Kι εσύ τέκνον Βρούτε; Του Θάνου Ζέλκα

ΚΙ ΕΣΥ ΤΕΚΝΟΝ ΒΡΟΥΤΕ;

“Με τον όρο θεωρία συνωμοσίας χαρακτηρίζεται κάθε θεωρία σύμφωνα με την οποία, κάποιο γεγονός, ή μια σειρά από γεγονότα ερμηνεύονται ως αποτέλεσμα συνωμοτικής, μυστικής, οργανωμένης και υπόγειας δράσης ατόμου, ομάδας ανθρώπων, υπηρεσιών, πολιτικής παράταξης,  κυβερνήσεων ή συνασπισμών. Οι θεωρίες συνωμοσίας αποτελούν μία εναλλακτική και πολλές φορές καινοτόμο οδό ικανοποίησης ερωτημάτων, αντί των επίσημων ερμηνειών γύρω από κάποιο θέμα, οι οποίες (επίσημες ερμηνείες) εκλαμβάνονται ως προσπάθεια συγκάλυψης των πραγματικών γεγονότων και περισσότερο όταν αυτές δεν είναι απόλυτα πειστικές, πόσο μάλλον όταν δεν παρέχονται.” - Βικιπαίδεια, ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια του διαδικτύου.

Οι θεωρίες της συνωμοσίας κάποιες φορές ανυπόστατες και κάποιες άλλες έχοντας ένα λογικό υπόβαθρο επιχειρηματολογίας αποτελούσαν και αποτελούν ένα αναπόσπαστο κομμάτι της παγκόσμιας ιστορίας. Από το περίφημο “κι εσύ τέκνον Βρούτε” μέχρι το κυνήγι μαγισσών και από τις σιωνιστικές θεωρίες μέχρι τους αεροψεκασμούς, η ανθρωπότητα αναζητά διακαώς κάποια νοσηρά μυαλά που “κινούν τα νήματα” για να τους θεωρήσει υπαίτιους για την εκάστοτε οικονομική και κοινωνική κατάσταση.

Η συνωμοσία κινείται στον αντίποδα της επιστημονικής έρευνας και της τεκμηρίωσης καθώς δεν αναζητά μια ενδελεχή επεξήγηση των φαινομένων αλλά στηρίζεται σε ισχυρά σοφιστικά επιχειρήματα που λόγω της απλότητάς τους χαίρουν μεγάλης αποδοχής στα ευρύτερα λαϊκά στρώματα. Αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι είθισται να συνδυάζονται με αστικούς θρύλους είναι και η αιτία της μακροβιότητάς τους.

Πέραν όμως από την κινηματογραφική γοητεία που ασκούν θα σταθούμε περισσότερο στην επέκταση του ορισμού που λέει ότι αποτελούν εναλλακτική οδό ικανοποίησης ερωτημάτων αντί των επίσημων ερμηνειών που συνήθως οι δεύτερες αποτελούν προσπάθεια συγκάλυψης των πραγματικών γεγονότων ή απλά τις υποκαθιστούν όταν δεν παρέχονται. Αυτό αποτελεί μια πάγια τακτική των εξουσιών που αναζητούν λαϊκά ερείσματα προκειμένου να κρύψουν δικά τους αμαρτήματα ή αδυναμίες. Οι μάγισσες, οι δράκοι, οι χρηματιστές, οι μυστικιστικές οργανώσεις, οι ξένοι που δεν μας χωνεύουν και ό,τι άλλο μπορεί να αναπαραχθεί από στόμα σε στόμα επιστρατεύεται και διοχετεύεται από τα γνωστά μας “παπαγαλάκια”, που για λόγους ηθικής τάξης οφείλω να υπενθυμίσω ότι πήραν στο λαιμό τους έναν ολόκληρο λαό στέλνοντάς τον να χάσει τις οικονομίες μιας ζωής στο χρηματιστήριο.

Το φαινόμενο δεν είναι ελληνική πατέντα. Συμβαίνει παντού. Ας μην πάμε μακριά. Στη γειτονική μας χώρα ο Ερντογάν ανοικτά και χωρίς καμία αιδώ υποστηρίζει μια θεωρία συνωμοσίας που θέλει να τον αποκαθηλώσει, την ίδια ώρα που τον πνίγουν τα σκάνδαλα και για να σωθεί “ξήλωσε” μια εικοσαριά εισαγγελείς. Κι όμως εξακολουθεί να έχει φανατικό ακροατήριο που ζητωκραυγάζει και  παραληρεί σε κάθε κορώνα του.

Όπως και να έχει οι θεωρίες συνωμοσίας εξυπηρετούν κάποια σκοπιμότητα, που είναι συνήθως ο αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης από σοβαρά ζητήματα, γι' αυτό και δεν μπορούν να αποτελέσουν μια βάσιμη και εμπεριστατωμένη θεωρία. Τα λογικά κενά που έχουν τις περισσότερες των περιπτώσεων είναι μεγάλα και συνήθως δεν μπορούν να ακολουθήσουν μια αλληλουχία.

Η μόνη ασφαλής οδός εξαγωγής συμπερασμάτων είναι η επιστήμη καθώς στηρίζεται στην παρατήρηση, στην πειραματική διαδικασία και κυρίως στην πιο θαυμαστή λειτουργία του ανθρώπινου νου. Στη λογική. Το ακατανόητο πάντοτε προκαλούσε δέος στους αδαείς. Αν δεν υπήρχαν όμως εκείνα τα φωτισμένα μυαλά να καταρίψουν τις θεωρίες συνωμοσίας, ακόμα θα πιστεύαμε πως η Γη είναι επίπεδη...


Από τη στήλη “ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ” στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής