες αυτού του τόπου;
Μήπως πρέπει να το λάβουν σοβαρά υπόψη τους και οι φορείς στο σχεδιασμό τους και τα μέσα μαζικής επικοινωνίας στα ενημερωτικά spot τους; Μήπως θα έπρεπε τα μέσα μαζικής επικοινωνίας να τονίζουν με μηνύματά τους στη διάρκεια των επικίνδυνων για πυρκαγιά ημερών, όταν ο χάρτης επικινδυνότητας δείχνει 3, 4 και 5, τις υποχρεώσεις των πολιτών ή τις απαγορεύσεις που ισχύουν, προκειμένου να θέτουν σε εγρήγορση το κοινό;
Τι φταίει τελικά και τα δάση στη Ρόδο σε λίγο θα τα βλέπουμε από … καρτποστάλ; Ποιοι έχουν ευθύνες;
Δεν είναι μόνο για τα δάση της Ρόδου αλλά τα δάση όλης της Ελλάδος, την μοίρα των οποίων ακολουθούν και τα δάση της Ρόδου! Ευθύνες έχουμε όλοι. Και εμείς οι πολίτες, που είμαστε απρόσεκτοι και οι φορείς και οι υπηρεσίες. Τις περισσότερες όμως ευθύνες για τις δασικές πυρκαγιές έχουν εκείνοι που παίρνουν τις πολιτικές αποφάσεις και θέτουν τους στρατηγικούς στόχους.
Και αφού τα αποτελέσματα δεν μπορούν να μας ικανοποιήσουν, σημαίνει ότι ή οι αποφάσεις ήταν λαθεμένες, ή οι στόχοι ήταν ανέφικτοι!! Και στις δύο περιπτώσεις είναι σίγουρο ότι δεν φταίει ούτε ο απλός πολίτης ούτε εκείνος που δεν μπορεί να ανταποκριθεί αλλά ο σχεδιαστής και ο λήπτης των αποφάσεων.
Και, κατά την άποψή μου, η πολιτεία θα πρέπει να λάβει υπόψη της τα στατιστικά δεδομένα πριν και μετά την μεταφορά της δασοπυρόσβεσης από τη Δασική στην Πυροσβεστική Υπηρεσία και να κάνει βελτιώσεις στο υπάρχον σύστημα, με περισσότερη συμμετοχή των Δασικών Υπηρεσιών, εκτός από την πρόληψη και στην κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών. Γιατί τα στατιστικά μιλάνε από μόνα τους.
Πόσες χιλιάδες στρέμματα έχουν καεί τα τελευταία 30 χρόνια στη Ρόδο;
Νομίζω πως δεν πρέπει να το θέσουμε έτσι το θέμα. Και αυτό διότι υπήρξαν σ’ αυτά τα χρόνια τρείς περίοδοι όσον αφορά την προστασία των δασών από πυρκαγιές, στη Ρόδο. Η μία περίοδος έχει σχέση με την χρήση των μικρών ευέλικτων πυροσβεστικών οχημάτων της ΕΤΑΙ.ΠΡΟ.ΦΥ.ΚΑ.
Όπως φαίνεται από τα στοιχεία που είχα δημοσιεύσει τον Απρίλιο του 2011 στο Αμερικάνικο Επιστημονικό Περιοδικό Journal of Environmental Science and Engineering της David Publishing (Volume 5, Number 4, April 2011 – Serial Number 41, σελίδες 100-108), με τίτλο: «Economic Appraisal of Damages Caused by Forest Fires Adopting a New Prevention and Suppression System: The Case of Rhodes Island, Greece», με τη βοήθεια του καθηγητή της Σχολής δασολογίας και Φ.Π. κ. Α. Χριστοδούλου και της Δασολόγου M.Sc. K. Παπαστεργίου (A.S. Christodoulou, N. Theodoridis and K. Papastergiou), στα δεκαπέντε (15) χρόνια, μεταξύ των ετών: 1978-1992, που την ευθύνη των πυρκαγιών είχε η Δασική Υπηρεσία, είχαν καεί 284.297 στρ. δάσους και δασικών εκτάσεων.
Κατά την περίοδο λειτουργίας του συστήματος, άμεσης επέμβασης που αναπτύχθηκε μετά το 1992 και για όσο χρόνο λειτουργούσε χωρίς προβλήματα, με τις προσλήψεις κατά το δυνατόν αντικειμενικές και με υπεύθυνους που γνώριζαν το δάσος, δηλαδή μέχρι και το 2006, ανεξάρτητα από το ποιος είχε την ευθύνη των δασικών πυρκαγιών, οι καμένες εκτάσεις μειώθηκαν αισθητά και στα δεκατέσσερα (14) αυτά χρόνια είχαν φτάσει τα 20.707 στρ. Αργότερα και μέχρι σήμερα κάποιοι ξέχασαν την προσφορά του συστήματος και της εταιρίας και τα πράγματα άλλαξαν. Οι προσλήψεις των εποχιακών για την στελέχωση του μηχανισμού μειώθηκαν και παρά τις προσπάθειες της τοπικής πολιτικής ηγεσίας αλλά και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ακόμη και μέχρι σήμερα το προσωπικό δεν έχει προσληφθεί. Όμως οι καμένες δασικές εκτάσεις και δάση από το 2006 μέχρι σήμερα (7 χρόνια) έφτασαν το ρεκόρ των 155.000 στρ. περίπου.
Το συνολικό δε εμβαδόν των καμένων εκτάσεων την επταετία 2007-2013, σύμφωνα με το Βιβλίο στατιστικών πυρκαγιών της Διεύθυνσης Δασών Δωδεκανήσου ανέρχεται σε 178.500 στρέμματα. Δηλαδή περίπου διπλασιάστηκαν αν ληφθεί υπόψη ότι μιλάμε για επτά (7) χρόνια και όχι δεκαπέντε, σε σχέση με τα επίπεδα πριν το 1992. Ανεξάρτητα όμως του τι έγινε μέχρι σήμερα, εάν προσθέσουμε τα παραπάνω νούμερα βγαίνει ένας αριθμός 483.504 στρεμμάτων, για τα τελευταία 35 περίπου χρόνια. Βέβαια κάποιες από τις παραπάνω εκτάσεις αναφέρονται δύο ή και τρεις φορές (όσες φορές κάηκαν). Στον χάρτη που συνέταξε ο συνάδελφος Σ. Παπακωνσταντίνου και αφορά την νότια Ρόδο, φαίνονται οι αλλεπάλληλες πυρκαγιές που συνέβησαν την παραπάνω περίοδο, καθώς και η επικάλυψή τους.
Όλοι μιλάμε για μια πρωτοφανή οικολογική καταστροφή. Γιατί; Τι έφταιξε και πήρε τόσο γρήγορα, τόσο μεγάλη έκταση εν αντιθέσει με άλλες φορές;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι που η φωτιά πήρε αυτές τις διαστάσεις σε τόσο λίγο χρόνο!
Ένας λόγος είναι η καύσιμη ύλη, η οποία ήταν «ελαφριά», όπως λέγεται στη δική μας ορολογία, καθώς οι περισσότερες εκτάσεις ήταν παλιές καψάλες και η βλάστηση ήταν χαμηλή και λεπτής υφής.
Ένας δεύτερος λόγος ήταν οι μεγάλες ταχύτητες των τοπικών ανέμων και των ανέμων που δημιουργήθηκαν από τη δυναμική της πυρκαγιάς. Παράλληλα βοήθησε και η απουσία μετωπικής επιφάνειας, όπως αυτή υπάρχει σε υψηλά δάση και εμποδίζει την κίνηση του αέρα, τον οποίο αναγκάζει να παίρνει ανοδική πορεία και έτσι ελαττώνει την ταχύτητα οριζόντιας κίνησης του μετώπου προς τα εμπρός.
Τρίτος λόγος ήταν το έντονο ανάγλυφο του εδάφους που σε κάποιες περιπτώσεις, δεν επέτρεπε όχι μόνο την πρόσβαση αλλά ούτε τη διάνοιξη νέων αντιπυρικών λωρίδων ή δρόμων προσπέλασης, καθώς σε τέτοια εδάφη δεν μπορούσαν να πλησιάσουν ούτε τα βαριά μηχανήματα (μπουλντόζες). Και δεν εννοώ ότι τέτοιες παρεμβάσεις θα μπορούσαν να γίνουν στο κυρίως μέτωπο που σίγουρα, με τέτοιες συνθήκες, ούτε πλησιάζεται ούτε συγκρατιέται σε αντιπυρικές ζώνες ανεξάρτητα από το πλάτος τους.
Και με την ευκαιρία, θα πρέπει να γίνει αντιληπτός ο ρόλος των αντιπυρικών ζωνών, όσον αφορά την ύπαρξή τους και το πλάτος τους, γιατί πολλά παράξενα λέγονται και ακούγονται. Οι «αντιπυρικές ζώνες» αποτελούν εργαλεία κατάσβεσης, που, χρησιμοποιώντας τα κατάλληλα, μπορούν οι επίγειες δυνάμεις να παλέψουν τη φωτιά. Δεν σταματούν από μόνες τους το κυρίως μέτωπο, όπως φυσικά δεν κατάφερε κάτι τέτοιο ούτε η Εθνική οδός Αθηνών – Λαμίας, την οποία, το μέτωπο της φωτιάς, πέρασε μέσα σε λίγη ώρα τουλάχιστον δύο φορές.
Ο μύθος λοιπόν του να γίνουν φαρδιές ζώνες για να συγκρατούν την φωτιά πρέπει να σταματήσει, γιατί είναι αστείος για τα δεδομένα της Ελλάδος. Οι ζώνες είναι καλές για να βοηθήσουν στην κατάσβεση του κυρίως μετώπου, με τη χρήση του αντίπυρ(ος) ή σε περιπτώσεις φωτιάς χαμηλής έντασης, έρπουσας ή όταν πισωκαίει, οπότε μπορεί να καταπολεμηθεί με άλλα μέσα κατάσβεσης, όπως το νερό.
Ποτέ όμως δεν πρέπει να ρισκάρουμε τις ζωές πυροσβεστών ή πολιτών εκθέτοντάς τους απερίσκεπτα να περιμένουν πάνω σε αντιπυρικές ζώνες, το κυρίως μέτωπο της φωτιάς. Στην Ελλάδα, όπου το αντίπυρ δεν χρησιμοποιείται, η χρήση των ζωνών περιορίζεται και χρησιμοποιούνται κυρίως ως θέσεις θέας, από τους «μη έχοντες εργασίαν», (που σε άλλες χώρες απαγορεύεται ακόμη και να πλησιάσουν στην περιοχή της πυρκαγιάς) ή χρησιμοποιούνται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης για να κάνουν εντυπωσιακά πλάνα και όχι ως εργαλεία κατάσβεσης.
Ο τέταρτος λόγος, κατά την άποψή μου, είναι πως όταν είχαν ειδοποιηθεί οι δυνάμεις πυρόσβεσης η φωτιά ήταν ήδη μεγάλη. Προσωπικά έφτασα στη φωτιά, γύρω στις 19:30 και είχε κάψει ήδη 15-20.000 στρέμματα. Αυτό ίσως σημαίνει ότι οι δυνάμεις πυρόσβεσης δεν ειδοποιήθηκαν με το άναμμα της φωτιάς αλλά αρκετά αργότερα. Δεν είναι κάτι που μπορούμε να ισχυριστούμε ότι πράγματι συνέβη στη συγκεκριμένη φωτιά, αν δεν αποδειχτεί από την ανάκριση, αλλά ξέρουμε ότι συνέβη στην προηγούμενη.
Ο πέμπτος λόγος είναι η μη επάνδρωση των πυροφυλακίων, είτε από μόνιμους ή εποχιακούς υπαλλήλους είτε από εθελοντές. Αν τα πυροφυλάκια ήταν επανδρωμένα σίγουρα οι δυνάμεις κατάσβεσης θα έφταναν ενωρίτερα στον τόπο της φωτιάς ακόμη και χωρίς να ειδοποιηθούν από τους κατοίκους του χωριού.
Ο έκτος λόγος είναι ότι τα έργα πρόληψης δεν είναι ικανοποιητικά, καθώς οι πιστώσεις που χορηγούνται στην Δασική Υπηρεσία, είναι ελάχιστες σε σχέση με τις αιτούμενες, αλλά ακόμη λιγότερες σε σχέση με τις απαιτούμενες. Δεν γίνεται διαχείριση των δασών γιατί δεν υπάρχουν διαχειριστικές μελέτες ή οι υπάρχουσες έχουν λήξει. Δεν υπάρχει προσωπικό ούτε χρήματα για την σύνταξη ή την ανάθεση νέων διαχειριστικών μελετών, αλλά και ούτε τα χρήματα για την υλοποίησή τους.
Οι μόνες πιστώσεις που δόθηκαν στην αρμόδια Διεύθυνση Δασών ήταν για την συντήρηση των δασικών δρόμων και κάλυπταν περίπου το 10% των αναγκών της, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες πιστώσεις από τις εγκεκριμένες μελέτες. Αν οι αναδασώσεις, για παράδειγμα, είχαν περιποιηθεί (αραίωση πυκνοφυτείας, κλαδέματα κ.λπ), στα 20 χρόνια ζωής τους, ίσως να και να μην είχαν καεί.
Ο έβδομος λόγος ήταν ότι δεν υπήρχε πυροσβεστικό όχημα κοντά στο σημείο έναρξης ή σε απόσταση 8-10 λεπτών της ώρας από αυτό. Αυτό σημαίνει μικρή διασπορά που ασφαλώς πέραν της νοοτροπίας σχεδίασης, οφείλεται και στην έλλειψη μέσων και προσωπικού. Κάποτε, με τη βοήθεια και των οχημάτων του Δήμου, η διασπορά ήταν πολύ μεγαλύτερη και για μας κάθε μέρα του καλοκαιριού ήταν επικίνδυνη μέρα! Δεν περιμέναμε τα 4άρια και τα 5άρια της πρόβλεψης της Πολιτικής Προστασίας, για να κάνουμε διασπορά.
Ο όγδοος λόγος ήταν ότι ακόμη και μέχρι σήμερα δεν έχει ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός ταχείας επέμβασης της τέως ΕΤΑΙ.ΠΡΟ.ΦΥ.ΚΑ., που όπως αποδείχτηκε λειτούργησε καταπληκτικά στη Ρόδο, την περίοδο 1992-2006.
Ο σπουδαιότερος όμως λόγος είναι ότι δεν υπάρχει επαρκής χρηματοδότηση για την προστασία και ανάπτυξη των δασών της Ελλάδας. Μόνο για ένα μικρό διάστημα, μετά το 1992, υπήρξε μια αναλαμπή κατά την οποία υπήρχε και περισσότερο αξιόπιστο σύστημα δασοπροστασίας και πολιτική ανάπτυξης των δασών. Τότε ιδρύθηκε το Δασικό Σώμα, ως αποτέλεσμα του πορίσματος της διακομματικής Επιτροπής της Βουλής που ψηφίστηκε ομόφωνα, αλλά δεν πρόλαβε να λειτουργήσει ποτέ, τότε είχαν γίνει εκτεταμένα προγράμματα αναδασώσεων, οι οποίες δυστυχώς εγκαταλειφτήκαν χωρίς περιποίηση και πολλές αποτεφρώθηκαν στην προχθεσινή πυρκαγιά, μαζί με μεγάλο τμήμα της έκτασης που είχε καεί το 1992, είχε αναγεννηθεί και περιμέναμε να τη δούμε σε λίγα χρόνια δάσος.
Ειδικά δε τον τελευταίο καιρό, με τα μνημόνια που επεβλήθησαν, τα δάση δεν παίζουν τον ρόλο για τον οποίο προορίζονται και τους αρμόζει, το ρόλο για τον οποίο έχει θεσμοθετηθεί η προστασία και ανάπτυξή τους από το Σύνταγμα αλλά παίζουν μάλλον το ρόλο του εξυπηρετητή οικονομικών συμφερόντων και δραστηριοτήτων, που όσο καταστροφικές και αν είναι, φορώντας το μανδύα της λέξης «ανάπτυξη», απαιτούν από το δασικό πλούτο να θυσιάζεται για να τα εξυπηρετεί. Οι παραχωρήσεις και οι τακτοποιήσεις αλλάζουν και τα αντίστοιχα άρθρα τροποποιούνται κάθε φορά που προκύπτει νέα ανάγκη για τις «επενδύσεις». Οι ορισμοί του δάσους αλλάζουν συνεχώς σε μια προσπάθεια απελευθέρωσης δασικών εδαφών για χρήση τους για άλλους σκοπούς. Για την «ανάπτυξη» θυσιάζεται το φυσικό περιβάλλον και ασφαλώς, νομοτελειακά ακολουθεί η υγεία των πολιτών.
