Άρθρο: Το έργο του Ινστιτούτου Αιγαίου του Δικαίου της Θάλασσας και του Ναυτικού Δικαίου και η σημασία της λειτουργίας της Ροδιακής Ακαδημίας
Η Ρόδος λόγω της γεωπολιτικής θέσης που κατέχει στη Μεσόγειο αποτέλεσε στην αρχαιότητα ισχυρή ναυτική δύναμη και το λίκνο του θαλάσσιου εμπορίου του τότε γνωστού κόσμου. Η έντονη ενασχόληση με την ναυτιλία και η αδιαφιλονίκητη θαλάσσια κυριαρχία τους, κατατάσσει δικαιωματικά τους Ρόδιους μεταξύ των δημιουργών και ιδρυτών της ναυτικής παράδοσης και κατ’ επέκταση του Ναυτικού Δικαίου.
Περίτρανη απόδειξη αποτελεί ο γνωστός «Νόμος Ροδίων Ναυτικός», (474 π.χ.) του οποίου η ιστορική και νομοθετική αξία είναι αναμφισβήτητη. Ο Ροδιακός Νόμος αποτελεί την κωδικοποίηση των ποικίλων ναυτικών εθίμων της εποχής σε ένα ενιαίο κείμενο, δημιουργώντας κατά αυτό τον τρόπο το πρώτο καταγεγραμμένο κώδικα Ναυτικού Δικαίου, ο οποίος κατατάσσεται μέχρι σήμερα ανάμεσα στις πιο σπουδαίες πηγές του διεθνούς ναυτικού δικαίου. Ο κώδικας υιοθετήθηκε από τους Ρωμαίους (LEX RODI IACTU) και μετέπειτα από τους Βυζαντινούς, ενώ κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα οι διατάξεις του είχαν γίνει καθολικά αποδεκτές από τους λαούς της Μεσογείου, ρυθμίζοντας τα ναυτικά ζητήματα και τις ναυτικές συναλλαγές σε ολόκληρη την περιοχή, ενώ γίνεται αναφορά σ΄αυτόν ακόμη και τον 19ο αίωνα από το ανώτατο Δικαστήριο της Μεγάλης Βρετανίας. .
Συνεχιστής της ισχυρής μας ναυτικής παράδοσης αποτελεί σήμερα το Ινστιτούτο Αιγαίου του Δικαίου της Θάλασσας και του Ναυτικού Δικαίου, που εδρεύει από το 1995 στη Ρόδο. Σκοπός του Ινστιτούτου είναι η προβολή της πολυσήμαντης παράδοσης και ιστορίας μας στον τομέα των ναυτικών υποθέσεων, καθώς και η διαμόρφωση του αύριο στο δίκαιο της Θάλασσας, μέσω του σημαντικού ερευνητικού του έργου, την διοργάνωση διεθνών ημερίδων (14 στον αριθμό με σπουδαία και πλούσια θεματολογία) και τη δρομολόγηση συνεργασιών με ερευνητικά και πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού.
Από το 1996 το Ινστιτούτο διοργανώνει στη Ρόδο, σε συνεργασία με τα επιστημονικά και ερευνητικά ιδρύματα Center for Oceans Law and Policy, Charlottesville, Virginia Η.Π.Α., Max-Planck-Institut für ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht, Heidelberg Γερμανίας, Netherlands Institute for the Law of the Sea, Utrecht Ολλανδίας και Law of the Sea Institute of Iceland, Reykjavik Ισλανδίας, σε ετήσια βάση, το πρόγραμμα θερινών μαθημάτων αφιερωμένο στο Δίκαιο της Θάλασσας και το περιβάλλον γνωστό ως «Ροδιακή Ακαδημία», το οποίο αποσκοπεί όχι μόνο στη διδασκαλία και τη μελέτη του Δικαίου της Θάλασσας, αλλά και στην προώθηση της εφαρμογής του.
Με τη διττή μου ιδιότητα ως δικηγόρου, και ως Αντιπεριφερειάρχη Δωδεκανήσου δεν θα μπορούσα να μην αναγνωρίσω το σπουδαίο έργο που επιτελείται από το Ινστιτούτο, καθώς και τη σημασία της Ροδιακής Ακαδημίας για τον τόπο και τη χώρα μας.
Το εν λόγω πρόγραμμα έχει ήδη καθιερωθεί διεθνώς ως η σημαντικότερη διοργάνωση για τη διδασκαλία και τη μελέτη του Δικαίου της Θάλασσας. Είναι ενδεικτικό ότι μέχρι σήμερα έχουν διδάξει στη Ροδιακή Ακαδημία οι γνωστότεροι διεθνώς εκπρόσωποι του κλάδου, μεταξύ των οποίων και 14 δικαστές (σε σύνολο 21) του Διεθνούς Δικαστηρίου του Δικαίου της Θάλασσας που εδρεύει στο Αμβούργο καθώς και δύο δικαστές του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, ενώ τα μαθήματα της Ροδιακής Ακαδημίας έχουν παρακολουθήσει μέχρι σήμερα 692 φοιτητές από 114 χώρες, εκ των οποίων οι περισσότεροι είναι διπλωμάτες, στελέχη υπουργείων και εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών.
Στην εφετινή 18η συνεχόμενη διοργάνωση της Ροδιακής Ακαδημίας, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Ρόδο το πρώτο εικοσαήμερο του Ιουλίου, και που επικεντρώθηκε σε θέματα περιβάλλοντος, μεταξύ των διδασκόντων περιλαμβάνεται ο πρώην Πρόεδρος του Διεθνούς Δικαστηρίου για το Δίκαιο της Θάλασσας, κ. Rüdiger Wolfrum (Γερμανία ), καθώς και οι δικαστές του ιδίου δικαστηρίου, κ.κ. Tullio Treves (Ιταλία), Jin-Hyun Paik (Κορέα), Jean-Pierre Cot (Γαλλία) και Vladimir Golitsyn (Ρωσία). Από την ελληνική επιστημονική κοινότητα μετέχει και διδάσκει ανελλιπώς ο παγκοσμίου φήμης καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου Εμμανουήλ Ρούκουνας. Η λειτουργία της Ακαδημίας και του Ινστιτούτου στηρίζεται στις φιλότιμες προσπάθειες του συνάδελφού μου Ν. Σκούρτου και στον μοναδικό υπάλληλο-επιστημονικό συνεργάτη που υπηρετεί στο Ινστιτούτο.
Δυστυχώς, η Ροδιακή Ακαδημία δεν έχει τύχει της ανάλογης αναγνώρισης και υποστήριξης τόσο από το Ελληνικό Κράτος, όσο και από τις τοπικές αρχές, αλλά ακόμη και από το Δικηγορικό Σύλλογο της Ρόδου, μέλη του οποίου μετέχουν στο Δ.Σ. του Ινστιτούτου. Απόδειξη αποτελεί το γεγονός πως τα τελευταία 10 χρόνια, με εξαίρεση ορισμένες χρονιές, όπως το 2010, που είχε παραστεί ο τότε Υπουργός Παιδείας, πέραν της Ν.Α.Δ. και της Περιφέρειας τώρα, η οποία εκπροσωπείται ανελλιπώς, απουσιάζουν οι εκπρόσωποι της κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η απουσία αυτή σχολιάστηκε αρνητικά μεταξύ των διδασκόντων και των συμμετεχόντων κατά τη διάρκεια της εφετινής Ροδιακής Ακαδημίας. Όμως και η διοίκηση του Ινστιτούτου θα πρέπει να αποβάλει την εσωστρέφειά της και να προβάλει με τους σύγχρονους πλέον τρόπους επικοινωνίας, τους στόχους, το έργο τη δράση και την παρουσία των παγκοσμίου κύρους προσωπικοτήτων που παρίστανται και διδάσκουν στο νησί μας χάρη της λειτουργίας του Ινστιτούτου της θάλασσας και της Ροδιακής Ακαδημίας.
Θεωρώ αδιανόητο να παρευρίσκονται στο νησί μας προσωπικότητες παγκοσμίου εμβέλειας, δικαστές κύρους του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, του Διεθνούς Δικαστηρίου της Θάλασσας στο Αμβούργο, καθηγητές διεθνών πανεπιστημίων με περγαμηνές, διπλωμάτες από όλο τον κόσμο και να περνούν απαρατήρητοι, όταν τη χώρα μας μεταξύ των εθνικών θεμάτων που την απασχολούν διεθνώς, είναι και αυτά που σχετίζονται με το Δίκαιο της Θάλασσας. Επανειλημμένα, οι κυβερνήσεις μας έκαναν και κάνουν επίκληση των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου και αναφέρονται ρητά στην αρμοδιότητα του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης και ίσως αύριο του Διεθνούς Δικαστηρίου της Θάλασσας. Παρόλα αυτά παραβλέπουν το γεγονός ότι ο Πρόεδρος και οι Δικαστές των Δικαστηρίων αυτών παρίστανται κάθε χρόνο και διδάσκουν στην ΡΟΔΙΑΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ.
Δεν είναι στις προθέσεις μου και δεν μου επιτρέπεται να αναφερθώ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, όμως καθένας από μας αντιλαμβάνεται τι σημαίνει για την διεθνή εικόνα της χώρας μας, η παρουσία κάθε χρόνο στη Ρόδο αυτών των επιστημόνων, των δικαστών και των 50 διπλωματών απ όλες τις χώρες του κόσμου, οι οποίοι αποτελούν τους καλύτερους πρεσβευτές όχι μόνο για τις φυσικές ομορφιές και τις παραδόσεις αλλά και των θέσεων και δικαιωμάτων της χώρας μας.
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, όπως και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δωδεκανήσου, στο παρελθόν, στηρίζει ανελλιπώς το έργο της Ροδιακής Ακαδημίας και παρέχει, όποτε της ζητηθεί, την απαιτούμενη κάθε φορά στήριξη. Στην τελετή λήξης του 18ου κύκλου προγραμμάτων στην οποία συμμετείχα ανακοίνωσα, κατόπιν συνεννοήσεως με τον Περιφερειάρχη, ότι η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αναγνωρίζοντας την επιστημονική και εθνική σημασία της Ροδιακής Ακαδημίας, καθώς και τη συμβολή της στην προβολή της Ρόδου στο διεθνές επιστημονικό και ερευνητικό στερέωμα θα αναλάβει την στήριξη σε οτιδήποτε της ζητηθεί, προκειμένου το Ινστιτούτο να συνεχίσει και να επεκτείνει τις δράσεις και το αντικείμενο της έρευνας του. Για το σκοπό αυτό απευθύνθηκε πρόσκληση στον διευθυντή του Ινστιτούτου κ. Ν. Σκούρτο να καταθέσει άμεσα τις προτάσεις του, ώστε να τύχουν της απαιτούμενης στήριξης από τα συλλογικά όργανα της Περιφέρειας για την άμεση υλοποίησή τους.
Πιστεύουμε ακράδαντα ότι αυτό αποτελεί την ελάχιστη υποχρέωσή μας για την επιστημονική στήριξη και περαιτέρω ανάδειξη του Ινστιτούτου της θάλασσας και την προβολή του έργου της ΡΟΔΙΑΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ επ’ ωφελεία ακόμη και εθνικών ζητημάτων της πατρίδας μας. .
Ρόδος, 26 Ιουλίου 2013
ΦΩΤΗΣ ΧΑΤΖΗΔΙΑΚΟΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ-
ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ ΔΩΔ/ΣΟΥ
Δημ. Θέμελη 83
Ρόδος – Τ.Κ. 85100
