Μενετές Καρπάθου. Ένα αφρόντιστο διαμάντι, γράφει ο Μανώλης Δημελλάς

 

Καρακαλάς, Μαχαίρι, Ζόκλα, Σισσεμές, κάτω Πλατεία, πάνω Πλατεία! 

Εδώ, σ΄αυτόν τον τόπο, όλα είναι ζωντανά, έχουν το φανερό ή το κρυφό τους όνομα, αδημονούν, κρυμμένα κάπου πίσω από τον μπονέντη για να σαγηνεύσουν. 

Οι Μενετές λοιπόν υπήρχαν τουλάχιστον από τον 15ο αιώνα και αναφέρονται ως Menetos, σε χάρτη του Ιταλού καλόγερου-περιηγητή Cristoforo Buondelmonti.  

Η θέση του χωριού δεν είναι καθόλου τυχαία, δίνει το προνόμιο της παρατήρησης, είναι εξαιρετικά προφυλαγμένη από τις επιδρομές των πειρατών, που στα δύσκολα χρόνια του μεσαίωνα ήταν τακτικότατο φαινόμενο και αποδεκάτιζε το νησί. 

Μενετές ή αλλιώς Σούλι της Καρπάθου, αφού οι κάτοικοι έχουν τσαγανό και το έχουν αποδείξει με τους αμέτρητους αγώνες τους. Πρωτεργάτες στην ίδρυση του Εργατικού Κέντρου Αθηνών, με  μεγάλη συμμετοχή τους στο Σύνταγμα Δωδεκανησίων, τους συναντάμε ακόμη και στο ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ.

Στις 4 Μαΐου του 1821 υψώθηκε στις Μενετές το λάβαρο της Επανάστασης έναντι του Τουρκικού Ζυγού και αυτό το χωριό επαναστάτησε πρώτο από όλα απέναντι στον ιταλικό ζυγό στις 5 Οκτώβρη 1944. Το αποτέλεσμα ήταν η Απελευθέρωση της Καρπάθου οκτώ ολόκληρους μήνες νωρίτερα από όλα τα Δωδεκάνησα. 

Οι Μενετές είναι χωριό χτισμένο στη βορινή πλευρά του όρους Προφήτης Ηλίας και μετρά περίπου 450 σπίτια. 

Για τον επισκέπτη έχει ενδιαφέρον να βρεθεί στο μικρό, αλλά φορτωμένο από εκθέματα, λαογραφικό μουσείο. Στη συνέχεια να περιηγηθεί στα μοναδικά σοκάκια του χωριού και να τραβήξει αμέτρητες φωτογραφίες. Έπειτα να καθίσει σε ένα από τα πέντε ταβερνάκια, για να γευτεί την ξεχωριστή τοπική κουζίνα. Επιβάλλεται και μια επίσκεψη στον μεγάλο τρίκλιτο βυζαντινό ναό της Κοιμήσεως Θεοτόκου, όπου ξεχωρίζει η σπουδαία εικόνα της Παναγίας, μάλιστα έχουν αναφερθεί αρκετές περιπτώσεις θαυμάτων. Στη γιορτή Της, στις 15 Αυγούστου, είναι παράδοση να γίνεται στις Μενετές ένα από τα πιο σπουδαία πανηγύρια της Καρπάθου. 

Στο πλάι της εκκλησίας βρίσκεται το «Ρήγειον», το τριώροφο δημοτικό σχολείο. Ένα κτήριο που σήμερα βρίσκεται σε μερική αχρηστία. 

Οι πέντε αίθουσες, μετά το κλείσιμο του σχολείου, δόθηκαν σε φορείς του χωριού (πολιτιστικός σύλλογος, ινστιτούτο λαϊκού πολιτισμού) 

ενώ υπάρχει και η αίθουσα τελετών, που είχε χρήση για παρουσιάσεις, προβολές και τυχόν θεατρικές παραστάσεις. 

Ωστόσο για τις ανάγκες στέγασης του Γυμνασίου Πηγαδίων, ο Δήμος ξαναπήρε κάποιες από τις αίθουσες και μάλιστα ξόδεψε χρήματα για να τις χωρίσει με γυψοσανίδες. Όμως όπως ακούστηκε στο χωριό, το κτήριο δεν ήταν κατάλληλο και δεν μπορούσε να εξυπηρετήσει. Έτσι η ιδέα της μεταφοράς του Γυμνασίου στις Μενετές τελικά εγκαταλείφθηκε. 

Το ιστορικό τριώροφο κτήριο, που χτίστηκε με τους κόπους και τις θυσίες των μεταναστών της Αμερικής, σήμερα κινδυνεύει. Το σχολείο χρειάζεται στατική μελέτη, συντήρηση και φροντίδα.    

Περίπου στο κέντρο του χωριού, στην γειτονιά που ακούει στο όνομα «Μαχαίρι», πριν από έξι χρόνια επενδύθηκαν αρκετές χιλιάδες ευρώ για να αγοραστούν παιγνίδια (κούνιες, τσουλήθρα, τραμπάλα) και να φτιαχτεί μια παιδική χαρά στο χωράφι που προσέφερε ο Γιώργος Γιαννόπουλος.

Το έργο έγινε από τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο και τον Δήμο Καρπάθου, ο οποίος στη συνέχεια θα αναλάμβανε και τη συντήρηση. Σήμερα όλα τα παιγνίδια είναι σε κακά χάλια. Έχουν σκουριάσει και κάποιο από αυτά είναι σπασμένο. 

Μόλις έξι χρόνια από τη δημιουργία της και η παιδική χαρά των Μενετών έχει καταστραφεί. Κρίμα για τους κόπους και τις θυσίες.

Οι Μενετές είναι ένα διαμάντι που αν υπήρχε σχεδιασμός και αληθινή μέριμνα θα μπορούσε να ήταν ένα από τα χωριά στολίδια της Δωδεκανήσου.

Γράφω θα μπορούσε, εάν υπήρχε πρόγραμμα για την υπογειοποίηση των καλωδίων του ηλεκτρικού ρεύματος. 

Αν κάποιος φρόντιζε τον αγωγό στην περιοχή του Χριστού, που εδώ και χρόνια είναι σπασμένος και συχνά μυρίζει όλος ο αμαξωτός δρόμος. 

Αν κάποιος από τους πολλούς συλλόγους και τις επιτροπές των Μενετών πάλευε να δημιουργηθεί ένα μουσείο 5ης Οκτωβρίου 1944. 

Αν υπήρχε τρόπος να αξιοποιηθούν το κτήριο της πρώην κοινότητας και το φάντασμα του παλιού ελαιοτριβείου.  

Τα λόγια χάνουν την αξία τους όταν εκείνοι που πρέπει να ακούσουν έχουν άλλη ατζέντα ή, ακόμη χειρότερα, δεν καταλαβαίνουν.

Οι Μενετιάτες, άνθρωποι εργατικοί, έχουν αναπτύξει με επιτυχία πολλές επιχειρήσεις στα μετόχια του χωριού τους. Ειδικότερα η Αμοοπή, αλλά και ο Αφιάρτης, αποτελούν σημαντικότατα τουριστικά θέρετρα της Καρπάθου.

Όμως το χωριό, οι Μενετές, σήμερα δεν αποτελεί προορισμό, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερο να χάνει την ταυτότητα του, να μαραζώνει και να μοιάζει σε διαρκή παραίτηση, όπως τα αφρόντιστα χωράφια. Πόσο κρίμα, μα περιμένει πια ένα τυχερό καλοκαίρι για να πάρει μια μικρή ανάσα ζωής. 

Φωτογραφικό υλικό

Προτάσεις Verena

Αγαπητοί φίλοι, Ο κ. Χατζημάρκος με την παρακάτω επονομασθείσα «διακήρυξη» του μας προκαλεί...
Μπορεί να κάνει σήμερα τον ανήξερο ο δήμαρχος Ρόδου Αλέξης Κολιάδης όμως στην συνεδρίαση του...
Χθες ομόφωνα το περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου αποφάσισε και ζητά την μείωση των ελαφιών στη...
Αρχισαν τα...γαλλικά στο νέο δημοτικό συμβούλιο Ρόδου πολύ νωρίτερα απ ότι αναμενόταν!....Σε μια...