Κανείς δεν ενδιαφέρεται για την ύπαρξη των δασικών υπηρεσιών καθώς ασκώντας προστασία, αποτελούν τροχοπέδη στην «ανάπτυξη» οπότε η αποδυνάμωσή τους, ακόμη και η απόλυση των δασοφυλάκων, που μετατάχτηκαν στην Υπηρεσία από την τέως αγροφυλακή, εξυπηρετεί την «ανάπτυξη»!! Μία αξιόπιστη δασική πολιτική απαιτεί και αξιόπιστη δασική υπηρεσία και πιστώσεις για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών, την καλλιέργεια και την ανάπτυξη των δασών. Σήμερα υπάρχουν δασικές υπηρεσίες χωρίς το αναγκαίο δασικό προσωπικό και σε κάποιες περιπτώσεις είναι δύσκολη ακόμη και η στοιχειώδης λειτουργία τους.
Για το λόγο αυτό θα πρέπει οι Δασικές υπηρεσίες όχι μόνο να εξαιρεθούν από το καθεστώς των απολύσεων και των περικοπών αλλά αντιθέτως να υπάρξουν νέες προσλήψεις και χρηματοδότηση, μέχρι να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη και αξιόπιστη λειτουργία τους. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι σήμερα οι Δασικέ Υπηρεσίες ελέγχουν και προστατεύουν το 95% της Ελληνικής επικράτειας.
Ποιες θα πρέπει να είναι οι άμεσες ενέργειες που πρέπει να γίνουν;
Για τα δάση που έχουν απομείνει θα πρέπει άμεσα να γίνουν αξιόπιστες και αντικειμενικές προσλήψεις, έξω από τις διαδικασίες του ΑΣΕΠ, με το κατάλληλο, αξιόμαχο και έμπειρο προσωπικό, που να μπορεί να ανταποκριθεί στις αντίξοες και επικίνδυνες καταστάσεις της δασοπυρόσβεσης.
Για τα δάση που έχουν καεί, άμεσες ενέργειες είναι πρώτα απ’ όλα η σύνταξη μελετών και η κατασκευή αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων εντός των λεκανών απορροής και στις ορεινές κοίτες, για την συγκράτηση των εδαφών, των σπόρων, όπου υπάρχουν και των νερών της βροχής για τον εμπλουτισμό των υπογείων υδάτων. Δευτερεύοντα αντιπλημμυρικά έργα μπορεί επίσης να εκτελεστούν, συμπληρωματικά με τα παραπάνω και όπου αυτό κριθεί απαραίτητο, για την προστασία οικισμών ή γεωργικών εκτάσεων, με καθαρισμούς ρεμάτων στα κατάντη (πεδινή κοίτη), αλλά με προσοχή, όπως είπαμε και μόνο εκεί όπου χρειάζεται, γιατί το νερό είναι πολύτιμο αγαθό και είναι απερισκεψία και σπατάλη οικονομικών πόρων το να το οδηγούμε με το ζόρι στη θάλασσα και όχι στο έδαφος για εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.
Ακολουθούν σε δεύτερη φάση μελέτες και έργα αναδασώσεων. Στις θέσεις που δεν αναμένεται φυσική αναγέννηση (διπλοκαμένα) οι αναδασώσεις μπορούν να εκτελεστούν από την πρώτη χρονιά, είτε με σπορές είτε με δενδρύλλια. Ο τρόπος, η σύνθεση, το ποσοστό συμμετοχής των ειδών, η κατά θέση κατανομή τους και όλες οι άλλες λεπτομέρειες θα προβλέπονται από τις μελέτες που θα συνταχθούν και θα θεωρηθούν από εμάς.
Στις μελέτες θα προβλέπονται επίσης, δρόμοι προσέγγισης, για τις ανάγκες των αναδασωτικών εργασιών, μόνιμοι δασικοί δρόμοι που θα εξυπηρετούν τις ανάγκες μελλοντικά, αντιπυρικές ζώνες, πυροφυλάκια, υδατοδεξαμενές, οι απαιτήσεις των ειδών της άγριας πανίδας και η βελτίωση των βιοτόπων κ.λπ.
Όπου πιθανολογείται φυσική αναγέννηση, περιμένουμε για διάστημα τουλάχιστον ίσο με τον χρόνο φυτρωτικότητας των σπόρων του κυρίαρχου δασοπονικού είδους, που είναι η τραχεία πεύκη και ο χρόνος αυτός είναι τουλάχιστον τρία χρόνια.
Με τα ελάφια τι έγινε; Υπάρχει εκτίμηση;
Εκτιμούμε, όσοι ασχολούμαστε με το θέμα, ότι δεν είχαμε απώλειες σε ελάφια. Οι συνεργάτες μου στην υπηρεσία, που βρίσκονται στην περιοχή, αλλά και πολίτες, φίλοι των ελαφιών, έψαξαν στους βιοτόπους τους, μετά τη φωτιά και ευτυχώς, μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε κανένα νεκρό ελάφι. Δεν αποκλείεται βέβαια να υπάρχει και να το δούμε αργότερα. Εμείς πάντως αμέσως μετά τον έλεγχο και πριν την πλήρη κατάσβεση της πυρκαγιάς απευθύναμε αίτημα προς την Ειδική Γραμματεία Δασών του Υ.Π.Ε.Κ.Α για την χορήγηση πιστώσεων και την αγορά κατάλληλης τροφής για τα ελάφια. Παράλληλα, εθελοντές σε συνεργασία με τον Κυνηγετικό Σύλλογο Ρόδου ξεκίνησαν επιχείρηση ανεύρεσης και μεταφοράς τροφής (μηδική, καλαμπόκι) για τις άμεσες ανάγκες των ελαφιών.
Την όλη επιχείρηση συντονίζει η Διεύθυνση Δασών Δωδεκανήσου της Α.Δ.Α., με τη βοήθεια του τμήματος Περιβάλλοντος της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Πρασίνου του Δήμου Ρόδου. Τα ελάφια επανέρχονται σιγά – σιγά στους βιοτόπους τους αν και προς το παρόν δεν υπάρχει η κατάλληλη βλάστηση για την κάλυψή τους και αυτό είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, που ελπίζω ότι θα λύσουμε όλοι οι συνεργαζόμενοι μαζί με τα ελάφια, που θα μας αποκαλύψουν τις ανάγκες τους.
Οι πολίτες μπορούν να σώσουν την «παρτίδα» του περιβάλλοντος;
Οι συνειδητοποιημένοι πολίτες, οι πολίτες που αγαπάνε τη ζωή και τον εαυτό τους, που αγαπάνε τους συνανθρώπους τους και έχουν πραγματικούς φίλους είναι αυτοί που αγαπάνε και τη φύση και νοιάζονται γι’ αυτήν. Αυτοί μπορούν να βοηθήσουν αλλά όχι να σώσουν την παρτίδα!!! Γιατί υπάρχουν και οι άλλοι πολίτες που είναι δίπλα μας, δείχνουν ότι νοιάζονται για τα ίδια πράγματα αλλά στοχεύουν αλλού! Είναι εκείνοι που γίνονται μέλη ή ιδρύουν μια ομάδα ή ένα σύλλογο προστασίας της φύσης όχι επειδή αγαπάνε τόσο πολύ τη φύση αλλά επειδή στοχεύουν στην χρηματοδότηση!, στοχεύουν στην πολιτική τους σταδιοδρομία!, στην ανέλιξη!
Είναι εκείνοι που βάζουν την Ελληνική σημαία πάνω στο σπίτι τους γιατί είναι αυθαίρετο!! Είναι εκείνοι που εκχέρσωσαν την εκτασούλα του Δημοσίου και την οικειοποιούνται γιατί είχαν.. φίλους και μια νομοθεσία τακτοποίησης αυθαιρέτων. Είναι εκείνοι που σε ψηφίζουν ή σε χρηματοδοτούν για να τους χρωστάς. Είναι εκείνοι που σε θέλουν φίλο για να εκμεταλλευτούν τη φιλία σου!! Και είναι πολλοί! Αλλά δεν περιμένει κανείς από αυτούς να σώσουν την «παρτίδα» του περιβάλλοντος.
Καμιά παρτίδα δεν θέλουν και δεν μπορούν να σώσουν αυτοί εκτός από τη δική τους. Ενώ οι πρώτοι είναι οι λίγοι και ρομαντικοί! Δεν πιστεύω ότι μπορούν να σώσουν την παρτίδα! Όπως δεν την έσωσαν μέχρι τώρα!! Μπορούν όμως να βοηθήσουν πολύ!! Μπορούν και να θυσιαστούν!! Προσωπικά εγώ αυτούς αγαπώ τους ρομαντικούς!! Αυτούς έχω εμπιστοσύνη! Τους άλλους απλά τους ανέχομαι!!
