Right2water: Το νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα – Ας υπογράψουμε την πρωτοβουλία
Τεράστια η απήχηση της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών που αφορά άμεσα και την Ελλάδα
Το right2water είναι μια Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών ώστε να εξασφαλιστεί ότι το νερό θα παραμείνει μια δημόσια υπηρεσία και ένα κοινό αγαθό. Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλη κινητοποίηση πολιτών για τον δημόσιο έλεγχο στο νερό της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας και εναντίον των σχεδίων ιδιωτικοποίησης της ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ.
Στον ιστότοπο της πρωτοβουλίας (www.right2water.eu) πολίτες από όλη την Ευρώπη μπορούν να υπογράψουν εναντίον της ιδιωτικοποίησης του νερού. Ήδη 1.476.561 πολίτες έχουν υπογράψει γεγονός που ανάγκασε τον Επίτροπο Barnier σε δήλωσή του να αναγνωρίσει ότι είναι καθήκον της Επιτροπής να λάβει σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες που εκφράζονται από τόσους πολίτες. Πρότεινε δε στους υπόλοιπους Επιτρόπους και στον πρόεδρο Barroso την εξαίρεση ειδικά του νερού από την Πρόταση για Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με την ανάθεση των συμβάσεων παραχώρησης και τόνισε ότι θα συνεργαστεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο προς αυτή την κατεύθυνση.
Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών – Ένα εργαλείο για τη συμμετοχική δημοκρατία
Μια Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών είναι ένα καινούργιο εργαλείο για τη συμμετοχική δημοκρατία στην Ευρώπη, διαθέσιμο από την 1η Απριλίου 2012. Οι πολίτες μπορούν να θέσουν θέμα στην Ευρωπαϊκή πολιτική ατζέντα μέσω μιας πρωτοβουλίας πολιτών, η οποία προϋποθέτει τη συλλογή ενός εκατομμυρίου υπογραφών από τουλάχιστον επτά διαφορετικά κράτη μέλη της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί έτσι οι πολίτες να διαδραματίσουν έναν πιο ενεργό ρόλο στις ευρωπαϊκές διαδικασίες. Μια τέτοια πρωτοβουλία πρέπει να οργανωθεί από τουλάχιστον επτά ευρωπαίους πολίτες, από διαφορετικά κράτη μέλη της ΕΕ. Αυτή η ομάδα ονομάζεται Επιτροπή Πολιτών.
Η πρωτοβουλία right2water
Η επιτροπή για το νερό απαρτίζεται κατά κύριο λόγο από συνδικάτα δημοσίων υπηρεσιών. Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των Ενώσεων Δημοσίων Υπηρεσιών (EPSU) από καιρό αγωνίζεται για την αναγνώριση του ανθρώπινου δικαιώματος στο νερό και η συγκεκριμένη Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών είναι ένα ζωτικής σημασίας βήμα για την νομική κατοχύρωση αυτού του δικαιώματος. Στη διακήρυξή της Πρωτοβουλίας αναφέρεται:
Το νερό είναι ένα δημόσιο αγαθό, δεν είναι εμπόρευμα! Καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προτείνει νομοθεσία που να εφαρμόζει το ανθρώπινο δικαίωμα της πρόσβασης στο νερό και στην αποχέτευση, όπως αναγνωρίζονται από τον ΟΗΕ, και να προωθήσει την παροχή ύδρευσης και αποχέτευσης ως βασικών δημόσιων υπηρεσιών για όλους. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία θα πρέπει να απαιτεί από τις κυβερνήσεις να διασφαλίσουν και να παρέχουν στους πολίτες τους επαρκές και καθαρό νερό και αποχέτευση. Ζητάμε:
1)από τα την ΕΕ και τα Κράτη Μέλη να υποχρεωθούν να διασφαλίσουν ότι όλοι οι κάτοικοι απολαμβάνουν το δικαίωμα στο νερό και την αποχέτευση.
2)Η παροχή νερού και η διαχείριση των υδάτινων πόρων να μην υπόκειται σε ‘εσωτερικούς κανόνες αγοράς’ και οι υπηρεσίες νερού να εξαιρεθούν από την ιδιωτικοποίηση
3)Η ΕΕ να αυξήσει τις προσπάθειες της για να πετύχει παγκόσμια πρόσβαση στο νερό και την αποχέτευση.
Η πρώτη επιτυχία – Η Επιτροπή ακούει
Πριν ακόμα οι υπογραφές υποβληθούν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η Πρωτοβουλία των Ευρωπαίων Πολιτών έχει πετύχει την πρώτη πολιτική νίκη καθώς ο Επίτροπος Barnier ανακοίνωσε την εξαίρεση του νερού από την οδηγία για την ανάθεση των συμβάσεων δηλώνοντας ότι «είναι καθήκον μας να λάβουμε υπόψη τις ανησυχίες που εκφράζονται από τόσους πολλούς πολίτες» και ότι «ελπίζω αυτό να διαβεβαιώσει τους πολίτες ότι η Επιτροπή ακούει».
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα τόσο η ΕΥΑΘ όσο και η ΕΥΔΑΠ έχει προγραμματιστεί να ιδιωτικοποιηθούν στα πλαίσια των μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας, παρά το γεγονός ότι έρευνες δείχνουν ότι το 64% των Ελλήνων Πολιτών είναι αντίθετοι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο (tvxs.gr/node/131469), και ότι οι δυο επιχειρήσεις δεν επιβαρύνουν το ελληνικό δημόσιο. Τον Ιούνιο του 2010 το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε τη μείωση της συμμετοχής του Δημοσίου (από 74% σε 51%) στις ΕΥΑΘ και ΕΥΔΑΠ μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, ενώ τον Οκτώβριο 2011 υπογράφτηκε η μεταφορά του 27% της ΕΥΔΑΠ και του 40% της ΕΥΑΘ στο ΤΑΙΠΕΔ. Τον Ιανουάριο ανακοινώθηκε ότι μέχρι τον Οκτώβριο του 2013 θα έχει ολοκληρωθεί η ιδιωτικοποίηση της ΕΥΑΘ και ότι το ΤΑΙΠΕΔ κρίνει προσφορότερη την ιδιωτικοποίηση του 51% ενώ θα δοθεί το υπόλοιπο 23% που κατέχει, για ιδιωτικοποίηση μελλοντικά. Τέλος, το 21% των μετοχών της ΕΥΑΘ διακινούνται μέσω του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Η ερώτηση Ν. Χρυσόγελου
Μετά απ’ όλα αυτά ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Ν. Χρυσόγελος κατέθεσε την παρακάτω ερώτηση προς την Επιτροπή:
Εκτιμά (ΣΣ η Επιτροπή) ότι στην περίπτωση της Ελλάδας και με δεδομένες την πρωτοβουλία Barnier που προέκυψε ως αποτέλεσμα της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών right2water, καθώς και τη διαφαινόμενη αντίρρηση της πλειοψηφίας των Ελλήνων Πολιτών για την ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης, θα πρέπει να αναθεωρηθεί η σχετική μνημονιακή δέσμευση της χώρας; Αν ναι, σε τι ενέργειες προτίθεται να προβεί άμεσα ο εκπρόσωπός της στην Τρόικα με δεδομένο το προαναφερθέν χρονοδιάγραμμα ιδιωτικοποίησης της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ;
Η Κίνηση 136 στη Θεσσαλονίκη – Εξαγορά της ΕΥΑΘ
Η Κίνηση 136 είναι μία πρωτοβουλία πολιτών που εναντιώνεται στην ιδιωτικοποίηση της Εταιρίας Ύδρευσης και Αποχέτευσης της Θεσσαλονίκης και αντιπροτείνει την μη-κερδοσκοπική κοινωνική διαχείρισή της μέσω συνεταιρισμών σε επίπεδο γειτονιάς. Η Κίνηση υποστηρίζει ότι με βάση επιστημονικές μελέτες σε ολόκληρο τον κόσμο όπου υπήρξε ιδιωτικοποίηση, αυτή συνοδεύθηκε από υποβάθμιση της ποιότητας και αύξηση της απώλειας νερού, υποβάθμιση των υποδομών και αύξηση των τιμών.
Η πρόταση της Κίνησης 136 προβλέπει την ίδρυση τοπικών συνεταιρισμών με μέλη όλους τους κατοίκους της πόλης. Οι συνεταιρισμοί αυτοί θα ενωθούν σε εταιρία (Κοινωνική ΕΥΑΘ) η οποία θα διεκδικήσει την εξαγορά του 51% της ΕΥΑΘ στο όνομα των πολιτών, για να διασφαλιστεί η δημοκρατική και μη-κερδοσκοπική διαχείριση αυτού του κοινού αγαθού.
Οι συνεταιρισμοί δημιουργούνται με βάση το νόμο για τους Αστικούς Συνεταιρισμούς (Ν.1667/86) και βασίζονται σε ένα κοινό καταστατικό που μεταξύ άλλων ορίζει και τον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα της Κοινωνικής ΕΥΑΘ και θέτει ως αποστολή της την παροχή νερού στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις διασφαλίζοντας υψηλή ποιότητα, χαμηλές τιμές, προστασία του περιβάλλοντος, δημοκρατική λειτουργία και κοινωνική δικαιοσύνη.
Save Greek Water – Πρωτοβουλία για τη μη ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα
Η πρωτοβουλία για τη μη ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα (www.savegreekwater.org) ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2012 σε μια προσπάθεια ενημέρωσης της κοινής γνώμης και διασύνδεσης φορέων και προσώπων που επιφυλάσσονται για το δικαίωμα μιας ιδιωτικής εταιρίας να έχει τον έλεγχο ενός δημόσιου αγαθού απαραίτητου για την επιβίωση ανθρώπων , φυτών και ζώων. Δεν έχει καμία χρηματοδότηση και είναι ένα εγχείρημα εθελοντικό ανθρώπων διαφόρων ειδικοτήτων και πολιτικών θέσεων που συναινούν στη δημοκρατική και ορθολογική διαχείριση αυτού του πολύτιμου πόρου.
H πρωτοβουλία υποστηρίζει πως το καθαρό προσιτό νερό αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα και πρέπει να παραμείνει ένα δημόσιο αγαθό. Η πρωτοβουλία επιθυμεί να ενημερώσει όλους τους ενδιαφερόμενους για τις επιπτώσεις του να επιτραπεί στις εταιρείες να εμπορευματοποιήσουν και να κερδίσουν από τα περιορισμένα αποθέματα υδάτινων πόρων. Η πρωτοβουλία εξάλλου τονίζει ότι η ιδιωτικοποίηση του νερού είναι πρωτίστως θέμα δημοκρατίας και επιθυμεί να ευαισθητοποιήσει το κοινό σχετικά με το ευρύτερο θέμα της προσεκτικής διαχείρισης των υδάτων για ιδιωτική και γεωργική χρήση. Οι πολίτες μέσα από τον ιστότοπο μπορούν να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία SAVEGREEKWATER για τη μη ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα.
Επίλογος
Είναι σίγουρο ότι πολύ σύντομα το θέμα της ιδιωτικοποίησης του νερού θα μπει στη ζωή μας. Όπως και στην περίπτωση της ΕΡΤ, ενώ όλη η Ευρώπη είναι υπέρ των βασικών δημοσίων αγαθών, όπως η πληροφόρηση και το νερό, η ελληνική κυβέρνηση μέσα από τις μνημονιακές υποχρεώσεις της θα θελήσει να προχωρήσει τα σχέδια για ιδιωτικοποίηση των δύο μεγαλύτερων εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης της χώρας, και ίσως όχι μόνο. Κι αυτό παρά τη διεθνή εμπειρία όπου πολλοί δήμοι σε όλη την Ευρώπη ανέκτησαν και πάλι τον έλεγχο του νερού μετά την πώλησή του σε ιδιώτες αναγκαζόμενοι όμως να πληρώσουν σε κάποιες περιπτώσεις, όπως στο Βερολίνο που το συμβόλαιο με την ιδιωτική εταιρεία έληγε το 2028, ακριβά αυτή την ανάκτηση.
Το νερό λοιπόν είναι δημόσιο αγαθό και όχι εμπόρευμα και είναι χρέος μας τόσο το να εμποδίσουμε την εμπορευματοποίησή του όσο και το να διεκδικήσουμε να έχουμε καθαρό και επαρκές νερό στα σπίτια μας από τα δημοτικά δίκτυα. Ειδικά για το νησί της Ρόδου που η διαδικασία προμήθειας νερού από το Φράγμα Γαδουρά αργεί απελπιστικά, οι κίνδυνοι να δούμε ξαφνικά το φράγμα, τις εγκαταστάσεις διύλισης και τα δίκτυα να ξεπουλιούνται είναι κάτι παραπάνω από ορατός και ίσως βρει και αρκετούς υποστηρικτές.