ΠΑΛΕΥΕΙ Η ΔΥΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ
- “Η Δύση, ακολουθώντας την παράδοση της λογικής και της έρευνας, ορμάει να καταχτήσει τον κόσμο· κι η Ανατολή σπρωγμένη από τρομακτικές υποσυνείδητες δυνάμες, χιμάει κι αυτή να καταχτήσει τον κόσμο· κι η Ελλάδα, ανάμεσά τους, γεωγραφικό και ψυχικό σταυροδρόμι του κόσμου, χρέος έχει πάντα να φιλιώσει τις δυό τούτες τεράστιες ορμές, βρίσκοντας τη σύνθεση. Θα μπορέσει;” - Αναφορά στον Γκρέκο, Νίκος Καζαντζάκης.
Διακόσια χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση φέτος. Διακόσια χρόνια πάλης ανάμεσα σε δύο διαφορετικούς κόσμους, στους οποίους είμαστε το σταυροδρόμι όπως λέει κ ο μεγάλος μας συγγραφέας. Κόσμους που άλλοτε πολεμάμε, άλλοτε ασπαζόμαστε κι άλλες φορές παλεύουμε να συμφιλιώσουμε για να προχωρήσουμε παρακάτω.
Αυτή η πάλη αποτυπώνεται στην καθημερινότητα όλων μας. Από τη μια ζητάμε να γίνουμε ένα σύγχρονο δυτικό κράτος και από την άλλη η ανατολίτικη κουλτούρα μας τραβάει στο παρελθόν. Ισορροπούμε συνεχώς πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί προσπαθώντας να καταστρώσουμε ένα πλάνο για να πορευτούμε. Κι όσο ο κόσμος ταλαντώνεται και αυτοαμφισβητείται, τόσο πιο απέλπιδα είναι η προσπάθεια να πιαστούμε από ένα σταθερό θεμέλιο.
Σε αυτά τα διακόσια χρόνια αναζητούμε συνεχώς μια ταυτότητα. Μας καταδιώκει ένα ένδοξο παρελθόν και μας στοιχειώνει η επιθυμία να φανούμε καλύτεροι ή τουλάχιστον αντάξιοι με τους προγόνους που κέρδισαν την αθανασία. Και συνεχώς πλανάται το δίλημμα που να πατήσουμε για να εξελιχθούμε. Στην αιτιοκρατία της Δύσης ή στο συναισθηματισμό της Ανατολής;
Μέσα σε όλα αυτά δεσπόζει παράλληλα η έμφυτη τάση μας προς το διχασμό. Χρειάζεται πολλές φορές να φτάσουμε κυριολεκτικά στο χείλος του γκρεμού για να μπορέσουμε να συμφωνήσουμε ακόμα και στα αυτονόητα. Επηρεαζόμαστε από τον παρορμητισμό μας και κάνουμε απανωτά λάθη με αποτέλεσμα να μη μπορούμε να χαράξουμε μια σταθερή πορεία.
Έχουμε ένα έμψυχο δυναμικό με απεριόριστες δυνατότητες που δυστυχώς το εγκλωβίζουμε μέσα σε αδιέξοδα και γραφειοκρατικά τερτίπια. Το ωθούμε να αναζητήσει αλλού τη μοίρα του καθώς εδώ αδυνατεί να ξεδιπλώσει το ταλέντο και τη δημιουργικότητά του. Κι όταν διαπρέπει εκτός συνόρων προσπαθούμε να κεφαλαιοποιήσουμε την επιτυχία του επικαλούμενοι τους δεσμούς αίματος με την ενδοχώρα.
Ψάχνουμε συνεχώς αλλού τις αιτίες της όποιας αστοχίας μας. Αδυνατούμε ή εγωιστικά αρνούμαστε να δούμε τη δική μας ευθύνη σε όσα μας συμβαίνουν. Βλέπουμε εξωτερικούς εχθρούς ακόμα κι εκεί που δεν υπάρχουν για να δικαιώσουμε αυτή την ευθυνοφοβία μας. Κι όταν όλα καταρρεύσουν πετάμε την ευθύνη ο ένας στον άλλον.
Διακόσια χρόνια όμως κατορθώσαμε μέσα σε συνθήκες δύσκολες να επιβιώσουμε. Όσο κι αν το θεωρούμε δεδομένο, το γεγονός αυτό είναι από μόνο του κάτι μεγάλο αν αναλογιστούμε όλα όσα προαναφέρθηκαν. Κι αυτό ίσως να είναι τελικά το ελπιδοφόρο μήνυμα αυτής της επετείου. Ότι ακόμα και με αυτά μας τα μειονεκτήματα πορευτήκαμε μέσα στο χρόνο. Με λάθη, με παλινωδίες, με ασαφείς στρατηγικές στο τέλος καταφέραμε να είμαστε εδώ.
Τι μένει τώρα; Να παραμερίσουμε για λίγο τους εγωισμούς και να προβούμε σε μια εθνική συμφιλίωση ώστε να καταστρώσουμε το σχέδιο της επόμενης μέρας. Δεν θα έχουμε για πάντα την εύνοια της τύχης για να τα καταφέρνουμε. Κάποια στιγμή θα μας εγκαταλείψει κι εκεί αν δεν είμαστε προετοιμασμένοι, πιθανόν να τα χάσουμε όλα.
Η αγάπη προς την πατρίδα δεν σημαίνει μίσος προς όλους τους υπόλοιπους. Άλλωστε όσο ο ξένος δεν ερχόταν ως κατακτητής σε τούτα εδώ τα χώματα ήταν πάντοτε ευπρόσδεκτος. Τον κόσμο τον κατακτήσαμε στο παρελθόν με τις ιδέες και τις αξίες μας και όχι με όπλα και εκφοβισμό. Σε αυτή την ιστορική στιγμή βρισκόμαστε και σήμερα. Να γίνουμε το σημείο αναφοράς Ανατολής και Δύσης και να ξαναδώσουμε το όραμα σε έναν κόσμο που δείχνει να το έχει χάσει.
--
Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής
