Το φως του ορθολογισμού - του Θάνου Ζέλκα

ΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΟΡΘΟΛΟΓΙΣΜΟΥ-“Ο ορθολογισμός είναι η συνολική φιλοσοφική κατεύθυνση που αποδέχεται ως γνώμονα και αφετηρία της γνώσεως τη λογική σκέψη. Σύμφωνα με τους ορθολογιστές φιλοσόφους, η γνώση μας για τον κόσμο προέρχεται κυρίως από τον ίδιο τον ορθό λόγο και τα βασικά του στοιχεία που μπορούν να αναζητηθούν στο νου μας. Από την περίοδο του Διαφωτισμού ο ορθολογισμός συνδέεται συνήθως με την εισαγωγή των μαθηματικών μεθόδων στη φιλοσοφία, αρχικά με το έργο των Ντεκάρτ, Λάιμπνιτς και Σπινόζα.”

Παρότι ο Πλάτων έθεσε πρώτος τη βάση της ορθολογιστής θεώρησης, εντούτοις ο Ντε Καρτ ήταν αυτός που τη θεμελίωσε κατά την περίοδο του Διαφωτισμού. Μια περίοδο που η χώρα μας δεν έζησε ποτέ ή μάλλον την έζησε ως επέκταση του Μεσαίωνα, καθώς ήταν υποδουλωμένη για 400 χρόνια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Είναι ίσως η μεγαλύτερη ιστορική αδικία που έχουμε υποστεί ως έθνος, αφού ο Διαφωτισμός στηρίχθηκε στη μελέτη και βελτίωση των επιτευγμάτων των προγόνων μας.

Εκείνα τα 400 χρόνια υποδούλωσης ευθύνονται κυρίως και για τις περισσότερες από τις σημερινές μας παθογένειες. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως το πελατειακό κράτος, η διαφθορά και τα “παραθυράκια” της νομοθεσίας προέρχονται σχεδόν αυτούσια από εκείνη την περίοδο. Από τη μια δηλαδή η Ευρώπη μελετά την Αρχαία Ελλάδα και πραγματοποιεί θαύματα στις επιστήμες και στις τέχνες και από την άλλη η Ελλάδα μπολιάζεται με τη “φιλοσοφία” των Σουλτάνων και των χαλιφάτων και βυθίζεται στο πνευματικό σκοτάδι.

Ήταν μεγάλος ο δρόμος που έπρεπε να διανύσουμε για να προλάβουμε τις ευρωπαϊκές εξελίξεις μετά την απελευθέρωσή μας και ευτυχώς υπήρξαν εκείνες οι μορφές, οι πνευματικοί άνθρωποι που ξαναέφεραν το φως και οι λεγόμενοι Ευεργέτες του Έθνους που διέθεσαν την περιουσία τους για την ανασυγκρότηση της πατρίδας. Τους χρωστάμε πάρα πολλά πέραν από τους ανδριάντες που τους στήσαμε και της ταύτισης των ονομάτων τους με τα διάφορα ιδρύματα. Καθώς επίσης πολλά χρωστάμε στους ναυτικούς και στους εμπόρους της εποχής που λειτούργησαν ως λαμπαδηδρόμοι των ιδεών του Διαφωτισμού προς τη χώρα μας.

Δυστυχώς στις μέρες μας σπανίζουν τέτοιοι άνθρωποι που μπορούν να σηκώσουν το βάρος μιας μεγάλης Αναγέννησης του Έθνους. Ακόμα κι αν υπάρχουν είναι τόσο σαθρό το οικοδόμημα που χτίστηκε και τόσο σκληροπυρηνικό το οικονομικοπολιτικό σύστημα που καταπνίγει καθετί που αντιδρά στη λειτουργία του. Κι ενώ οι δυνατότητες μας είναι τεράστιες, έχουμε κατορθώσει να βαλτώσουμε στη μετριότητα και να βουλιάζουμε προς την απαξία.

Πώς συνδέεται τώρα ο ορθολογισμός με όλα αυτά; Η απάντηση είναι απλή. Ο ορθολογισμός μπορεί να αποτελέσει το θεμέλιο λίθο για αυτή την Αναγέννηση. Τα προβλήματά μας εντοπίζονται κυρίως στο ότι αντιμετωπίζουμε με προχειρότητα τα πάντα. Όλοι οι φορείς έχουν αλληλοεμπλεκόμενες αρμοδιότητες σε σημείο που κανείς δεν μπορεί να έχει ουσιαστικό έλεγχο. Στα καλά όλοι μοιράζονται τη δόξα και στα κακά αναζητείται ο υπεύθυνος.

Αυτό κάποτε οφείλουμε να το τερματίσουμε. Άλλη η δουλειά των Δήμων, άλλη η δουλειά των Περιφερειών, άλλη η δουλειά των βουλευτών, άλλη η δουλειά των υπουργών, άλλη η δουλειά των δικαστών. Ξεκάθαρη διάκριση των εξουσιών με σαφή ρόλο και σαφείς ευθύνες. Δεν μπορεί η νομοθετική εξουσία να είναι παράλληλα και εκτελεστική και δικαστική.

Κατά δεύτερον οφείλουμε να ενισχύσουμε την ιδιωτική πρωτοβουλία και να δώσουμε κίνητρα να αναπτυχθεί χωρίς το “πατρονάρισμα” του κράτους. Αν αναλογιστούμε τα επιτεύγματα των Ελλήνων στο εξωτερικό, κατανοούμε ότι κι εδώ μπορούν να γίνουν ανάλογα εφόσον διασφαλίσουμε ένα φιλικό περιβάλλον προς την καλώς νοούμενη ανάπτυξη.

Και προκειμένου να μπορέσουμε όλοι να δουλέψουμε προς αυτή την κατεύθυνση χρειαζόμαστε μια πιο βαθιά προσέγγιση της Παιδείας μας. Χρειαζόμαστε σχολεία που να επιβραβεύουν τις δεξιότητες των μαθητών και να μην τους κάνουν δέσμιους του συστήματος από την πιο τρυφερή τους ηλικία.

Οι συνθήκες προς μια Αναγέννηση και έναν νέο Διαφωτισμό για τη χώρα μας είναι ιδανικότερες από ποτέ. Αρκετό σκοτάδι μας έχει περιβάλει. Καιρός να φέρουμε και πάλι το φως.

-- Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής

Φωτογραφικό υλικό

Προτάσεις Verena

Αγαπητοί φίλοι, Ο κ. Χατζημάρκος με την παρακάτω επονομασθείσα «διακήρυξη» του μας προκαλεί...
Μπορεί να κάνει σήμερα τον ανήξερο ο δήμαρχος Ρόδου Αλέξης Κολιάδης όμως στην συνεδρίαση του...
Χθες ομόφωνα το περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου αποφάσισε και ζητά την μείωση των ελαφιών στη...
Αρχισαν τα...γαλλικά στο νέο δημοτικό συμβούλιο Ρόδου πολύ νωρίτερα απ ότι αναμενόταν!....Σε μια...