ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΓΚΕΜΠΕΛΣ
-Το πρώτο μεγάλο και πιο επικίνδυνο εμβόλιο που υφίσταται ένα παιδί δεν είναι ούτε της μηνιγγίτιδας, ούτε της ηπατίτιδας, ούτε του τύφου. Είναι αυτό που εμβολιάζεται με τον ιό του “τι θα πει ο κόσμος”. Διότι δε μπορεί να μεγαλώσει διαφορετικά και να επιβιώσει αν δεν έχει μπολιαστεί με αυτόν τον ιό.
Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην βρεθεί αντιμέτωπος με αυτόν τον τρομακτικό ιό σε κάποια φάση της ζωής του. Μόνο ο τρόπος που θα τον αντιμετωπίσει διαφέρει. Μπορεί απλά να νοσήσει περιστασιακά. Να ανεβάσει λίγο πυρετό. Τα αντισώματά του να αντέξουν την επίθεση και να την κάμψουν. Μπορεί όμως και να μην τα καταφέρει. Είναι μια αντίστοιχη κατάσταση μιας πανδημίας γρίπης. Κάποιους δεν τους αγγίζει ούτε στο ελάχιστο, άλλους τους ταλαιπωρεί για πολύ καιρό και κάποιους άλλους τους τελειώνει.
Ποιός είναι όμως αυτός ο κόσμος που γίνεται κριτής με τόση ευκολία; Είναι μια απρόσωπη μάζα που πολώνεται και συντονίζεται για να εξυψώσει ή να κατακεραυνώσει κάποιον ή είναι κάτι πιο απτό και καθημερινό; Στην πραγματικότητα αυτή η μάζα είμαστε όλοι μας. Σε έναν κόσμο που βομβαρδίζεται καθημερινά από πληροφορίες και θεωρίες συνωμοσίας είναι σχεδόν αδύνατον να μείνει κάποιος ανέπαφος. Μοιραία θα γίνουμε είτε κριτές είτε κρινόμενοι. Διότι ελάχιστοι είναι εκείνοι που θα φιλτράρουν την πληροφορία και θα αναζητήσουν την αλήθεια. Οι περισσότεροι υιοθετούν σχεδόν αβίαστα το ύφος του παρουσιαστή του γεγονότος. Κι εκεί βρίσκεται η πηγή του κακού.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο Χίτλερ προκειμένου να εδραιώσει την παράνοιά του απευθύνθηκε στον μαέστρο της προπαγάνδας, τον Γιόζεφ Γκέμπελς. “Πες-πες κάτι θα μείνει”, ήταν η φιλοσοφία του και η κινητήριος δύναμη αυτής της “μηχανής του Γκέμπελς”. Και τελικά χάρη σ’ αυτήν, ένα μικρό ακίνδυνο φιδάκι μετατράπηκε σε ένα τέρας που αιματοκύλησε τον κόσμο όλο. Ενώ όμως ο Χίτλερ ηττήθηκε στο πεδίο της μάχης, μας άφησε παρακαταθήκη τις βρώμικες μεθόδους του. Μέθοδοι που σήμερα έχουν τελειοποιηθεί με τη βοήθεια των σύγχρονων τεχνολογιών.
Μπορεί να ακούγεται ενοχλητικό, ίσως και προσβλητικό για κάποιους, όμως κάθε φορά που υιοθετούμε άκριτα και αλόγιστα μια φήμη χωρίς να έχουμε απτές αποδείξεις, γινόμαστε κι εμείς ένα γρανάζι στα κατάλοιπα της “μηχανής του Γκέμπελς”. Και μπορεί αυτές οι τακτικές να είναι πιο κοντά στα αρχέγονα πάθη μας, εντούτοις όμως αν θέλουμε να ανήκουμε σε ένα πιο εκλεπτυσμένο είδος ζωής οφείλουμε αυτά τα πάθη να τα καταπνίξουμε εν τη γενέσει τους.
Υπάρχει φυσικά ένα λεπτό σημείο ανάμεσα στην προπαγάνδα και στην σκληρή κριτική. Σε καμία περίπτωση η κριτική δεν είναι κακή εφόσον στοιχειοθετείται από αδιάσειστες αποδείξεις και επιχειρήματα. Μια σκληρή κριτική πολλές φορές μπορεί να οδηγήσει σε κάτι πολύ μεγάλο. Μια οργανωμένη προπαγάνδα δεν πρόκειται ποτέ να γεννήσει κάτι καλό. Μόνο μίσος και εχθροπραξίες.
Ποιό είναι το αντίδοτο για την καταπολέμηση της “μηχανής του Γκέμπελς” έχει δοθεί πολύ πριν την γέννησή της από το Σωκράτη και ονομάζεται “Τριπλή Διύλιση”. Ο μεγάλος μας φιλόσοφος υποστηρίζει πως αν κάποιος έρθει για να κάνει αναμετάδοση μιας οποιασδήποτε μορφής προπαγάνδας, μπορούμε να εφαρμόσουμε τρία απλά φίλτρα για να την καταρρίψουμε. Το φίλτρο της αλήθειας, αν δηλαδή είναι αληθές αυτό που θα μας πει. Το φίλτρο της καλοσύνης, αν δηλαδή πρόκειται να ακούσουμε κάτι καλό για κάποιον. Και τέλος το φίλτρο της χρησιμότητας, αν δηλαδή αυτό που θα ακούσουμε θα μας χρησιμεύσει σε κάτι.
Η “Τριπλή Διύλιση” του Σωκράτη αν εφαρμοστεί σωστά μπορεί να διαλύσει τη “μηχανή του Γκέμπελς” σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Έχει όμως μια μικρή αδυναμία που παρότι είναι πανίσχυρη, την καθιστά ευάλωτη. Προκειμένου να είναι αποτελεσματική χρειάζεται να εφαρμοστεί πάνω στον ίδιο μας τον εαυτό. Την ίδια ακριβώς αδυναμία έχει και η “μηχανή του Γκέμπελς”...
--
Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής
