ΔΗΜΟΣ ΡΟΔΟΥ
Διεύθυνση Κοινωνικής Πολιτικής και Υγείας
Κέντρο Κοινότητας με Παράρτημα Ρομά
ΡΟΔΟΣ 9/7/2019
-δελτίο τύπου
-ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ & ΠΑΙΔΙ:
ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΥΠΕΡΜΕΤΡΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΙ ΣΩΣΤΟΥ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ
-Γράφει η Ευαγγελία Χατζημιχαήλ, Ψυχολόγος του Κέντρου Κοινότητας Δήμου Ρόδου με Παράρτημα Ρομά. Για περισσότερες πληροφορίες, διεύθυνση: Ερυθρού Σταυρού 12Α, τηλέφωνο 2241044757, e-mail: exatzimichail@rhodes.gr
Το καλοκαίρι έφτασε, τα σχολεία έκλεισαν και μαζί ξεκίνησαν οι καλοκαιρινές διακοπές τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς. Αυτό σημαίνει πως το παιδί περνά πολύ περισσότερο χρόνο στο σπίτι όπου ασχολείται με διάφορες δραστηριότητες. Μία από αυτές είναι και η χρήση της τεχνολογίας. Το παιδί παρακολουθεί παιδικά προγράμματα, ακούει παιδικά τραγουδάκια, παίζει βιντεοπαιχνίδια, κοινωνικοποιείται, παρακολουθεί βίντεο, χρησιμοποιεί εφαρμογές μέσων κοινωνικής δικτύωσης κλπ. Τα τεχνολογικά μέσα λοιπόν όπως smartphones, ηλεκτρονικές ταμπλέτες και λάπτοπ αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, τόσο της δικής μας όσο και των παιδιών.
Τα πλεονεκτήματα της σωστής χρήσης των μέσων της τεχνολογίας εκ μέρους του παιδιού είναι πολλά και αδιαμφισβήτητα. Ενδεικτικά, η χρήση της τεχνολογίας διευκολύνει τη μάθηση του παιδιού καθώς προσφέρει διαδραστική εμπειρία, οξύνοντας το πνεύμα του. Αναπτύσσεται με αυτόν τον τρόπο η γνώση ευκολότερα και για αυτό η τεχνολογία και τα μέσα της χρησιμοποιούνται ως εργαλεία μάθησης στην εκπαιδευτική διαδικασία σε πολλές χώρες. Επιπρόσθετα, αναπτύσσονται δεξιότητες όπως η συγκέντρωση, η παρατηρητικότητα, η μνήμη, η αλληλουχία ενώ παράλληλα εξάπτεται η φαντασία του παιδιού. Τέλος, το άγγιγμα της οθόνης, ο χειρισμός των πλήκτρων, του «ποντικιού» κλπ συμβάλλουν στην τελειοποίηση των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων του παιδιού.
Μειονεκτήματα υπέρμετρης χρήσης τεχνολογίας:
Στο σημείο αυτό οφείλουμε να κάνουμε διάκριση ανάμεσα στη χρήση της και στην κατάχρηση της τεχνολογίας από τα παιδιά. Η τεχνολογία μόνη δεν αποτελεί εξάρτηση για ένα παιδί. Η αλόγιστη χρήση της όμως καθώς και ο τρόπος που χειρίζονται και αντιλαμβάνονται οι ίδιοι οι γονείς τα τεχνολογικά μέσα μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση στο παιδί. Και αυτό γιατί για ένα παιδί το όριο ανάμεσα στη χρήση και την κατάχρηση δεν είναι πάντα ευκρινές και ξεκάθαρο. Η συνεχής και μακροχρόνια χρήση των μέσων της τεχνολογίας πλήττουν τόσο γνωστικά, όσο και κοινωνικά και ψυχολογικά το παιδί. Πιο συγκεκριμένα:
- Η πλειονότητα των παιδιάτρων και των παιδοψυχολόγων συμφωνεί πως η μακροχρόνια χρήση – κατάχρηση της τεχνολογίας εκ μέρους του παιδιού, ειδικά όταν αυτή ξεκινάει από νωρίς στη ζωή του, πλήττει σημαντικά τη γνωστική του ικανότητα
- Το παιδί κάνοντας εκτεταμένη χρήση της τεχνολογίας χάνει την αίσθηση του χρόνου, γεγονός που δυσχεραίνει αργότερα τις επιδόσεις του σε άλλες δραστηριότητες
- Όντας συνέχεια μπροστά από έναν υπολογιστή ή λάπτοπ το παιδί αποκτά λανθασμένη στάση σώματος
- Η συνεχής έκθεση του παιδιού στα έντονα χρώματα και τα μεγάλα γράμματα μίας οθόνης οδηγεί είτε άμεσα είτε αργότερα σε οφθαλμολογικά προβλήματα
- Η κατάχρηση του λάπτοπ / tablet / κινητού / υπολογιστή αποξενώνει το παιδί και δυσχεραίνει την κοινωνικοποίησή του. Έτσι το παιδί δεν εντάσσεται ομαλά στο κοινωνικό σύνολο, με αποτέλεσμα να πλήττονται μακροπρόθεσμα οι διαπροσωπικές του σχέσεις, η ψυχολογία και η κοινωνική του ζωή
- Μπορεί η χρήση της τεχνολογίας να προσφέρει πολλά πνευματικά ερεθίσματα στα παιδιά, όταν όμως τα τελευταία περνούν πολύ χρόνο καθισμένα μπροστά σε μία οθόνη, συνηθίζουν από νωρίς στον καθιστικό τρόπο ζωής με ό,τι αρνητικό αυτό συνεπάγεται για το μεταβολισμό και το σώμα τους αργότερα
- Έχοντας περάσει αρκετή ώρα στο λάπτοπ/ tablet / υπολογιστή, το παιδί βιώνει έντονη διέγερση, με αποτέλεσμα να γίνεται πιο ευερέθιστο. Αυτό συμβαίνει γιατί τα έντονα χρώματα στην οθόνη, τα φώτα που αναβοσβήνουν, οι δυνατοί ήχοι κλπ προκαλούν τόσο κινητική, όσο και συναισθηματική διέγερση στο παιδί και, κατ’επέκταση, εκνευρισμό
Τρόποι σωστού χειρισμού:
Λαμβάνοντας υπόψιν τις αρνητικές επιδράσεις που έχει στα παιδιά η εκτεταμένη χρήση των τεχνολογικών μέσων, επιτακτική θεωρείται η ανάγκη να δοθούν κατευθυντήριες στους γονείς, προκειμένου να προληφθούν και να αντιμετωπιστούν τέτοιες επιπτώσεις. Ενδεικτικά:
- Έχουμε ήδη αναφέρει πως η μάθηση των παιδιών μπορεί να διευκολυνθεί και να ενισχυθεί με τη χρήση της τεχνολογίας. Αυτό σημαίνει πως οι γονείς σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ελέγχουν και να φιλτράρουν την ποιότητα της χρήσης των μέσων της τεχνολογίας που κάνει το παιδί τους και να έχουν πάντοτε υπόψιν πως λειτουργούν ως πρότυπα με τη χρήση που κάνουν οι ίδιοι και πως το παιδί «μιμείται τις συμπεριφορές που βλέπει» ξεκινώντας από το σπίτι. Άραγε, πόσες πιθανότητες υπάρχουν το παιδί να μην κάνει κατάχρηση των τεχνολογικών μέσων όταν βλέπει πως οι γονείς του στον ελεύθερο χρόνο τους ασχολούνται επί το πλείστον με ένα κινητό / tablet / λάπτοπ; Επομένως, οι ίδιοι οι γονείς οφείλουν να κάνουν συνετή χρήση ώστε να αποτελέσουν ένα καλό συμπεριφορικό πρότυπο για το παιδί. Ενδεικτικά, να περιορίσουν το δικό τους χρόνο ενασχόλησης με τα τεχνολογικά μέσα και να στοχεύσουν στην ανοικτή επικοινωνία, το διάλογο, το παιχνίδι και στις από κοινού δραστηριότητες με το παιδί, όπως για παράδειγμα κατασκευές με πλαστελίνη, ζωγραφιές, να διαβάζουν παραμύθια, να πηγαίνουν βόλτες ή εκδρομές κλπ.
- Οι γονείς οφείλουν να σταματήσουν να προσφέρουν τα τεχνολογικά μέσα στα παιδιά τους προκειμένου αυτά να ηρεμήσουν, να νυστάξουν, να τους αποσπάσουν την προσοχή ή απλά επειδή έχουν κουραστεί οι ίδιοι και χρειάζονται ησυχία ή ξεκούραση. Και αυτό γιατί εάν δεν τεθεί ένα σαφές όριο όσον αφορά τους λόγους για τους οποίους γίνεται χρήση των τεχνολογικών μέσων, τότε αυτά θα λειτουργήσουν ως «διανοητικό δεκανίκι», παρακωλύοντας σε βάθος χρόνου τη φυσιολογική γνωστική και πνευματική ανάπτυξη του παιδιού
- Οι γονείς θα πρέπει να θέσουν σαφή και ξεκάθαρα όρια για τη χρήση των τεχνολογικών μέσων. Για παράδειγμα, οφείλουν να ορίσουν εξ’αρχής και από κοινού τις ώρες που μπορεί το παιδί να κάνει χρήση των τεχνολογικών μέσων εβδομαδιαία / ημερήσια, καθώς και το είδος της χρήσης της τεχνολογίας (π.χ. να επισκέπτεται συγκεκριμένες ιστοσελίδες στο διαδίκτυο και σε κάθε περίπτωση να γίνεται έλεγχος εκ μέρους των γονέων) καθώς και να μάθουν στα παιδιά τους τη σημασία της ασφαλούς πλοήγησης στο διαδίκτυο. Επίσης, σημαντικό θεωρείται το σημείο που είναι τοποθετημένα τα μέσα τεχνολογίας (λάπτοπ / επιτραπέζιος υπολογιστής) στο σπίτι. Θα πρέπει δηλαδή να βρίσκονται σε περίοπτη θέση ώστε οι γονείς να έχουν άμεση οπτική επαφή με το παιδί και να ελέγχουν το είδος της χρήσης που κάνει. Στο σημείο αυτό κρίνεται απαραίτητο να αναφερθεί πως οι ώρες που περνάει το παιδί σε ένα κινητό / tablet / λάπτοπ / υπολογιστή πρέπει να είναι ανάλογες της ηλικίας του εκάστοτε παιδιού. Για παράδειγμα, ένα παιδί δημοτικού δε μπορεί να περνά τις ίδιες ώρες μπροστά σε μια οθόνη με ένα παιδί γυμνασίου κ.ο.κ.
- Οι γονείς οφείλουν να μη χρησιμοποιούν ως «τιμωρία» την απαγόρευση της χρήσης των τεχνολογικών μέσων, καθώς με αυτόν τον τρόπο τα καθιστούν άθελά τους πιο «ελκυστικά» για τα παιδιά και μεγεθύνουν τη σημαντικότητά τους
- Σημαντικό είναι να διαχωριστούν οι ώρες του παιχνιδιού, της κοινωνικοποίησης και της χρήσης της τεχνολογίας, καθώς με αυτόν τον τρόπο το παιδί θα μάθει από νωρίς στη ζωή του τη διάκριση ανάμεσα στον πραγματικό κόσμο και σε αυτόν της τεχνολογίας.
- Προκειμένου το παιδί να μην αντιμετωπίσει στη μετέπειτα ζωή του προβλήματα κοινωνικοποίησης όσον αφορά στις διαπροσωπικές του σχέσεις, οι γονείς καλό θα ήταν να αντικαταστήσουν σε κάθε ευκαιρία την απασχόληση μπροστά στις οθόνες με διαπροσωπική επαφή και αμφίδρομη επικοινωνία ενώπιον του παιδιού
Γενικότερα, η χρήση των τεχνολογικών μέσων προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες και μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εργαλείο τόσο για τη γνωστική και πνευματική, όσο και για την κινητική και ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού. «Μέτρον άριστον» όμως, καθώς το όριο ανάμεσα στη χρήση των τεχνολογικών μέσων και στην κατάχρησή τους δεν είναι πάντοτε ξεκάθαρο, ειδικά για ένα παιδί. Στην περίπτωση που το όριο αυτό ξεπεραστεί, οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν για το παιδί είναι εξίσου πολλοί και, σε πολλές περιπτώσεις, μη αντιμετωπίσιμοι. Επομένως, ο γονέας είναι αυτός που οφείλει να κατευθύνει το παιδί του και να του γνωστοποιήσει από νωρίς τους κανόνες της σωστής και ασφαλούς χρήσης των μέσων της τεχνολογίας, έχοντας πάντοτε υπόψιν πως το παιδί «νουθετείται από αυτό που είναι οι ενήλικες, όχι από αυτά που λένε».
