Θρησκευτικά πανηγύρια-Κατάνυξη αλλά και ...Μπουζουκερί! Της Πίτσας Χατζή

Απο παράδοση εδω και πολλά -πολλά χρόνια ο Ιούλιος και ο Αύγουστος είναι κατ'εξοχήν οι μήνες των πανηγυριών .Τα περισσότερα πανηγύρια οπως της Αγ.Μαρίνας ,του Πρ.Ηλία ,του Αγ.Παντελεήμονα  ,της  Χρυσοβαλάντου ,της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα ,με κορυφαία βέβαια  γιορτή την Κοίμηση της Θεοτόκου το Δεκαπενταύγουστο,του Αγ.Φανουρίου κ.α    γιορτάζονται μέσα στους δυό αυτούς μήνες.
Με την ευκαιρία λοιπόν αυτων των εκδηλώσεων θα κάνω μια σύντομη περιγραφή ενος πανηγυριού οπως το έζησα πριν απο λίγες ημέρες.Η αναφορά σάυτό το πανηγύρι είναι  εντελώς τυχαία γι'αυτό δεν θα αναφέρω πιο ηταν  και αυτο  διότι ακριβώς οι ίδιες συνθήκες επικρατούν στα περισσότερα θρησκευτικά πανηγύρια  τόσο στη Ρόδο, οσο και σε άλλα  σημεία της χώρας.
Είμαστε λοιπόν χρονικά  προς το τέλος Ιουλίου κάπου μέσα στην πόλη.
Πλήθος κόσμου εχει συρρεύσει απο νωρίς στον χώρο εξω απο την Εκκλησία για να πάρει σειρά ν'ανάψει το κεράκι του.Είναι όμορφο να βλέπεις τόσο κόσμο να προσέρχεται με ευλάβεια για να προσκυνήσει.Ουρές πιστών σχηματίζονται εξω απο την εκκλησία απο νωρίς με υπομονή και πίστη.Αντρες ,γυναικόπαιδα ,ηλικιωμένοι ολοι δίνουν το παρόν στο κάλεσμα του πανηγυριού παραμονή και ανήμερα της γιορτής . Φοράνε τα καλά τους ρούχα ,καθαροί και μυρωδάτοι σαν  τις παλιές καλές εποχές ,οπως θα'λεγαν και οι οι παλαιότεροι !
Πήγα κι'εγω νωρίς ,ήθελα να βρεθώ στο χώρο και   να ανάψω το κεράκι μου. Στριμώχτηκα  μέσα στο  πλήθος ,η ζέστη βλέπεται αρκετή και ο κόσμος πολύς.
Δεν με πείραξε ομως ,ετσι συμβαίνει πάντα και παντού ,σε ολες τις θρησκευτικές  γιορτές των Αγίων .Οι μέρες αυτές είναι για τους ανθρώπους  μοναδικές και σε ολα τα πανηγύρια υπάρχουν ουρές απο πιστούς.
Τώρα βέβαια η λέξη <πανηγύρι> εμένα προσωπικά  για μια θρησκευτική γιορτή ,  δεν μου ηχεί σωστά  ,αλλά τι να κάνουμε ;ετσι τα βρήκαμε ,ετσι τα συνεχίζουμε..οπως θα έλεγαν και κάποιοι παλαιότεροι.
Για να είμαστε ομως  ακριβοδίκαιοι παραθέτω πιο κάτω  την  σημασία της λέξης .

Πανηγύρι ονομάζεται μια εορταστική εκδήλωση είτε για θρησκευτικούς είτε για εμπορικούς σκοπούς (εμποροπανήγυρις) είτε για άλλους λόγους.

Πανηγύρεις ονομάζονταν πολλές εορταστικές ή αθλητικές εκδηλώσεις κατά την αρχαιότητα. Σήμερα, πανηγύρεις οργανώνονται στην Ελλάδα σε ενορίες με την ευκαιρία θρησκευτικών εορτών. Κατά τη διάρκειά τους γίνεται συνήθως η λειτουργία, περιφορά εικόνας καθώς και λειτουργία υπαίθριας αγοράς. Σε μικρά μέρη μπορεί το πανηγύρι να συνοδευτεί με γεύμα, τραγούδια και χορούς.

Βέβαια στην Νεοελληνική έκφραση ,Πανηγύρι χαρακτηρίζουμε και κάτι που ..δεν είναι κομψό ,δεν εχει ποιότητα ,είναι ευτελούς αξίας και φέρνει λίγο σε ...τσίρκουλο .Είναι γνωστή άλλωστε η έκφραση < αυτός είναι  για τα πανηγύρια> οταν θέλουμε  να τονίσουμε  το αλλοπρόσαλο της συμπεριφοράς αλλά και το χαμηλό υπόβαθρο κάποιου. Δεν ξέρω επι της ουσίας βέβαια πόσο προσομοιάζουν τα σημερινά θρησκευτικά πανηγύρια με αυτά παλαιότερων εποχών ,γιατί εγω σε αυτά αναφέρομαι ,τα θρησκευτικά πανηγύρια. Αυτο που ξέρω και διαπιστώνω κάθε φορά με λύπη ειναι οτι τα πράγματα έχουν ξεφύγει κατά πολύ απο το θρησκευτικό κομμάτι της κατάνυξης και της ευλάβειας των πιστών.

Να συνεχίσω ομως,

Περιμένοντας στη σειρά για να μπούμε στο ναό ,εκατοντάδες μικροπωλητές με λογιών -λογιών καλούδια ,δεξιά και αριστερά της εισόδου ,ακόμα και καθιστοί ωκλαδόν στο τσιμέντο, διατυμπάνιζαν την πραμάτεια τους .Τα πολύχρωμα μπαλόνια που πουλάνε οι διάφοροι έγχρωμοι και μή ,χαιδεύανε τα μαλλιά και τα πρόσωπα  μας  σε ολη τη διάρκεια της αναμονής μας .Η δε  θεσπέσια μυρωδάτη  τσίκνα απο τις πρόχειρες στημένες  σουβλακερί που ειλικρινά δεν ξέρω τι ,υγειονομικές προδιαγραφές εχουν , έπαιζε  κρυφτούλι με τις μύτες των πιστών και τους κόλαζε γαστρονομικά .Ειμαι σχεδόν σίγουρη οτι   κάποιοι δεν άντεξαν τον πειρασμό και  δεν θα   έβλεπαν την ώρα να τελειώσουν γρήγορα-γρήγορα για να απολαύσουν ενα καλοψημένο σουβλάκι με μια παγωμένη μπυρίτσα  ..ευλαβικά και με κατάνυξη ,πιστεύοντας οτι μετά το πνεύμα σειρά εχει να χορτάσει και η σάρκα ..Τέλος πάντων !

Ο κόσμος πολύς ,η βραδιά υγρή και ζεστή......

Η ουρά είναι ακόμα μεγάλη ,τα βήματα γίνονται σημειωτόν ..

Προσπαθώ να συγκεντρωθώ στο σκοπό της επίσκεψης μου στο ναό..

Δυσκολεύομαι λίγο ..απο την περιρρέουσα ατμόσφαιρα ..


Η μουσική που διαχεόταν απο  παντού ηταν  βαρειά λαική ,δυνατή και ασήκωτη .Πρός στιγμήν μπερδεύεται κανείς  ,αν δεν βλέπει  μπροστά του ,την είσοδο του ναού ωστε να  του  θυμίζει συνεχώς  που ακριβώς βρίσκεται .Εγω για παράδειγμα ,κάποια στιγμή που έκανα το λάθος και  γύρισα  για να χαιρετήσω κάποιους γνωστούς , ξεχάστηκα!  νόμιζα οτι περίμενα σε ουρά εξω απο  νυχτερινό κέντρο.Επανήλθα  βέβαια μετά απο  προσπάθεια....

Εν τω μεταξύ το πλήθος προχωρούσε και η ουρά μίκραινε. Σε λίγο θα ήμουν μέσα στην εκκλησία .Επιτέλους σκέφτηκα , θα ανάψω ενα κεράκι ,θα πω και μια προσευχή .

Κάποιοι πίσω μου ..σχολίαζαν ενοχλημένοι : <Τι χάλια είναι αυτά ; είναι δυνατόν να γίνεται σε τέτοια ατμόσφαιρα  η γιορτή ; πως το επιτρέπουν ; >

Γυρίζω και κοιτάζω την παρέα ..μια χαρά άνθρωποι ηταν , μοντέρνοι και νέοι στην ηλικία ,οχι τίποτα περίεργοι ,κακομούτσουνοι- κουασιμόδοι  ,παλαιολιθικής εποχής  !

Δίπλα μου μια καλοντυμένη κυρία ,που δεν γνώριζα ,γύρισε δυνατά και μου είπε : <Εμείς στην Κάρπαθο δεν τα'χουμε αυτά ,σεβόμαστε ,δεν επιτρέπεται η μπουζουκερί στο χώρο της εκκλησίας ,απαράδεκτα πράγματα  >

Τους κοίταξα ! ισως να είχαν και δίκιο ..ποιός ξέρει..ισως !

Ισως ξέρουν.. οι παλαιότεροι ,απο κάποιες άλλες εποχές που οι άνθρωποι δεν λάτρευαν τόσο  τον <ΜΑΜΩΝΑ> , που οι άνθρωποι ηταν Ανθρωποι  με αξίες και ιδανικά.  Ηξεραν να ξεχωρίζουν τις περιπτώσεις,ήξεραν να λατρεύουν τα Θεία  και  υπήρχε πραγματική ευλάβεια .  Οί  πιστοί πήγαιναν στις εκκλησίες για να προσευχηθούν και να τιμήσουν τους Αγίους τους ,οι οποίοι Αγιοι δεν  μύριζαν  τκίκνα αντι για λιβάνι ,ούτε τα μπουζουκοτράγουδα κάλυπταν τις προσευχές των πιστών.

Εφτασα τελικά  στην είσοδο ..μια νεαρή που ηταν ενα βήμα μπροστά ...εψαχνε το κορδόνι που φορούσε σαν μπλουζάκι και ...της είχε λυθεί , ενω  μια άλλη νεαρούλα με ενα 12ποντο τακουνάκι που φορούσε κάτω απο το ωραίο καυτό σορτσάκι της ,στραβοπάτησε και παραλίγο να έχουμε ατύχημα..Ευτυχώς δεν  ηταν τίποτα σοβαρό ,το πρόλαβε !

Επιτέλους η αναμονή τελείωσε ,φτάσαμε στην εκκλησία .Μπήκα μέσα ,άναψα το κεράκι μου ,φίλησα την εικόνα ,έκλεισα τα μάτια και άρχισα την προσευχή μου!

Τότε ομως διαπίστωσα κάτι εκπληκτικό ....

Τα λόγια που έβγαιναν απο μέσα μου ηταν  ασυνάρτητα  και μπερδεμένα ,αλλα ήθελα να πω και άλλα έλεγα .Προσπάθησα να προσευχηθώ αλλά η φωνή μέσα μου δεν υπάκουε .Αγιε ................  προστάτευσε μας σκεπτόμουν να πω και φράσεις  οπως   : <Ρίξε στο κορμί μου σπίρτο να πυρπολυθείς > ,<εγω ειμαι ελεύθερο πουλί > ,<βρέχει φωτιά στη στράτα μου > <η ζωή εδω τελειώνει ,σβήνει το καντήλι μου > ...και άλλα τέτοια τσαχπίνικα  αναπαρήγαγε  η φωνή μέσα μου ...  ηταν  η επιρροή απο τα τραγούδια που ειχαν κατακλύσει τον εσωτερικό χώρο του ναού. Τρελάθηκα !!!! ολα μπερδεμένα στ'αυτιά ,στο μυαλό ,στα χείλη ...στον αέρα

  Αν  τώρα  σου ξεφύγει  καμιά ..βαρειά κουβέντα ...θα σε πουν άπιστη και αμαρτωλή ;  Εχει κανείς τέτοιο δικαίωμα !Δεν ενοχλήθηκα φυσικά  μόνο εγω  ,οπως είδα υπήρχαν αρκετοί που σχολίαζαν αρνητικά το φαινόμενο .

Πως να συγκεντρωθείς αλήθεια  για προσευχή ! Αγανάκτησα ,Θύμωσα ,Λυπήθηκα και στο τέλος Ντράπηκα !

Ναί , Ντράπηκα !για ολο αυτό που έβλεπα για άλλη μια φορά ,χρόνια τώρα να επαναλαμβάνεται .....

ΚΡΙΜΑ !

