Ο πατριώτης Χαράλαμπος Η. Κάσσιος (1905-1976) - Του Μανώλη Δημελλά

Και να που η σημερινή μας Κυριακάτικη ιστορία ξεκινά με ένα δικαστήριο, με μια πρωτότυπη συκοφαντική δυσφήμιση! Μια κόντρα μεταξύ δυο Καρπαθιακών εφημερίδων.

Ήταν εκείνες οι εποχές, ακριβώς μετά την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου με την μάνα Ελλάδα (1945), τότε που όλοι διψούσαν για νέα και πληροφορίες, όμως οι ειδήσεις που έφταναν μέσα από τα σαλιωμένα γραμματόσημα ήταν τόσο ταλαιπωρημένες και καθυστερημένες, που είχαν σχεδόν παλιώσει.

Εκείνη την περίοδο στην Αθήνα κυκλοφορούσαν δυο εφημερίδες με κεντρικό προσανατολισμό τη Κάρπαθο.

Πρώτη η πασίγνωστη και εξαιρετικά πετυχημένη "Αυγή της Δωδεκανήσου" του ακούραστου Μιλτιάδη Παπαμανώλη, και ακολουθούσε η "Φωνή της Καρπάθου" ενός άλλου Βωλαδιώτη, του Χαράλαμπου Κάσσιου.

Αιτία για τη δικαστική διαμάχη ήταν το άρθρο του εκδότη της "Φωνής", Χ. Κάσσιου, που δημοσιεύτηκε σε συνέχειες το Μάη του '45, ακόμη και στην Αθηναϊκή εφημερίδα "Έθνος". Εκεί παρουσίαζε τον ίδιο ως τον πρώτο δημοσιογράφο, που πάτησε στα Δωδεκάνησα και την Κάρπαθο και περιέγραφε τις συνθήκες ζωής των ελεύθερων πια Ελλήνων.

Ο πασίγνωστος εκδότης της "Αυγής", ο Μ. Παπαμανώλης, με ένα πρωτοσέλιδο άρθρο του αμφισβήτησε ανοιχτά την πρωτιά του Κάσσιου και έτσι κατέληξαν στα δικαστήρια. Ο μηνυόμενος ανέφερε τα ονόματα άλλων δημοσιογράφων (Ρούσος, Δρόσος)

που επεσκέφθησαν νωρίτερα τα ελεύθερα Δωδεκάνησα και παρουσίασε ορισμένα "λάθη" και κάποιες ανακρίβειες, στα γραφόμενα του Κάσσιου.

Η ιστορία δείχνει ότι δεν είχε άδικο, αφού και ο δημοσιογράφος-ιστορικός Γεώργιος Ρούσος την ίδια εποχή είναι ο πρώτος, που παίρνει συνέντευξη από το Βρετανό διοικητή Peter Acland στην Ρόδο. (Η σημερινή Βρεταννική διοίκησις εις τα Δωδεκάνησα, εφημ. Εμπρός, Αθήνα, αρ. φ. 66 (9.5.1945).

Στις 19 Οκτωβρίου 1945, ο Μ. Παπαμανώλης και η εφημ. "Δωδεκανησιακή Αυγή" αθωώθηκαν πανηγυρικά και η χαρά της ενσωμάτωσης άφησε πίσω τις εντάσεις από τις πικρές διαφωνίες.

Η δικαστική διαμάχη, όπως ήταν λογικό, δεν άφησε σημάδια και ξεχάστηκε γρήγορα, ίσως όμως να ήταν η ουσιαστική αιτία για να μην γράψει το πρώτο και μοναδικό βιβλίο, που είχε κατά νου ο Χαράλαμπος Κάσσιος! Ποιός όμως ήταν αυτός ο Κάσσιος; Ήταν γεννημένος στην Βωλάδα της Καρπάθου το 1905, όταν στο νησί έκαναν κουμάντο ακόμη οι Τούρκοι.

Γιος του Ηρακλή Κάσσιου και της Ευδοξίας Μανωλακάκη, εγγονής του πατέρα της καρπαθιακής λαογραφίας, Εμμανουήλ Μανωλακάκη.

Ο Χαράλαμπος ολοκλήρωσε το δημοτικό σχολείο στην Βωλάδα, όμως η ξαφνική απώλεια του πατέρα ανάγκασε τη χήρα μητέρα του να αναζητήσει μια καλύτερη τύχη, έτσι πήρε τον Χαραλάμπη και τη κόρη της Καλλιόπη και ταξίδεψαν για την κοσμοπολίτισσα Σμύρνη.

Ούτε και εκεί κατάφεραν να στεριώσουν, έφυγαν στον μεγάλο διωγμό των Ελλήνων, το 1922.

Όπως περιγράφει στο βιβλίο του ένας άλλος Βωλαδιώτης, ο φωτορεπόρτερ και δημοσιογράφος Νικόλαος Φιλιππίδης, συναντήθηκε με τον έφηβο Κάσσιο στην πολύβουη Σμύρνη.

Ο πιτσιρίκος τότε Χαραλάμπης ήταν το παιδί για όλες τις δουλειές, σε ένα μπακάλικο. Μοίραζε τα ψώνια και φρόντιζε να κρατιέται σε τάξη το μαγαζί, για αντάλλαγμα είχε ένα μεροκάματο.

Από τότε, όπως γράφει στο βιβλίο του ο Φιλιππίδης, ο Κάσσιος είχε το βαρύ χρέος της συντήρησης, τόσο της χήρας μάνας, όσο και της αδελφής του Καλλιόπης.

Δύο χρόνια αργότερα, το 1924, πιάνει δουλειά σε ένα Αθηναϊκό τυπογραφείο και γρήγορα εξελίσσεται σε μάστορα στοιχειοθέτη.

Από τα παιδικά του χρόνια ασχολείται εντατικά και με τον αθλητισμό, είναι ένας ταλαντούχος δρομέας μικρών αποστάσεων.

Οι Πανελλήνιοι αγώνες, στις 3-7 Μαϊου 1926, ήταν η πρώτη του επίσημη Αθηναϊκή εμφάνιση, και μεταξύ 250 αθλητών από 17 σωματεία, εντυπωσίασε ολόκληρη την παροικία, αφού με τα χρώματα του Πανιώνου, κέρδισε δύο χάλκινα μετάλλια, στα αγωνίσματα 100μ και 200μ. Αλλά και στις 17-19 Σεπτ 1927, κερδίζει το χρυσό μετάλλιο στα 200μ (με χρόνο 24'',2) και πήρε τη δεύτερη θέση στα 100μ (με χρόνο 12''), στους Πανελλήνιους αγώνες που διεξήχθησαν στην Θεσσαλονίκη.

Γράφτηκαν διθύραμβοι για τη νίκη του νεαρού πανελλήνιου πρωταθλητή, κυρίως γιατί φορούσε την γαλανόλευκη και συγκινούσε, αφού δεν σταματούσε να επαναλαμβάνει και έτσι να προβάλλει την καταγωγή του, την σκλαβωμένη Δωδεκάνησο!

Ο Χ. Κάσσιος ήταν το παράδειγμα του παθιασμένου πατριώτη, αγαπούσε, λάτρεψε παράφορα την Κάρπαθο, και θυσίαζε κάθε προσωπική στιγμή για αυτόν τον ευγενή, ωστόσο ασταμάτητο αγώνα.

Προπολεμικά και σε ηλικία μόλις 30 ετών, το 1934, μετουσιώνει την αγάπη για τον τόπο του με μια αληθινά μεγάλη πράξη, καταφέρνει με πολλούς κόπους και απερίγραπτες θυσίες, να εκδώσει την δεκαπενθήμερη εφημερίδα "Η φωνή της Καρπάθου". Όπως ο ίδιος ήθελε να γράφεται: "ένα όργανο των Απανταχού Καρπαθίων"!

Έτσι δίνει βήμα, φωνή, σε πολλούς Δωδεκανήσιους εξόριστους από τους Ιταλούς, αφού τους επέτρεψε, μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας του, να εκφράσουν ελεύθερα και όσο γίνεται ανοιχτά, τη γνώμη τους.

Αξίζει να αναφέρουμε τους συνεργάτες του: Μ. Μιχαηλίδη-Νουάρο, Βάσο Βέργη, Μανώλη Κατωγυρίτη, Βάσο Χανιώτη, Αναστάσιος Φράγκος, ακόμη και τους Σκεύο Ζερβό, Μανώλη Πρωτοψάλτη, Χ. Ανδριωτάκη, Ι. Κοκκινίδης.

Ενώ δεν λείπουν οι συχνότατες ανταποκρίσεις από Αμερική, Περσία, Σουδάν ακόμη και από την Αβυσσυνία. Φυσικά υπάρχουν πρωτοσέλιδες αναφορές για την κατάσταση στην Ιταλοκρατούμενη Κάρπαθο, καθώς και πολλές λεπτομερείς περιγραφές για τις δύσκολες συνθήκες εργασίας στα λατομεία της Πεντέλης. Στοιχεία που σήμερα αποτελούν οδηγό, σε κάθε έρευνα του παρελθόντος.

Στα 35 του, και με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου, ο Κάσσιος αφήνει κάτω τα μολύβια, και τραβά στο μέτωπο. Κατατάσσεται εθελοντής στο Σύνταγμα Δωδεκανησίων, ενώ αμέσως μετά τη διάλυση του Συντάγματος πέρνα στην αντίσταση, ως μέλος της οργάνωση ΕΔΕΣ, που ίδρυσε ο στρατηγός Ζέρβας.

Δεν έκρυψε ποτέ το φλερτ του με την πολιτική, υπήρξε αντιβενιζελικός, και ακολούθησε πορεία δεξιά και συντηρητική. Συχνά προέβαλε με τα άρθρα του τις αρχές της φιλομοναρχικής παράταξης. Προπολεμικά πίστεψε, εμπιστεύτηκε και στήριξε το δικτατορικό καθεστώς της 4ης Αυγούστου και τον ίδιο, τον Ιωάννη Μεταξά. Αργότερα υπήρξε υποψήφιος βουλευτής του Εθνικού κόμματος (Ζέρβας, 1950), και έπειτα με το Λαϊκό κόμμα του Κωνστ. Τσαλδάρη (1951), πάντοτε στην περιφέρεια Δωδεκανήσου.

Ο Χαράλαμπος Η. Κάσσιος ανεξάρτητα από τις πολιτικές επιλογές, οι οποίες δεν μπορούν να αποτελέσουν στερεότυπο για τον χαρακτήρα και τις πράξεις μας, υπήρξε μια ακόμη καθάρια, παθιασμένη ψυχή της Καρπάθου.

Αν και οι μνήμες, που ο ίδιος είχε από το νησί ήταν περιορισμένες, με βιωματικές αναφορές μόνο γύρω από τα μικρά, τα μαθητικά του χρόνια, ποτέ δεν έπαψε να αγωνίζεται, να διεκδικεί το καλύτερο για τον τόπο του, έτσι κατάφερε να παρασύρει πολλούς άλλους πατριώτες στο πλάι του.

Με εφόδιο ένα ιδιαίτερο σπάνιο χάρισμα, την ευγλωττία του, ο Κάσσιος μπορούσε να συγκινήσει, ακόμη και εκείνους που δεν είχαν ιδέα από άγρια θαλασσινά τοπία!

Όλα τα χρόνια του πάλεψε μακριά από κυνήγι πλουτισμού, έξω από παρασκήνια και στενές ιδιοτέλειες, με μοναδικό σκοπό το καλό της Καρπάθου, και σε μια τέτοια προσωπικότητα δεν ταιριάζει η λήθη. Ας θυμηθούμε μονάχα μια φράση του:

..."Ο πατριωτισμός αρχίζει εκεί που τελειώνει ο ατομικισμός και εκεί αρχίζουν οι θυσίες"... (Η φωνή της Καρπάθου με θέμα τηΔωδεκ. νεολαία Αμερικής, 28.8.1938).

Στον Κάσσιο λοιπόν οφείλουμε, χρωστάμε μια έστω μικρή, στιγμή μνήμης και τιμής.

Έρευνα-συγγραφή: Μανώλης Δημελλάς

Πηγές

Δρόμος Ζωής, Νικόλαος Φιλιππίδης. Εκδ. Νικολαϊδη.

Εφημερίδα "Η φωνή της Καρπάθου", Χαρ. Κάσσιος (1934-1939)

Εφημ. "Η Αυγή της Δωδεκανήσου", Μιλτ. Παπαμανώλης( 1923-1946).

Εφημ. "Καρπαθιακή Ηχώ", Κωνσταντίνος Μ. Μαραγκός (12.1976).