Έξι μήνες πριν τις εκλογές οι πάντες ερίζουν όχι για το καλό του τόπου αλλά για το πώς οι ίδιοι βλέπουν το διοικητικό χάρτη του νησιού να εξυπηρετεί τα πολιτικά τους συμφέροντα. Στην κορυφή η …. υπεύθυνη κυβέρνηση και ο Υπουργός Εσωτερικών που δεν μας επιτρέπουν λίγους μήνες πριν τις εκλογές να ξέρουμε ούτε πώς θα ψηφίσουμε ούτε και σε ποιο δήμο θα ανήκουμε!!
Τη κύρια ευθύνη αυτού του μπάχαλου έχει βέβαια το κόμμα της ΝΔ αφού ο άλλος κυβερνητικός εταίρος το ΠΑΣΟΚ έχει εκφραστεί αρνητικά για αλλαγές όσον αφορά τον αριθμό των δήμων στα νησιά ενώ τις υπόλοιπες αλλαγές όπως αυτή της του τρόπου εκλογής δημάρχων και δημοτικών συμβουλίων φαίνεται να τις παραπέμπει στις εκλογές του 2019. Έτσι αφενός μεν η κυβέρνηση ως σύνολο φαίνεται να μην έχει ενιαία πολιτική και να μην μπορεί να λάβει μια απόφαση για το πώς θα διεξαχθούν οι εκλογές αλλά και πόσοι δήμοι θα υπάρχουν στο νησί ενώ αφετέρου επιτρέπεται να εκτυλίσσονται διάφορα σενάρια που αποπροσανατολίζουν τους πολίτες από τα πραγματικά προβλήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης και των τοπικών κοινωνιών . Ο υπουργός λοιπόν μεταθέτει το πρόβλημα από μέρα σε μέρα και αφήνει μωροφιλοδοξίες να φουντώνουν όπως φυσικά και τις υπόνοιες ότι τελικά δεν είναι το συμφέρον των νησιών που προέχει αλλά ποιοι δήμοι θα βαφτούν γαλάζιοι στο τέλος.
Η διαχείριση των υδάτινων πόρων από ποιον θα γίνει;
Από την άλλη πλευρά όσοι και όσες προτείνουν αλλαγές αυτή τη στιγμή στον αριθμό των δήμων στο νησί μας δεν έχουν σοβαρά επιχειρήματα αφού το κυριότερο στην ουσία είναι η έλλειψη τοπικής παρέμβασης στην καθημερινότητα καθώς και απουσία λήψης αποφάσεων από τις τοπικές και δημοτικές κοινότητες. Αυτό όμως μπορεί να λυθεί μέσα από τον Καλλικράτη και πραγματικά υπάρχουν προτάσεις, όπως για παράδειγμα το πρόσφατο έγγραφο των 43 προέδρων των τοπικών και δημοτικών κοινοτήτων του νησιού μας αλλά και άλλων φορέων πολιτικών και μη. Αυτό λοιπόν μας βάζει σε υποψίες, αν όχι βεβαιότητα, ότι το κίνητρο τους δεν είναι η προώθηση καλύτερων λύσεων για τους πολίτες και την αυτοδιοίκηση αλλά η κατάληψη αξιωμάτων που σε διαφορετική περίπτωση δεν μπορούν να καταλάβουν ίσως και λόγω μεγέθους του δήμου αλλά και πολιτικών συσχετισμών.
Διαχείριση Υγρών Αποβλήτων. Ποιος θα την αναλάβει;
Όμως, για να είμαστε πιο πρακτικοί και ουσιαστικοί, ουδείς από τους υποστηρικτές των τριών ή τεσσάρων δήμων στο νησί είναι σε θέση να μας πει ποιες επιπτώσεις θα έχει αυτή η αλλαγή στους πολίτες του νησιού. Ούτε οι ίδιοι ούτε πολύ περισσότερο το υπουργείο έχει υπολογίσει το κόστος, σε χρήμα και σε χρόνο, της μετάβασης από τη μια κατάσταση στην άλλη. Ουδείς μπορεί να μας πει τι θα γίνει το προσωπικό, τα οχήματα, οι υποδομές αλλά πάνω απ’ όλα τα χρέη που έχει σήμερα ο Δήμος Ρόδου. Όμως το λογαριασμό θα τον πληρώσουν ως γνωστό οι πολίτες και όχι οι έχοντες φαεινές ιδέες για το μέλλον του τόπου.
Ποιος θα αναλάβει τέτοιου είδους προβλήματα;
Ειδικά οι υπερτοπικές δομές και υπηρεσίες και τα διαδημοτικά έργα, όπως το Φράγμα Γαδουρά, ο ΧΥΤΑ, οι υπηρεσίες καθαριότητας και ύδρευσης της ΔΕΥΑΡ, η είσπραξη και κατανομή του ΔΗΦΟΔΩ για όσο υπάρχει, ο ΒΙΟΚΑ και τα δίκτυα παλιά και σχεδιαζόμενα θα είναι δύσκολο αν όχι αδύνατο να χωριστούν ή ακόμα κι αν γίνει αυτό θα είναι δύσκολο να λειτουργήσουν. Και είναι αυτή η δυσκολία φυσικά που επέβαλε εν πολλοίς τη δημιουργία του Καλλικράτη τον οποίο τώρα θέλουμε να καταργήσουμε.
Φράγμα Γαδουρά. Ποιος θα είναι ο φορέας διαχείρισης;
Γιατί αν φυσικά υπήρχε συνεννόηση μεταξύ των Καποδιστριακών δήμων είτε ξεχωριστά είτε στο πλαίσιο της ΤΕΔΚ ίσως να μην προέκυπτε ποτέ ο Καλλικράτης και κανένας προφανώς δε θα τον ήθελε. Όμως ποια συνεννόηση υπήρχε στα μεγάλα θέματα του νησιού; Πόσες συσκέψεις έγιναν για το θέμα των απορριμμάτων και του φορέα διαχείρισης (ΦΟΔΣΑ) χωρίς αποτέλεσμα. Πόσο δίκαιη και αποτελεσματική ήταν η είσπραξη του ΔΗΦΟΔΩ; Πόσα χρόνια σερνόταν χωρίς να υπάρχει λύση είτε προς τη μία είτε προς την άλλη κατεύθυνση το έργο της σύνδεσης του Αρχαγγέλου και του Αφάντου με το ΒΙΟΚΑ στο Βόδι; Πόσες φορές δήμαρχοι δεν έκλεισαν τους δρόμους και δεν απείλησαν τη διέλευση κοινωφελών δικτύων επειδή δεν τα έβρισκαν με άλλους δήμους; Ή μήπως ξεχάσαμε την εποχή που Δήμοι ή δημοτικές επιχειρήσεις είχαν στείλει στα δικαστήρια άλλους δήμους για μεταξύ τους οφειλές;
Το νέο κύτταρο του ΧΥΤΑ σήμερα είναι σχεδόν έτοιμο. Ποιος θα έχει την ευθύνη της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων;
Είναι σαφές βέβαια ότι υπάρχουν αδυναμίες και ελλείψεις στο σχέδιο Καλλικράτης. Αδυναμίες που έχουν να κάνουν με δύο πράγματα που είναι μεταξύ τους αλληλένδετα. Η απουσία περιφερειακής εξουσίας και πόρων στις τοπικές και δημοτικές κοινότητες και τα προβλήματα της καθημερινότητας. Ενώ λοιπόν δημιουργήθηκε ένας ισχυρός οργανισμός με δυνατότητα προώθησης και επίλυσης υπερτοπικών προβλημάτων, και αυτό δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς, δεν υπήρξαν οι αναγκαίες προβλέψεις για τα βασικά κύτταρά του που είναι οι κοινότητες. Αυτό όμως είναι αφενός δικαιολογημένο και εύλογα δύσκολο, όμως είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει μέσα στο υφιστάμενο πλαίσιο και όχι διακινδυνεύοντας ό,τι κτίστηκε μέχρι σήμερα.
Θα υπάρχει υπηρεσία για τη συλλογή των εγκαταλελειμμένων οχημάτων;
Όμως είναι επίσης σαφές ότι για πολλά από τα προβλήματα δεν φταίει ο Καλλικράτης αλλά αυτοί που κλήθηκαν να τον εφαρμόσουν και βέβαια η κακή οικονομική συγκυρία. Όμως ούτε το πρώτο ούτε το δεύτερο προβλέπεται να αλλάξουν ακόμα και αν αλλάξει ο αριθμός των δήμων στο νησί. Αντίθετα αυτό που μπορεί να αλλάξει και να βελτιωθεί είναι το σημερινό νομοθετικό και διοικητικό πλαίσιο και πάνω σ’ αυτό πρέπει να υπάρξουν προτάσεις και ιδέες. Όμως αυτό λίγοι το κάνουν. Οι περισσότεροι απλά θέλουν να αλλάξουν ένα θεσμικό πλαίσιο που έχει ζωή μόλις τρία χρόνια και που φυσικά δεν έχει δοκιμαστεί πλήρως, ή αν θέλετε έχει δοκιμαστεί κάτω από αντίξοες συνθήκες. Δε βάζουν όμως τον δάκτυλο επί των τύπον των ήλων για δουν αν αυτοί που οι ίδιοι στήριξαν στις δημοτικές εκλογές έχουν αποτύχει στο ρόλο τους, είτε στη δημοτική αρχή είτε στην αντιπολίτευση και στο δημοτικό συμβούλιο.
Αν πρέπει λοιπόν να γίνουν αλλαγές αυτές δεν αφορούν τον αριθμό των δήμων. Αφορούν κυρίως τη βελτίωση των δυνατοτήτων που πρέπει να έχουν οι δήμοι ώστε να έχουμε μια γνήσια τοπική αυτοδιοίκηση κοντά στους πολίτες. Το δεύτερο που πρέπει να αλλάξει είναι οι συμμετέχοντες και η νοοτροπία απέναντι στο θεσμό της αυτοδιοίκησης. Να στελεχωθούν οι δήμοι με αιρετούς με γνήσια διάθεση για προσφορά αλλά και με γνώσεις και δυνατότητες για μια τέτοια προσφορά. Είναι πλέον καιρός να δούμε καινούργια αλλά και παλιότερους στελέχη της αυτοδιοίκησης να συμμετέχουν στα κοινά με σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Είναι καιρός να σταματήσει να είναι κριτήριο επιλογής η κομματική ταυτότητα και οι ψήφοι που μπορεί να φέρει κανείς στην κάθε παράταξη. Μπορεί να γίνει αυτό και να σταματήσει ο απέραντος λαϊκισμός, η σπέκουλα και η μικροπολιτική; Μπορεί το δημοτικό συμβούλιο και οι επιτροπές να γίνουν όργανα λήψης σοβαρών και υπεύθυνων αποφάσεων και όχι ρωμαϊκή αρένα; Μπορεί ο δήμος να αφήσει μικροκομματικές επιλογές και να ασχοληθεί υπεύθυνα με τα φλέγοντα και απόλυτα πιεστικά θέματα; Εάν μπορούν να γίνουν αυτά, τότε λίγη ανάγκη διασπάσεων θα έχουμε.
Επίλογος
Είναι απόλυτα κατανοητό σε όλους ότι ένας μεγάλος δήμος όπως αυτός της Ρόδου είναι φυσικό να έχει καλύτερες δυνατότητες επιδόσεις στα μεγάλα έργα άσχετα αν κάποια δεν προχωρούν λόγω κακών χειρισμών και αδυναμιών της σημερινής δημοτικής αρχής. Είναι επίσης κατανοητό ότι θα υπάρχουν προβλήματα στην αντιμετώπιση των καθημερινών μικρών προβλημάτων ειδικά σε μια πρώτη φάση λειτουργίας και προβλήματα αποκέντρωσης εξουσιών και πόρων τοπικά. Επιπλέον λόγω της γεωγραφικής κατανομής του πληθυσμού και του ισχυρού πόλου της πόλης της Ρόδου στο βόρειο άκρο του νησιού όπως και της συγκέντρωσης στο βόρειο τρίγωνο του υπηρεσιών και των υποδομών, θα υπήρχε ένας συγκεντρωτισμός στην οργάνωση του δήμου. Όμως αυτά είναι θέματα που μπορούν να λυθούν φτάνει φυσικά να υπάρχει η διάθεση για κάτι τέτοιο.
Από την άλλη πλευρά η διάσπαση του δήμου θα είναι καταστροφική και θα φέρει το νησί μας πολλά χρόνια πίσω αφού η ανασυγκρότησή του θα κοστίσει πολλά εκατομμύρια και θα είναι αν όχι αδύνατη πάρα πολύ δύσκολη και επώδυνη. Οι υποδομές για τις οποίες χρόνια έγιναν αγώνες είτε θα ακυρωθούν είτε θα γίνουν εστίες τριβών μεταξύ των δήμων για άλλη μια φορά.
Όμως ας μη βιαστούν οι ιθύνοντες να εξαγγείλουν αλλαγές με κόστος γιατί αυτές δε θα γίνουν αποδεκτές από τους πραγματικά κυβερνώντες. Και ο νοών νοείτω.
