Πεταλούδες – Μέρος 2: Κινδυνεύει ένα από τα κορυφαία οικοτουριστικά αξιοθέατα στην Ευρώπη

300.000 επισκέπτες σε 120 μέρες, πάνω από €1,5 εκ έσοδα αλλά ελάχιστο ενδιαφέρον για την αειφορία της

Στο προηγούμενο άρθρο μας κάναμε ένα αφιέρωμα στο Νίκο Μάργαρη και τη σχέση που είχε ο εκλιπών με την Κοιλάδα αλλά και στην προσπάθεια διάσωσής του μοναδικού αυτού φαινομένου. Παρουσιάσαμε όλες τις προσπάθειες της Κοινότητας Θεολόγου και εκφράσαμε την αγωνία, το φόβο αλλά και τις αμφιβολίες μας για το κατά πόσο η Κοιλάδα θα συνεχίσει να είναι ένα οικοτουριστικό αξιοθέατο παγκόσμιας εμβέλειας και σήμα κατατεθέν για το νησί μας.

Στο δεύτερο αφιέρωμά μας, θα παρουσιάσουμε την κατάσταση που παρουσιάζει η Κοιλάδα σήμερα και όλα τα προβλήματα που πρέπει σύντομα να επιλυθούν εάν η σημερινή δημοτική αρχή δε θέλει να συγκριθεί με την προηγούμενη στον τρόπο που αποκομίζει έσοδα αλλά δαπανά ελάχιστα για την αειφορική διαχείριση της Κοιλάδας.

Προγράμματα και πακτωλός εσόδων

Ο αριθμός των επισκεπτών συγκρίνεται με αρχαιολογικούς χώρους διεθνούς εμβέλειας όπως η Επίδαυρος και οι Δελφοί

Η Κοιλάδα των Πεταλούδων είναι πράγματι ένα από τα πιο δημοφιλή οικοτουριστικά αξιοθέατα στη χώρα μας του οποίου η επισκεψιμότητα και τα έσοδα συγκρίνονται με λίγα άλλα τουριστικά αξιοθέατα. Ο επίσημος αριθμός εισιτηρίων ανά έτος ξεπερνά τις 250.000 κατά μέσο και τα έσοδα ξεπερνούν τα 1.300.000 ευρώ χωρίς να υπολογίζουμε τα έσοδα της επιχείρησης. Οι αριθμοί αυτοί συγκρίνονται με αρχαιολογικούς χώρους όπως η Επίδαυρος και οι Δελφοί που λειτουργούν όμως όλο το χρόνο ενώ δεν υπάρχει άλλο μη αρχαιολογικό αξιοθέατο με τέτοια επισκεψιμότητα.

Στους αριθμούς αυτούς πρέπει να προσθέσουμε και τους ανθρώπους που για διάφορους λόγους δεν πληρώνουν εισιτήριο είτε λόγω ηλικίας (μικρά παιδιά μέχρι 10 ετών κλπ) είτε γιατί επιλέγουν να παραμείνουν στην περιοχή χωρίς να εισέλθουν στο κύριο μέρος της Κοιλάδας. Και βέβαια πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι και φέτος ο Δήμος Ρόδου άργησε να κόψει εισιτήρια (αρχές Ιουνίου) ενώ το ταμείο της Καλόπετρας άργησε να ανοίξει (τέλος Ιουνίου) λόγω έλλειψης υπαλλήλων (!). Πρέπει να πούμε πάντως ότι αρκετοί επισκέπτες μεγάλης ηλικίας παραπονιούνται για το γεγονός ότι υποχρεώνονται να πληρώσουν ενώ όπως ισχυρίζονται παντού στην Ευρώπη η είσοδος στους ηλικιωμένους είναι δωρεάν.

Από το 1999 μέχρι σήμερα έχουν υλοποιηθεί, εκτός του προγράμματος ENVIREG ύψους 100.000.000 δραχμών που αναφέρουμε στο προηγούμενο αφιέρωμα, και άλλα προγράμματα με κορυφαίο το πρόγραμμα INTERREG σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών, ύψους περίπου 300.000.000 δραχμών με το οποίο δημιουργήθηκε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, για οποίο θα αναφερθούμε στο επόμενο φύλλο.

