Η συγγνώμη είναι μια από τις πιο ισχυρές πράξεις συγχώρεσης και μετάνοιας που μπορεί να προσφέρει ένας άνθρωπος. Στην περίπτωση μιας εθνικής τραγωδίας, όπως αυτής στα Τέμπη, η συγγνώμη μπορεί να λειτουργήσει ως αναγνώριση ευθύνης και ως μια προσπάθεια για συμφιλίωση με το κοινωνικό σύνολο και επούλωση των πληγών που άφησε πίσω της. Ωστόσο, δεν είναι όλες οι συγγνώμες ισάξιες ή εξίσου αποτελεσματικές. Στην περίπτωση γνωστού δημοσιογράφου, η συγγνώμη που έδωσε μετά την προσβολή της μνήμης του εκλιπόντος ποδοσφαιριστή Μπαλντοκ αποδείχθηκε, για πολλούς, ανώφελη και επιφανειακή.
Η αξία της συγγνώμης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πλαίσιο και τον τρόπο με τον οποίο δίνεται. Στα Τέμπη, όπου χάθηκαν ζωές και προκλήθηκε ανυπολόγιστος πόνος, μια ειλικρινής συγγνώμη μπορεί να αποτελέσει το πρώτο βήμα για την ανάληψη ευθυνών από τη μεριά της πολιτείας και τη δέσμευση για αποφυγή τέτοιων γεγονότων στο μέλλον. Η κοινωνία προσδοκά από τους υπευθύνους να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί, να ζητήσουν συγγνώμη και να δείξουν έμπρακτα ότι έχουν την πρόθεση να διορθώσουν τα λάθη τους. Σε αυτή την περίπτωση, η συγγνώμη δεν μια απλή φράση, αλλά η επισφράγιση μιας συμφωνίας για βελτίωση της καθημερινότητας. Η συγγνώμη αυτή δεν ειπώθηκε ακόμα.
Αντίθετα, στη περίπτωση του δημοσιογράφου, η συγγνώμη, που ειπώθηκε ύστερα από την δημόσια κατακραυγή, δεν είχε την ίδια βαρύτητα. Όταν κάποιος βλάπτει την εικόνα ή τη μνήμη ενός ατόμου, η συγγνώμη που ακολουθεί συχνά εκλαμβάνεται ως προσχηματική, ιδιαίτερα όταν η ζημιά έχει ήδη γίνει. Η κοινωνία βλέπει τέτοιες συγγνώμες με σκεπτικισμό,διότι συχνά δεν συνοδεύονται από πραγματική μετάνοια ή αλλαγή στάσης. Αυτό υποβαθμίζει την αξία της πράξης και ενισχύει την αίσθηση ότι πρόκειται για μια κίνηση "κατά συνθήκη", και όχι για μια ειλικρινή μεταμέλεια.
Επιπλέον, η συχνή επανάληψη τέτοιων συγγνωμών για λεκτικά ατοπήματα ή προσβολές στα μέσα ενημέρωσης, δημιουργεί την αίσθηση ότι οι δημόσιες προσωπικότητες δεν κατανοούν πραγματικά το βάρος των λόγων τους. Η συγγνώμη στην περίπτωση αυτή δεν φαίνεται να συνοδεύεται από καμία ουσιαστική αλλαγή ή επανόρθωση. Οι άνθρωποι αναμένουν πράξεις και όχι μόνο λόγια. Η αξία μιας συγγνώμης βρίσκεται στην ειλικρίνεια και την πρόθεση για βελτίωση, όχι στην τυπική ή προσχηματική της μορφή.
Η κοινωνία αντιλαμβάνεται την ειλικρινή συγγνώμη ως μια προσπάθεια να επανέλθει η αίσθηση της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας. Όταν κάποιος ζητά συγγνώμη για ένα σοβαρό λάθος, οφείλει να το κάνει με πλήρη κατανόηση των συνεπειών των πράξεών του. Αυτό σημαίνει ότι η συγγνώμη συνοδεύεται από υπευθυνότητα και δέσμευση για να μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος.
Στα Τέμπη, η συγγνώμη των υπευθύνων μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο, γιατί συνοδεύεται από υποσχέσεις για βελτίωση των συστημάτων ασφάλειας και αποφυγή παρόμοιων τραγωδιών στο μέλλον. Η κοινωνία μπορεί να βρει ανακούφιση σε μια ειλικρινή και αναλυτική παραδοχή ευθύνης, καθώς αυτό θα ανοίξει τον δρόμο για κάτι καλύτερο.
Στην περίπτωση του δημοσιογράφου, όμως, η συγγνώμη μετά από ένα τόσο άσχημο σχόλιο για τον εκλιπόντα, φάνηκε ανώφελη και κενού περιεχομένου. Η συγγνώμη του δεν διορθώνει τη ζημιά που προκλήθηκε στη μνήμη ενός ατόμου, ούτε προσφέρει την αίσθηση της δικαιοσύνης. Στο τέλος, μια τέτοια συγγνώμη δεν είναι παρά μια επιφανειακή προσπάθεια αποκατάστασης της δημόσιας εικόνας του ίδιου του δημοσιογράφου, και όχι μια ειλικρινής αναγνώριση της βλάβης που προκάλεσε.
Η λέξη είναι η ίδια και στις δύο περιπτώσεις. Αυτό που αλλάζει είναι οι προθέσεις. Μερικές φορές οι συγγνώμες που δίνονται, μπορεί να είναι χειρότερες από τη σιωπή. Άλλες φορές η σιωπή είναι πολύ χειρότερη από μια θαρραλέα συγγνώμη, η οποία αποτελεί μια πραγματική στάση μεταμέλειας. Σε κάθε περίπτωση αυτός που φέρει την ευθύνη για ένα σοβαρό ατόπημα, οφείλει να ζυγίσει τις καταστάσεις και να πράξει ανάλογα. Άλλωστε από μόνη της η συγγνώμη είναι από τις πιο δύσκολες λέξεις του ελληνικού λεξιλογίου. Χρειάζεται θάρρος και λεβεντιά για να τη χρησιμοποιήσει κάποιος σωστά.
Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής
