Ο ΘΑΛΑΣΣΙΟΣ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΤΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
Του Νικολού Φαρμακίδη
Πολιτικού Μηχανικού
- Η Χώρα μας και ειδικότερα ο Νομός μας, με ευθύνη της Κεντρική Πολιτικής Εξουσίας, βρίσκεται σε μια γωνία, σαν να είναι ένα τιμωρημένο παιδί του νηπιαγωγείου. Μιλούν για Ακρίτες, για Νησιωτικές Πολιτικές και διάφορα αφηγήματα, που δεν οδηγούν σε κανένα πρακτικό αποτέλεσμα. Πολλοί λένε πως ο σχεδιασμός είναι μια επιπλέον δέσμευση που θα δυσκολεύει τη ζωή των κατοίκων. Εγώ προσωπικά βλέπω τα πράγματα ανάποδα. Η ασυδοσία οδηγεί στη καταδυνάστευση του λαού. Όταν δεν υπάρχουν κανόνες, η Εξουσία επιβάλλει κάθε φορά τους δικούς της, που σίγουρα δεν ευνοούν τον απλό κάτοικο μιας περιοχής. Άλλωστε το «Κράτος» είναι Αυταρχικό από τη φύση του και χωρίς κανόνες γίνεται καταδυναστευτικό.
Όπως και παλιά, η Δωδεκάνησος είναι μια απομακρυσμένη επαρχία μιας Αυτοκρατορίας. Σήμερα η «Αυτοκρατορία» είναι η Ε.Ε. χωρίς βέβαια Αυτοκράτορα αλλά με τις ίδιες διαδικασίες κατ’ αναλογία. Εντούτοις με την 2014/89/ΕΕ οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης η χώρα μας είχε αναλάβει την υποχρέωση, το 2014, να θεσμοθετήσει Θαλάσσια Χωροταξικά Σχέδια. Τα σχέδια αυτά, όπως αναφέρεται στην οδηγία, έπρεπε να θεσπιστούν το συντομότερο δυνατό και το αργότερο έως την 31η Μαρτίου 2021. Όπως συνήθως όμως, η προθεσμία αυτή για την Ελλάδα πέρασε άπρακτη, καθότι η Χώρα μας δεν έχει προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες.
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός, δεν είναι μια ιδιοτροπία, αλλά μια από τις βασικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διότι μέσω αυτού θα επιτευχθούν μια σειρά από στόχοι της. Οι στόχοι αυτοί έχουν τεθεί από μια σειρά οδηγιών. Μεταξύ άλλων είναι: η οδηγία 2009/28/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για την προώθηση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2371/2002 του Συμβουλίου για τη διατήρηση και βιώσιμη εκμετάλλευση των αλιευτικών πόρων, η οδηγία 2009/147/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών, η οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, η απόφαση αριθ. 884/2004/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ανάπτυξη του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, η οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων, η οδηγίας 2008/56/ΕΚ περί πλαισίου κοινοτικής δράσης στο πεδίο της πολιτικής για το θαλάσσιο περιβάλλον. Πρέπει επίσης να υπενθυμίσουμε και την ανακοίνωση της Επιτροπής της 3ης Μαΐου 2011 με τίτλο «Η ασφάλεια ζωής μας, το φυσικό μας κεφάλαιο: στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2020», την ανακοίνωση της Επιτροπής της 20ής Σεπτεμβρίου 2011 με τίτλο «Χάρτης πορείας για μια αποδοτική, από πλευράς πόρων, Ευρώπη», την ανακοίνωση της Επιτροπής της 16ης Απριλίου 2013 με τίτλο «Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή» και την ανακοίνωση της Επιτροπής της 21ης Ιανουαρίου 2009 με τίτλο «Στρατηγικοί στόχοι και συστάσεις πολιτικής της ΕΕ για τις θαλάσσιες μεταφορές μέχρι το 2018», καθώς και, ενδεχομένως, των στόχων της περιφερειακής πολιτικής της Ένωσης, περιλαμβανομένων των θαλάσσιων λεκανών και των μακροπεριφερειακών στρατηγικών.
Δεν θέλω να επεκταθώ σε λεπτομέρειες, που ο καθένας θα μπορούσε να βρει, αλλά αρκούμαι στο να δείξω τις κατευθύνσεις και μέσω αυτών την σπουδαιότητα του Σχεδιασμού αυτού. Μια σχεδιασμένη λοιπόν εφαρμογή του πλέγματος αυτών των οδηγιών, ιδιαίτερα στη Δωδεκάνησο, θα προσδώσει μια νέα ώθηση στην ανάπτυξη, αφού θα κανονίσει όλες εκείνες τις δραστηριότητες που για τα νησιά μας είναι ζωτικής σημασίας, όπως οι θαλάσσιες μεταφορές, η αλιεία, ο τουρισμός, η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κλπ.