Μετά λοιπόν από προγράμματα αξίας εκατομμυρίων ευρώ, μετά από έσοδα που ξεπερνούν τα 20 εκατομμύρια ευρώ την τελευταία εικοσαετία, τα προβλήματα στην Κοιλάδα πληθαίνουν κάθε χρόνο και απειλούν το βιότοπο τόσο ως περιβαλλοντικό, αλλά και ως τουριστικό – οικονομικό πόρο για το νησί.

Τα σημερινά προβλήματα – Πέντε δημοτικοί σύμβουλοι για το βιότοπο

Ακόμα και οι πιο φανατικοί υποστηρικτές της δημοτικής αρχής δεν μπορούν παρά να παραδεχτούν ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει σε πολλά επίπεδα. Τα βασικά ζητήματα που έθεσε τόσο ο Ν. Μάργαρης όσο και οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου Πατρών έχουν εδώ και καιρό κάνει ξανά την εμφάνισή τους και ταλανίζουν το βιότοπο όπως με συνεχή δημοσιεύματά μας έχουμε επισημάνει από το 2006 και μετά. Αξιοσημείωτο πάντως είναι ότι με το βιότοπο τυπικά ασχολούνται τουλάχιστον 5 δημοτικοί σύμβουλοι (Κυριακούλης, Περδίκης, Μπούκλας, Τσουκάλας και Πάλλας). Ίσως και γι’ αυτό να μη γίνεται τελικά τίποτα.

Κατσίκια και βλάστηση – Αναζητείται τόλμη

Διάβρωση από τα κατσίκια με δύο τρόπους, περπατώντας στα πρανή και τρώγοντας τη βλάστηση που στηρίζει το έδαφος.

Το κορυφαίο προφανώς ζήτημα και η πηγή πολλών άλλων προβλημάτων μέσα και γύρω από την Κοιλάδα είναι η ανεξέλεγκτη, αν και απαγορευμένη βόσκηση, σε μια περιοχή που υπάρχουν πολλοί και σημαντικοί λόγοι να προστατευτεί. Ενώ λοιπόν η βλάστηση μέσα στην Κοιλάδα χάνεται για διάφορους λόγους, όπως γήρανση των δέντρων, ασθένειες και διάβρωση, τα κατσίκια έρχονται να δώσουν τη χαριστική βολή κατατρώγοντας τη νέα βλάστηση από τη μια αλλά και επιτείνοντας τα φαινόμενα διάβρωσης του εδάφους.

Τα δέντρα για τον ένα ή τον άλλο λόγο χάνονται αλλά δυστυχώς δεν αναπληρώνονται

Η διάβρωση, ενώ είναι ένα φυσικό σε πολλές περιπτώσεις φαινόμενο, στην περίπτωση της Κοιλάδας επιτείνεται από τη δράση των κατσικιών σε διπλό επίπεδο. Από τη μια η βλάστηση που συγκρατεί το έδαφος εξαφανίζεται και αυτό καταρρέει πιο εύκολα, ενώ από την άλλη τα κατσίκια κινούμενα στα πρανή καθημερινά διευκολύνουν τα διαβρωτικά φαινόμενα.

Η φυσική αναγέννηση της χλωρίδας στην Κοιλάδα, τα μικρά δηλαδή δέντρα από την αυτοφυή βλάστηση στις όχθες του Πελεκάνου, όπως ονομάζεται το ρυάκι της Κοιλάδας, δεν μπορεί να λειτουργήσει καθώς, τα καινούργια φυτά που εύκολα δημιουργούνται από τους σπόρους κατατρώγονται από τα κατσίκια. Αυτό σε συνδυασμό με την εγκατάλειψη του φυτωρίου αλλά και το γεγονός ότι τα τελευταία 13 χρόνια δεν έχει φυτευτεί ούτε ένα καινούργιο δέντρο, είτε ζητιά είτε πλατάνι. Τα δέντρα αυτά μεγαλώνουν σχετικά γρήγορα και μπορούν να μειώσουν τη θερμοκρασία και την ηλιοφάνεια αυξάνοντας ταυτόχρονα την υγρασία στην Κοιλάδα, τρεις παράγοντες ζωτικοί για την επιβίωση του εντόμου.

Τα κατσίκια ζουν και βασιλεύουν στην Κοιλάδα

Η διαφημισμένη λύση της σύλληψης των κατσικιών για μια ακόμα φορά δε φαίνεται να προχωράει. Αντιθέτως οι «βοσκοί» ενώ στην αρχή δείχνουν είτε να συνεργάζονται είτε να απομακρύνουν τα ζώα τους, στη συνέχεια αφού βλέπουν ότι ο Δήμος δε στρέφεται εναντίον τους αλλά τους χαϊδεύει, αποθρασύνονται και πάλι και έτσι η Κοιλάδα βρίθει από κατσίκια που συνεχίζουν το καταστροφικό τους έργο. Φαίνεται λοιπόν ότι το μόνο που καταλαβαίνουν οι άνθρωποι αυτοί είναι οι χρηματικές ποινές που θα τους επιβληθούν από τα πολιτικά δικαστήρια αλλά και οι όποιες άλλες ποινές από τα ποινικά εάν και εφόσον ο Δήμος Ρόδου αποφασίσει ποτέ να στραφεί εναντίον τους, πράγμα που φυσικά είναι απίθανο καθώς μιλάμε για κλασική περίπτωση δειλίας και αναποφασιστικότητας. Το ενδεχόμενο αυτό γίνεται ακόμα πιο απίθανο καθώς πλησιάζουμε στις επόμενες εκλογές.

Περίφραξη, σήμανση και αντί για ενημέρωση άγρα πελατών

Ο φράχτης έπεσε στις αρχές Ιουνίου και δεν έχει επισκευαστεί ακόμα

Όπως μπορείτε να δείτε και στη φωτογραφία, σημεία της περίφραξης ή του οδικού δικτύου που καταστράφηκαν μήνες πριν, δεν έχουν ακόμα επιδιορθωθεί με αποτέλεσμα να ελλοχεύουν κίνδυνοι για την ασφάλεια των εποχουμένων αλλά και τα σημεία αυτά να αποτελούν ακόμα πιο εύκολη είσοδο για τα κατσίκια. Από την άλλη πλευρά η ελλιπής σήμανση δυσκολεύει τους ξένους επισκέπτες οι οποίοι προσπαθούν να καταλάβουν πού βρίσκονται. Όταν επιτέλους βρουν το δρόμο δεν υπάρχει ούτε ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για να τους εξηγήσει τι είναι αυτό το μοναδικό φαινόμενο της συγκέντρωσης των πεταλούδων. Αντίθετα υπάρχουν ακαλαίσθητες πινακίδες στο κέντρο της Κοιλάδας τις οποίες και μπορείτε να θαυμάσετε.

Τα κολωνάκια περιμένουν υπομονετικά από το Πάσχα όταν διερχόμενο ΙΧ έπεσε στο γκρεμό

Από την άλλη πλευρά ένα νέο φαινόμενο έκανε την εμφάνισή του τα τελευταία χρόνια. Διάφοροι κράχτες μοιράζουν φυλλάδια στην ευρύτερη περιοχή της Κοιλάδας και ιδίως στους χώρους στάθμευσης, για εστιατόρια και άλλα τουριστικά καταστήματα σε άλλες περιοχές του νησιού, χωρίς κανείς να τους απομακρύνει. Μάλιστα φαίνεται ότι υπάρχει και ένας ιδιότυπος ‘πόλεμος’ μεταξύ τους για το ποιος θα πάρει το καλύτερο πόστο και ποιος θα προσεγγίσει περισσότερους πελάτες. Αυτό, σε συνδυασμό με τους μικροπωλητές που υπάρχουν στην περιοχή, κάνει το χώρο ακόμα πιο «ειδυλλιακό».

Ελλιπής φύλαξη και στελέχωση – Προβλήματα στις ξυλοκατασκευές, κίνδυνος κατολισθήσεων

Η φύλαξη φέτος ανατέθηκε σε ιδιωτική εταιρεία μόνο που αυτό έγινε σχετικά αργά ενώ στη συνέχεια τα πέντε άτομα της φύλαξης έγιναν δύο για να διακοπεί αυτή τελείως στις 30 Σεπτεμβρίου. Από την άλλη πλευρά το συνολικό προσωπικό του Δήμου για την Κοιλάδα δεν ξεπερνά τα τρία άτομα με αποτέλεσμα αυτοί να έχουν γίνει στην κυριολεξία ‘λάστιχο’ και ο υπεύθυνος επιστήμονας που έχει οριστεί στην Κοιλάδα να κάνει ακόμα και καθαριότητα και επισκευές. Εντός της Κοιλάδας πάλι οι ξύλινες κατασκευές έχουν αρκετές φθορές και υπάρχουν κάποια σημεία όπου ο κίνδυνος των κατολισθήσεων είναι εμφανής.

Κάμερες, κυκλοφοριακό, αρρωστημένα δέντρα και φυτώριο

Κυκλοφοριακό χάος και ούτε ένας υπάλληλος να βάλει στοιχειώση τάξη

Μέσω του προγράμματος INTERREG έγινε η προμήθεια ενός σημαντικού αριθμού από κάμερες παρακολούθησης που τοποθετήθηκαν μέσα στην Κοιλάδα. Δυστυχώς οι κάμερες αυτές δε λειτουργούν πλέον και ο Δήμος υποσχέθηκε ότι φέτος θα εγκαθιστούσε καινούργιες. Η χρονιά όμως τελείωσε και οι κάμερες δεν έχουν ακόμα εγκατασταθεί. Ας ελπίσουμε ότι θα λειτουργήσουν την επόμενη χρονιά και βέβαια να υπάρχει κάποιος για να τις παρακολουθεί.

Η παράγκα του Καραγκιόζη – το φυτώριο σήμερα

Η κατάσταση του κυκλοφοριακού στην Κοιλάδα και ειδικά στον κάτω χώρο στάθμευσης είναι κάτι περισσότερο από δραματική τις ήμερες και ώρες αιχμής. Τουριστικά λεωφορεία, ιδιωτικά ΙΧ και άνθρωποι γίνονται αχταρμάς αφού δεν υπάρχει κανένας υπάλληλος ή αστυνομικός που να ρυθμίζει την κυκλοφορία έστω και τις ώρες αιχμής. Η εικόνα πάντως είναι κάτι παραπάνω από απαράδεκτη για ένα τέτοιο προορισμό.

Τα δέντρα μέσα και γύρω από την Κοιλάδα παρουσιάζουν επίσης προβλήματα. Συγκεκριμένα τα πεύκα πάσχουν από βαμβακίαση εδώ και περίπου τρία χρόνια, ενώ φέτος εκδηλώθηκε μια καινούργια ασθένεια στις ζητιές η οποία καταστρέφει το φύλλωμα τους. Θα πρέπει και τα δύο να αντιμετωπιστούν αλλά οι γεωπόνοι του δήμου και οι προϊστάμενοί τους δε φαίνεται να πολυασχολούνται.

Εκεί όμως που τα πράγματα ξεπερνάνε κάθε όριο είναι το φυτώριο. Πραγματικά δεν υπάρχουν λέξεις για να περιγράψουν την εγκατάλειψη, την απάθεια και την εγκληματική αδιαφορία των υπευθύνων μπροστά σε μια εγκατάσταση που με λίγα χρήματα θα μπορούσε να δώσει λύσεις σε πολλά από τα προβλήματα φύτευσης και φυσικά όχι μόνο στην Κοιλάδα. Αν δεν έχουν σκοπό να το λειτουργήσουν, τουλάχιστον ας το καθαρίσουν.

Τα προβλήματα της επιχείρησης

Δεν έχει όμως μόνο ο Δήμος αβλεψίες και υστερήσεις στα θέματα διαχείρισης της Κοιλάδας. Ανάλογα προβλήματα έχει και η επιχείρηση (ΔΕΡΜ ΑΕ – πρώην Πηγές Καλλιθέας) η οποία έχει σημαντικές απώλειες εσόδων γιατί είτε δεν μπορεί να προσλάβει το απαραίτητο προσωπικό είτε δεν μπορεί να εφοδιαστεί με αγαθά για τις ανάγκες της. Να θυμίσουμε ότι στην Κοιλάδα λειτουργούν δύο καντίνες, ένα κατάστημα με αναμνηστικά και ένα μικρό καφέ – σνακ μπαρ. Ειδικά το τελευταίο, φέτος άνοιξε μόνο για περίπου ένα μήνα ενώ όπως βλέπετε στη φωτογραφία με την κίνηση που έχει θα μπορούσε να πραγματοποιεί πολλαπλάσια έσοδα. Αυτό όμως δεν έχει ούτε αρκετές καρέκλες. Ίσως όμως αυτά να μην απασχολούν τους υπεύθυνους.

Το καφέ – σνακ μπαρ αν και προσοδοφόρο λειτούργησε μόνο ένα μήνα. Για την αισθητική των πινακίδων ουδέν σχόλιο

Η επίσημη δικαιολογία είναι ότι για το μεν προσωπικό φέτος εγκρίθηκαν συνολικά 28 προσλήψεις για όλες τις δραστηριότητες της επιχείρησης και μόνο 5 από αυτούς τους υπαλλήλους απασχολούνται στην Κοιλάδα. Από την άλλη πλευρά, οι διαγωνισμοί για τις προμήθειες ήταν άγονοι, όπως δηλώνουν αυτοί που γνωρίζουν, αφού δεν υπήρχε συμμετοχή λόγω μη δυνατότητας των επιχειρήσεων να έχουν είτε φορολογική ενημερότητα είτε εγγυητικές από τις τράπεζες. Έτσι πολλά είδη φέτος δεν υπήρχαν.

Για την επόμενη χρονιά εκφράζεται αισιοδοξία, αφού εγκρίθηκαν 58 συνολικά προσλήψεις και 10 με 12 άτομα θα εργασθούν στο κομμάτι της Κοιλάδας μόνο για την επιχείρηση, ενώ τους διαγωνισμούς θα κάνει ο Δήμος και θα πληρώσει η επιχείρηση. Εμείς σε κάθε περίπτωση εκφράζουμε φόβους ότι θα έχουμε μια από τα ίδια αφού κάθε χρονιά και για όλα τα θέματα εκφράζεται ανάλογη αισιοδοξία. Η απορία είναι γιατί δεν εφαρμόζεται το μοντέλο της Καλλιθέας όπου εκεί βρέθηκε τρόπος να λειτουργήσει η επιχείρηση κανονικά. Μήπως, ξαναρωτάμε, η υπόθεση Κοιλάδα τελικά δεν απασχολεί και πολύ τους υπεύθυνους της επιχείρησης και του Δήμου;

Αντί επιλόγου – Δήμος δεν είναι μόνο το δημαρχείο

Θέλουμε να απευθύνουμε μια παράκληση και προτροπή στους υπεύθυνους του Δήμου. Μήπως είναι ώρα να βγείτε από τα γραφεία σας και να πάτε μερικές μέρες προς την Κοιλάδα για να δείτε τι συμβαίνει εκεί πραγματικά; Μήπως αντί να λέτε απλά ότι ο Δήμος στο νησί πρέπει να είναι ένας, να το αποδείξετε με την προσοχή και φροντίδα για όλες τις περιοχές; Μήπως αντί να μετράτε απλώς τις εισπράξεις της Κοιλάδας, να βάλετε τα μυαλό σας να δουλέψει για τα απλά και αυτονόητα πράγματα που πρέπει να γίνουν για να συνεχίσει να υφίσταται ως πόλος έλξης και οικοτουριστικό αξιοθέατο; Μήπως τέλος να αποδείξετε στους πολίτες ότι έστω και εξ ανάγκης ενδιαφέρεστε για το περιβάλλον στην πράξη και όχι θεωρητικά;

Θα επανέλθουμε την επόμενη βδομάδα με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας.