Ερωτηθείς σε συνέντευξη ο Κορνήλιος Καστοριάδης (από τους μεγαλύτερους διανοητές και φιλοσόφους του αιώνα που πέρασε, εμβληματική φιγούρα στο εξωτερικό και φυσικά λιγότερο γνωστός στο ευρύ κοινό της χώρας μας) γιατί η Ελλάδα παρουσιάζει μια εικόνα τυχαιότητας και παντελούς έλλειψης προγραμματισμού, απάντησε πρώτον ότι δεν ξέρει και δεύτερον ότι στο μέτρο που μπορεί να ξέρει κάτι είναι ότι η πολιτική ζωή του ελληνικού λαού τελειώνει περίπου στο 404 προ Χριστού.
Ο Κορνήλιος Καστοριάδης πέθανε το 1997. Όποιος διαβάσει τα κείμενα και τις παρεμβάσεις του, καταλαβαίνει ότι δεν έχει περάσει τυχαία στο πάνθεον της παγκόσμιας διανόησης. Προ ολίγων ημερών μια πολύ ωραία στιχομυθία μεταξύ βουλευτών σε άπταιστη διάλεκτο εξέδρας γηπέδου ήρθε να επιβεβαιώσει τα λεγόμενά του. Πολιτική ζωή έχει όντως πάψει να υφίσταται με την πραγματική έννοια του όρου. Αυτά που διαδραματίζονται μέσα στο Κοινοβούλιο είναι ο ξεπεσμός του πολιτεύματος και το καθρέπτισμα της πιο νοσηρής όψης του νεοέλληνα που βρίζοντας, απειλώντας και βγάζοντας κραυγές προσπαθεί να επιβληθεί δια του φόβου στους γύρω του. Είναι οτιδήποτε άλλο μπορεί να είναι, εκτός από πολιτική. Οτιδήποτε εκτός από την τέχνη του λόγου και της πειθούς. Οτιδήποτε εκτός από το απαύγασμα της Δημοκρατίας, του πολιτεύματος με τον ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα και την έμφαση στα ύψιστα ιδεώδη του πνεύματος και του πολιτισμού.
Δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει ανάλογο περιστατικό κι αυτό είναι που προκαλεί έντονο προβληματισμό σε όλους όσους αναζητούν ακόμα ήθος στους θεσμούς, έχοντας συνειδητοποιήσει πόσο δυσεύρετο μπορεί να είναι αυτό στις μέρες που διανύουμε. Προβληματισμό προκαλεί επίσης και η αντιμετώπιση τέτοιων επεισοδίων από τους αρχηγούς των κοινοβουλευτικών ομάδων αλλά και από το προεδρείο του κοινοβουλίου. Καμία επίπτωση, καμία τιμωρία προς όσους διασύρουν την έννοια του κοινοβουλευτισμού και τους θεσμούς ευρύτερα. Ούτε καν μια επίπληξη.
Από την άλλη σε μια έκρηξη φαρισαϊσμού οι ίδιοι που ντροπιάζουν το λειτούργημά τους, επιζητούν από τους πολίτες να το σεβαστούν και να αντιδράσουν ψύχραιμα και στωικά στις επιταγές της όποιας εξουσίας έχει μείνει εντός των τειχών. Με ισχνά και χωρίς λογική υπόσταση επιχειρήματα προσπαθούν να πείσουν το λαό για την ορθότητα των πραγμάτων που φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού ότι είναι λάθος εν τη γενέσει τους. Πώς να πρυτανεύσει η λογική μέσα σε έναν παραλογισμό που μοιάζει με φάρσα της ιστορίας απέναντι στο έθνος που γέννησε τη Δημοκρατία;
Ούτε οι δάφνες του παρελθόντος μοιάζουν να μας παρηγορούν πλέον. Αναπόφευκτα κάποια στιγμή επέρχεται η σύγκριση με εκείνους που μην έχοντας υπολογιστές και τις σημερινές τεχνολογικές δυνατότητες κατόρθωσαν να δημιουργήσουν αριστουργήματα με ό,τι καταπιάστηκαν. Και κάπου εκεί όσοι έχουν ακόμα το γνώθι σ' αυτόν σιωπούν, ανήμποροι να καταπολεμήσουν τη δικτατορία της μετριότητας, την επικράτηση της ηλιθιότητας, το θρίαμβο της υποκρισίας.
Ψάχνουν οι μάζες χείλη να κρεμαστούν και πλάτες να ακολουθήσουν, πολλές φορές γιατί φοβούνται την ασυντόνιστη αποσβένουσα ταλάντωση γύρω από το εγώ τους. Το ίδιο εγώ που πριν κάποια χρόνια έδωσε ώθηση στην άνοδο της ασημαντότητας κατά τον Καστοριάδη. Αυτό το εγώ που σήμερα εμφανίζεται ως άγγελος της κάθαρσης, με λόγο πύρινο αλλά με μνήμη επιλεκτική.
Είναι εύκολη η κριτική με τόσα μέσα πια που υπάρχουν για να διοχετευτεί. Άκριτα και αλόγιστα δημιουργούνται ινδάλματα σε μια στιγμή και σε άλλο τόσο αποκαθηλώνονται. Ανατολίτικο παζάρι ιδεολογιών και πεποιθήσεων η πολιτική ζωή και επίκαιρος όσο ποτέ άλλοτε ο Καστοριάδης που βίωσε ο ίδιος την κοινή διαπίστωση ότι η Ελλάδα τρώει τα παιδιά της. Πρώτα αναγνωρίστηκε στο εξωτερικό και μετά τον γνώρισαν οι Έλληνες. Κοινή η μοίρα των μεγάλων. Μοναχική ή αν θα έπρεπε να την κλείσουμε μέσα σε μια φράση δεν θα ήταν άλλη από το στίχο του Σεφέρη: “Αν λυπούμαι είναι υπόθεση ιδιωτική, όπως τα συναισθήματα για τόσο απλά πράγματα που καθώς λένε τα έχουμε ξεπεράσει...”
Από τη στήλη “ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ” στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής
