I23 Αυγούστου 1927, μια μέρα σαν σήμερα πριν 89 χρόνια, οι Bartolomeo Vanzetti και Nicola Sacco, αναρχικοί, Ιταλοί εμιγκρέδες καταδικασμένοι για φόνο και ληστεία, κάθησαν στην ηλεκτρική καρέκλα, στη Βοστώνη των ΗΠΑ. Όταν στην διάρκεια της δίκης και στο διάστημα μέχρι την εκτέλεσή τους έγινε φανερή η αθωότητα των δυο ανδρών η υπόθεση έγινε ένα απο τα μεγαλύτερα “causes célèbres” της σύγχρονης ιστορίας. Διαδηλώσεις υπέρ των δυο έγιναν σε κάθε μεγάλη πόλη των ΗΠΑ και της Ευρώπης καθώς και στο Τόκιο, Σύδνεϋ, Σαο Πάολο, Ρίο, Μπουένος Αϋρες, Γιοχαννεσμπουργκ. Το 1977, ο Κυβερνήτης της Μασαχουσέτης Μιχάλης Δουκάκης, γιος Ελληνα εμιγκρέ, ζήτησε απο τη νομική του υπηρεσία να αποφανθεί αν οι δυο αναρχικοί είχαν καταδικαστεί ύστερα απο μια εντιμη και δίκαια δίκη. Μετά το πόρισμα της επιτροπής, ο Μιχαήλ Δουκάκης κήρυξε τις 23 Αυγούστου ημέρα μνήμης των Sacco και Vanzetti και διακήρυξε την αθωότητα των δυο εκτελεσθέντων. Σε διάγγελμά του, Αγγλικά και Ιταλικά, ανακοίνωνε πως οι Sacco και Vanzetti είχαν δικαστεί και καταδικαστεί άδικα και πως “η όποια ατίμωση πρέπει να διαγραφεί απο το όνομά τους”.
Δήλωση του Vanzetti, λίγο πριν εκτελεστεί: “… δεν εύχομαι σε σκύλο ούτε και σε φίδι να υποφέρουν όσα υπέφερα εγώ για πράξεις για τις οποίες δεν είμαι ένοχος. Είναι όμως πεποίθησή μου πως υποφέρω για πράγματα για τα οποία είμαι πράγματι ένοχος. Υποφέρω γιατί είμαι ριζοσπάστης, και πράγματι είμαι ριζοσπάστης. Υποφέρω γιατί είμαι Ιταλός, και πράγματι είμαι Ιταλός… αν μπορούσατε να με εκτελέσετε δυο φορές κι αν μπορούσα να ξαναγενννηθώ δυο φορές, θα έκανα και πάλι τα ίδια που έχω ήδη κάνει… Αν δεν ήταν γι αυτά τα πράγματα, θα είχα ίσως ζήσει τη ζωή μου μιλώντας στη γωνιά του δρόμου σ’ αθρώπους που θα με κορόιδευαν. Θα είχα ίσως πεθάνει χωρίς σημάδι, άγνωστος, ένας αποτυχημένος. Τώρα δεν είμαστε αποτυχημένοι. Αυτή είναι καριέρα και ο θρίαμβός μας. Σ’ όλη μας τη ζωή δε θα μπορούσαμε να ελπίζουμε πως θα κάναμε ποτέ τέτοια δουλειά υπέρ της ανοχής, της δικαιοσύνης, για την κατανόηση ανάμεσα στους ανθρώπους, όση κατά τύχη κάνουμε τώρα. Τα λόγια μας – οι ζωές μας – οι κόποι μας – τίποτα! Η αφαίρεση της ζωής μας – της ζωής ενός καλού παπουτσή κι ενός φτωχού ψαρά- τα πάντα! Η τελευταία στιγμή μας ανήκει – η αγωνία αυτή είναι ο θρίαμβός μας. pavlidiscartoons.com/blog