Από όσο γνωρίζουμε μέχρι σήμερα δεν είναι γνωστή καμιά ενέργεια της αρμόδιας αρχής (Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας) για την εκπόνηση της εθνικής στρατηγικής ή των σχεδίων. Οι δε προοπτικές για ολοκλήρωση της διαδικασίας σε εύλογο χρονικό διάστημα δεν είναι ιδιαίτερα θετικές, λαμβάνοντας υπόψη τη συνθετότητα των ζητημάτων που αποτελούν αντικείμενο του Θαλ. Χωροτ. Σχεδ, το πλήθος των κύρια εμπλεκόμενων αρχών (Υπουργεία Ναυτιλίας, Αγροτικής Ανάπτυξης, Τουρισμού, Εξωτερικών, Εθνικής Άμυνας) και τον ελλιπέστατο έως σήμερα συντονισμό τους, και τέλος το μεγάλο χρονικό διάστημα που απαιτείται για την εκπόνηση των σχεδίων. Πρέπει λοιπόν να αναληφθούν το ταχύτερο δυνατό οι σχετικές πρωτοβουλίες.
Η παράλειψη της προώθησης του Θαλάσσιου Σχεδιασμού δεν είναι μόνο ολιγωρία και έλλειψη προετοιμασίας να ανταποκριθεί στις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της αλλά και στην ανάγκη για την προστασία των ελληνικών θαλασσών και την επίτευξη βιώσιμης «γαλάζιας» ανάπτυξης και για τη συνοχή των νησιών μας.
Ιδιαίτερα για τα Δωδεκάνησα, που βρίσκονται στα σύνορα της Ευρώπης, ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός είναι μια επιτακτική ανάγκη, γιατί χωρίς να επεμβαίνουμε σε θέματα διαφορών με τις γειτονικές χώρες και εφαρμόζοντας το Ευρωπαϊκό δίκαιο, ξεκαθαρίζουμε τον τρόπο και τις διαδικασίες χρήσης των νησιών μας. Τα 756 νησιά της λεγόμενης Δωδεκανήσου είναι ένα απόθεμα οικονομικής ανάπτυξης, πολύ μεγαλύτερο από οποιουδήποτε άλλου μέρους της χώρας μας. Η Δωδεκάνησος δεν είναι 2.665,26 τετρ. Χιλιόμετρα ‘όπως υποστηρίζουν οι Ελληνικές στατιστικές Υπηρεσίες αλλά 69.000 τ. Χιλιόμετρα. Καταλαβαίνουμε λοιπόν πόσο υποτιμάται ακόμη και σε επίπεδο χώρου ο Νομός μας.
Αν στον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της Δωδεκανήσου δώσουμε σωστούς στόχους, τότε τα νησιά μας θα πάψουν να είναι ακριτικά, αλλά θα μπουν στη θέση τους δηλαδή κέντρο των συναλλαγών του κόσμου. Ο Άξονας Ανατολή Δύση δεν θα αλλάξει ποτέ, γιατί είναι θέμα γεωγραφίας και όχι κυριαρχίας.
Το σημείωμά μου αυτό δεν έχει στόχο την κριτική, αλλά είναι μια προσπάθεια να κουνήσει τα λιμνάζοντα ύδατα βλέποντας τους πραγματικούς στόχους. Γιατί πρέπει να μιλήσουμε! Συνέχεια ακούμε πολλά λόγια, ατελείωτες συζητήσεις, για το πόσο σημαντικό είναι να μη μιλούμε γι’ αυτά τα θέματα. Ασχολούμαστε με τα δικά τους, τι είπαν, τι έφαγαν και που πήγαν. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται από τους πολιτικούς κατά κανόνα, επειδή γνωρίζουν ότι η άποψη που υιοθετούν είναι λάθος και επειδή γνωρίζουν ότι το κάνουν μόνο και μόνο για να διαφωνήσουν, ο υπερασπιστικός τους λόγος γίνεται τόσο κουραστικός και επίμονος που για χάρη της ομαλότητας ή ακόμα και της ηρεμίας, κερδίζει. Εμείς υποχρεωνόμαστε έτσι να μην μιλάμε για τα πραγματικά προβλήματα και να ακολουθούμε τις δικές τους λογικές.