Ενα ζευγάρι τουριστών τράβαγε φωτογραφίες ,μπορεί να ηταν και Ρώσοι .Ειχα συναντήσει ενα γκρούπ Ρώσων πριν 2 χρόνια στην Τήλο . Ηταν ευσεβείς  και οι γυναίκες είχαν σοβαρή αμφίεση  και  φορούσαν μαντήλι στο κεφάλι.Τότε θυμάμαι οτι είχαμε μιλήσει και μου είχαν πει οτι στη Ρωσία είναι πολύ αυστηροί στο κομμάτι της θρησκείας ,υπάρχει απόλυτος σεβασμός στα θεία και δεν μπερδεύουν την θρησκευτική πίστη και την κατάνυξη με το εμπόριο και τις μπίζινες .Δεν ξέρω ,δεν εχω πάει στη Ρωσία ,οπως φαίνεται ομως τα θρησκευτικά θέματα  αντιμετωπίζονται διαφορετικά .

Δυστυχώς στη χώρα μας  η κατάσταση και σ'αυτόν τον τομέα εχει ξεφύγει .Πιστεύω επιτέλους , οτι  κάποιος πρέπει να επαναπροσδιορίσει το ρόλο των πανηγυριών σε συνάρτηση με την λατρεία των θείων. Δεν πρέπει να υπάρχει πρόκληση στα συναισθήματα και στην απόδοση πίστης και λατρείας των πιστών. Δεν είναι συμβατό με την πορεία  και την σεπτή ζωή του Ιησού και των Αγίων Πατέρων ολο αυτό το τσίρκουλο που γίνεται κάθε χρόνο σε ολη την Ελλάδα και σε ολες τις θρησκευτικές γιορτές (πανηγύρια) με την ανοχή και την ευλογία  της Ορθόδοξης Ελληνικής Εκκλησίας .Δυστυχώς αυτή η τακτική δεν είναι ενα μεμονωμένο φαινόμενο , συμβαίνει σχεδόν  σε ολα τα θρησκευτικά πανηγύρια ,θα συμβεί και στα επόμενα  ,ενω ολοι γνωρίζουμε οτι  υπάρχουν άνθρωποι- πιστοί  που θέλουν πραγματικά να απολαύσουν μια ήρεμη ,ευλαβική κατανυκτική θρησκευτική γιορτή .

Θυμάμαι πριν δυό χρόνια σε γιορτή -πανηγύρι σε  Εκκλησία  της Ρόδου που είχα επισκεφθεί ρώτησα κάποιον υπεύθυνο της ενορίας πως ηταν δυνατόν μέσα ακριβώς στην αυλή της εκκλησίας να εχει στηθεί χορευτικό πάλκο και αν αυτό ηταν σωστό ; και η απάντηση που πήρα ηταν ενα βλέμμα βουβό  αμήχανο και  γεμάτο απορία.Τό ίδιο ακριβώς σκηνικό  και σε άλλα λατρευτικά σημεία ,πέριξ της πόλης. Φυσικά δεν είναι μόνο αυτα τα παραδείγματα.Δυστυχώς για οσους έχουμε διαφορετική άποψη είναι πολλά .

Κατι άλλο αρνητικό κατά την άποψη μου,  που θέλω να αναφέρω  γιατί εχω το ελάττωμα να παρατηρώ καταστάσεις είναι ενα γεγονός που διαπίστωσα φέτος και μάλλον  μου είχε ξεφύγει προηγούμενες φορές  οταν πήγα σε κοντινό χωριό της Ρόδου  ανήμερα της γιορτής μιας Αγίας .Εκει λοιπόν οι πιστοί εκτός απο τα μικρά κεριά ,ανάβουν και μεγάλες λαμπάδες -τάματα.Αυτό που πρόσεξα και με ενόχλησε ,ηταν το γεγονός οτι οι εκει υπεύθυνοι επι του ανάμματος των κεριών ,δεν προλάβαιναν να παίρνουν τις λαμπάδες αμέσως με το που τις άναβαν οι πιστοί να τις σβήνουν, να τις σπάνε στα τρία κομμάτια  και να τις βάζουν σε μεγάλες μαύρες σακούλες .Οχι για να τις πετάξουν αλλά προφανώς να τις λειώσουν  .Οση ωρα παρατηρούσα δεν θυμάμαι πόσες μαύρες σακούλες μέτρησα ... Παντως ηταν πολλές οι σακούλες   ,πάρα πολλές σε λιγότερο απο μια ώρα.Ουτε το φυτίλι δεν είχε προλάβει να μυρίσει καμένο,   ....Ούτε στη γύρω  ατμόσφαιρα δεν είχαν  πρόλάβει να φτάσουν  οι ευχές των πιστών που τις άναψαν  ,σκέφτηκα  .Ηταν ολόκληρες ,δεν είχαν προλάβει ,οχι να καούν αλλά ούτε να ανάψουν καλά-καλά ....

