Τι θα μείνει όρθιο σε αυτόν τον τόπο; Tου πολιτικού μηχανικού Νίκου Φαρμακίδη

Έχουμε συνηθίσει να απαριθμούμε καθημερινά, τα πράγματα που καταρρέουν. Το πιο λυπηρό όμως απ’ όλα, είναι η κατάρρευση της κοινωνίας μας. Μέχρι πριν μερικά χρόνια, για το μόνο που ήμασταν σίγουροι ήταν οι ηθικές αξίες και η παιδεία μας. Παιδεία, όπως την όριζε ο Ησίοδος, δηλαδή αυτά που μαθαίναμε από τις γιαγιάδες μας, τα λεγόμενα και πατροπαράδοτα ήθη και έθιμα. Οι γενιά των γονιών μας δεν είχε υψηλή μόρφωση, όμως είχε ήθος και όλες τους οι ενέργειες ήταν ενταγμένες στα όρια του.
Τώρα, ο εγωισμός, έχει οδηγήσει πολλούς σε συσπειρώσεις, που έχουν μοναδικό κοινό σκοπό το κέρδος. Γι’ αυτούς δεν έχει σημασία αν είναι κέρδος εξουσίας ή οικονομικό, αλλά σίγουρα είναι ένα κέρδος έξω από την ηθική. Η αποξένωση από τη κοινωνία και η συσπείρωση σε τέτοιου είδους μορφώματα, είναι προϊόν αδυναμίας του ατόμου, που δεν προσδιορίζει κατ’ ανάγκη άτομα, που δεν είναι Δωδεκανήσιοι. Στο να έρχονται ξένοι στα μέρη μας άλλωστε, γίνονταν από ανέκαθεν, όμως είχε ως προϋπόθεση την ένταξη τους στη κοινωνία και στα πατροπαράδοτα ήθη της. Είναι αλήθεια ότι θα δούμε πολλούς από τους μη ντόπιους, να είναι πρωτεργάτες των διαδικασιών ομαδοποίησης και ενδεχομένως και παραβατικότητας, αλλά σε αυτό δεν φταίνε αυτοί, αλλά εμείς που χαλαρώσαμε τους δεσμούς μας με την παιδεία μας. Απόδειξη είναι, πως θα δούμε και πολλά άτομα, που δεν είναι ντόπιοι και που αγαπούν το καθετί, πιο πολύ από μας και μοναδικός λόγος είναι ότι αυτοί, είναι ακόμη δυνατά δεμένοι με την παιδεία τους.
Η «πόλις», από την οποία προέρχεται και ο «πολιτισμός», είναι οι άνθρωποι και η κοινωνία. Ιδιαίτερα η Ελληνική «πόλις», διαφέρει, γιατί κτίστηκε πάνω στην ισηγορία, στην ισονομία και στο «κλήρο», που θα πει ίση ιδιοκτησία. Με το πέρασμα του χρόνου, αυτά τα τρία συστατικά, σιγά-σιγά να  ξεθωριάζουν και κυρίως μετά την λεγόμενη αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Τώρα βέβαια ψάχνουμε να βρούμε πολιτικά συστήματα για να γεμίσουμε τους λόγους μας, ξεχνώντας πως οι Έλληνες, είτε φιλόσοφοι είτε όχι, είπαν τα πάντα για τα θέματα αυτά. Εκείνοι, ανακάλυψαν και εφάρμοσαν ότι θα μπορούσε να φανταστεί ο ανθρώπινος νους. Εμείς ιδιαίτερα στη Ρόδο, πρέπει να είμαστε περήφανοι, γιατί κατοικούμε σε μια πόλη, που εθεωρείτο η «καλύτερα διοικούμενη πόλη των Ελλήνων».
Η πόλη, είναι ο χώρος μέσα στον οποίο ο άνθρωπος δημιουργεί τη γνώση του, τις εμπειρίες του, άρα και τις μνήμες του. Οι δρόμοι, τα κτίρια και τα γεγονότα, που δημιουργούν τις μνήμες μας, δεν είναι άψυχα πράγματα, αφού είναι τα κομμάτια της ψυχής μας. Όταν λέμε ότι ένα κτίριο είναι διατηρητέο, δεν θα πει ότι απλά είναι όμορφο ή παλιό, αλλά ότι είναι ένα κομμάτι της ζωής μας, ένα κομμάτι της κοινωνίας μας, την μνήμης μας (μνημείο). Όταν το αφήνουμε λοιπόν να καταρρεύσει, είναι σαν να καταστρέφουμε κομμάτια από τη ζωή μας, από τα γεγονότα που συνδέονται μαζί του και δημιουργούν την εμπειρία μας, που είναι η υπόσταση μας. Σκεφτείτε να κατεδαφίσουμε όλα τα κτίρια του κέντρου της πόλης, τότε πως θα μπορέσουμε να ισχυριστούμε, ότι αυτή είναι η Ρόδος; Τέτοιες καταστάσεις στο παρελθόν, που έφεραν οι καταστροφές, άλλαξαν την κοινωνία και δημιούργησαν τρομερές ανακατατάξεις.
Οι άνθρωποι όμως, που δεν είναι συνδεδεμένοι με αυτές τις μνήμες, με αυτή τη κοινωνία και την παιδεία της και κατ’ επέκταση με το μέλλον της, δεν ενδιαφέρονται για τέτοια πράγματα. Γι’ αυτούς είναι κτίρια, όμορφα ή άσχημα, δεν παίζουν ρόλο στη ζωή τους, αφού το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι το κέρδος της παρέας τους. Το ότι σήμερα καταρρέουν ένα –ένα, τα λεγόμενα και δημόσια κτίρια, δεν ενδιαφέρει αυτούς που μας διοικούν, αφού αυτοί έχουν αποδείξει, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους, ότι είναι ξένοι με τη πόλη. Έχουν κατασπαταλήσει πολλά χρήματα, για άσκοπα και άστοχα έργα, που ο μόνος που κέρδισε από αυτά ήταν η πολιτική τους καριέρα, αφού εξυπηρετούσαν ομάδες συμφερόντων και όχι το όφελος της κοινωνίας. Τέτοια έργα μπορούμε να απαριθμήσουμε πολλά και να τα αναλύσουμε σε βάθος, αλλά σίγουρα δεν χρειάζεται, αφού ο καθένας από εμάς γνωρίζει και μερικά.
Δεν μπορούν λοιπόν να φανταστούν πως η «μνήμες» μας, είναι ο λόγος της ύπαρξής μας, δεν είναι περισσευούμενα πράγματα, με τα οποία να ασχολούμαστε παρεμπιπτόντως.