Οι Τέσσερις Συμβάσεις της Γενεύης του 1949

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ-Συγκλονισμένες από τις φρικαλεότητες του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, οι κυβερνήσεις των χωρών που είχαν υπογράψει την περίφημη «Σύμβαση της Γενεύης για τη Βελτίωση της Καταστάσεως των Τραυματιών των Στρατευμάτων στο Πεδίο Μάχης», καθώς και τις συμβάσεις που εξέλιξαν αυτήν έως τότε, συναντήθηκαν σε μια νέα διπλωματική διάσκεψη το 1949 και υιοθέτησαν το κείμενο της συνθήκης που είχε προταθεί από τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (I.C.R.C.), σχετικά με την «προστασία του άμαχου πληθυσμού στη διάρκεια του πολέμου». Δυστυχώς οι νέες επιστημονικές ανακαλύψεις είχαν και φοβερό αντίκτυπο στον τρόπο που διεξαγόταν πλέον ένας πόλεμος και στις καταστροφικές του επιπτώσεις όχι μόνο - πλέον - στους αντιμαχόμενους στρατούς, αλλά κυρίως στον άμαχο πληθυσμό! Τα νέου τύπου όπλα δεν ήταν ικανά να «ξεχωρίζουν» ανάμεσα σε στρατιώτες και αμάχους. Επιπλέον στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έκαναν την εμφάνισή τους τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, χωρίς έως τώρα να υπάρχει ένα καθεστώς που θα δεσμεύει τα κράτη – μέλη των Συμβάσεων της Γενεύης για τις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων σε αυτά κλπ. Το κείμενο αυτό περιείχε ακριβείς κανόνες για την προστασία του άμαχου πληθυσμού που βρίσκεται υπό περιορισμό και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της Δυνάμεως κατοχής, απαγόρευσε επίσης τα αντίποινα και τον εκπατρισμό.
Κατά τον ίδιο χρόνο, η διπλωματική διάσκεψη αναθεώρησε τα κείμενα των προηγουμένων συμβάσεων και ευθυγράμμισε τις διατάξεις τους. Έτσι δημιουργήθηκαν οι 4 Συμβάσεις της Γενεύης της 12ης Αυγούστου του 1949. Τα 429 άρθρα που περιέχει εγγυώνται την προστασία των τραυματιών και α-σθενών των Ενόπλων Δυνάμεων στην ξηρά (1η Σύμβαση), στη θάλασσα (2η Σύμβαση), των αιχμαλώτων πολέμου (3η Σύμβαση) και του αμάχου πληθυσμού εν καιρώ πολέμου (4η Σύμβαση).
Οι τέσσερις Συμβάσεις αναφέρουν τη Διεθνή Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (I.C.R.C.) και παρέχουν σε αυτήν πολλά και εκτεταμένα δικαιώματα για να θεμελιωθεί η δράση της. Για παράδειγμα το άρθρο 126 της 3ης Συμβάσεως, ρη¬τώς ορίζει ότι, οι αντιπρόσωποι της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού «θα έχουν άδεια μεταβά¬σεως σ' όλα τα μέρη όπου πιθανο-λογείται η ύπαρξη αιχμαλώτων πολέ¬μου και ειδικότερα σε χώρους συγκεντρώσεως, φυλακίσεως και εργασίας και θα έχουν πρόσβαση σ' όλα τα οικήματα που βρίσκονται αιχμάλωτοι πολέμου και σε χώρους αναχωρήσε¬ως, διελεύσεως και αφίξεως των αιχ¬μαλώτων που μετακινούνται, θα έ¬χουν επίσης δυνατότητα να συνομι¬λήσουν με τους αιχμαλώτους και ειδικότερα με τους αντιπροσώπους των αιχμαλώτων χωρίς την παρουσία μαρτύρων, είτε προσωπικώς είτε μέ¬σω διερμηνέως».
Το άρθρο 3, κοινό και για τις 4 Συμβάσεις, ορίζει ένα συγκεκριμένο αριθμό κανόνων που εφαρμόζονται σε περίπτωση εμφυλίου πολέμου στο έ¬δαφος του συμβαλλομένου Κράτους. Στο σημείο αυτό, η θέση της I.C.R.C. είναι αδύναμη: η ικανότητα δράσεως της εξαρτάται από την καλή θέληση των Αρχών καθώς το άρθρο απλώς αναφέρει ότι «ένα ουδέτερο ανθρω¬πιστικό όργανο, όπως η Διεθνής Επι¬τροπή του Ερυθρού Σταυρού μπορεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του στα μέρη της συρράξεως».

Επιμέλεια :
Σώμα  Εθελοντών  Σαμαρειτών, Διασωστών & Ναυαγοσωστών
Ελληνικού  Ερυθρού  Σταυρού