Για να επανέλθω ομως στο αρχικό θέμα του τίτλου : θρησκευτικά πανηγύρια-Κατάνυξη -Μουζουκερί πιστεύω οτι :

Αν πρέπει να υπάρχει( δεν είπα το αντίθετο ) και ολο το υπόλοιπο κομμάτι(σουβλάκια ,μικροπωλητές ,επαίτες , μπουζουκερί ,κλπ)για οικονομικούς και μόνο λόγους ,τότε ας δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες ,οι  κατάλληλοι  χώροι  και οχι μέσα στους προαύλιους χώρους των ναών αλλά σε αρκετά μεγάλη απόσταση ωστε να μην επηρεάζεται και προκαλείται το θρησκευτικό αίσθημα των πιστών .Ας μπούνε εν τέλει κάποια όρια και κάποιοι κανόνες. Ο Ιησούς θυμόμαστε ολοι πως ,έπραξε και τι έκανε στον  Ναό του Σολομώντα ! Δεν έχουμε δικαίωμα να μετατρέπουμε τον <οίκο του πατέρα του σε οίκο εμπορίου >. Γιατί ολο αυτό,στην ουσία είναι σαν να  συμβαίνει μέσα στο ναό ,απο την στιγμή που  κατακλύζεται ολος ο προαύλιος χώρος απο κάθε λογής  πραματευτάδες  και οργανοπαίχτες ,οι οποίοι το μόνο που σκέπτονται και τους ενδιαφέρει και φαίνεται αυτό απο την συμπεριφορά τους ,  είναι πως θα ...κονομίσουν μερικά ευρώ παραπάνω ,χωρίς καμιά ευλάβεια και κανέναν σεβασμό στη θρησκευτική γιορτή   και οταν μπαίνεις μέσα στην εκκλησία ακούς μπουζούκια και νταλκαδιάρικα σουξέ ενώ το νόημα της γιορτής και ο σκοπός της επίσκεψης των πιστών είναι υποτίθεται άλλος με αποτέλεσμα να μην μπορείς να συγκεντρωθείς να κάνεις μια  προσευχή  και να ανάψεις ενα κερί  ήσυχα και σεμνά  οπως αρμόζει σ'αυτές  τις περιπτώσεις !

Κάποιοι  νομίζω λοιπόν οτι,  πρέπει να τολμήσουν και να το σταματήσουν  ολο αυτό ,ακόμα κι'αν χρειασθεί να πάνε κόντρα σε συμφέροντα και παγιωμένες νοοτροπίες .Γιατί αυτή η κατάσταση μας προσβάλει ολους!

Τελικά είναι τόσο κακό να ακούγεται μια όμορφη βυζαντινή-εκκλησιαστική  μουσική εξω απο τις εκκλησίες μετά το πέρας της λειτουργίας  και να μην κακοποιούνται τα αυτιά των πιστών απ'ολες αυτές τις κακόγουστες και εκτός τόπου και χρόνου λαικές πενιές ;     που πήγε τελικά  ,το  <Παν μέτρον άριστον >; ...ανύπαρκτο  δυστυχώς κι'αυτό στις μέρες μας !  που πήγαν τελικά : η πίστη ,η σεμνότητα ,η ευλάβεια ,η ευπρέπεια ; πως τα εννοούμε και πως τα μεταφράζουμε ; Προσωπικά απογοητεύομαι και θυμώνω κάθε φορά που με αναγκάζουν κάποιοι να ζω ενα παρόμοιο γεγονός.Δεν είμαι αντίθετη στο να υπάρχει μια εμπορική δραστηριότητα ωστε να ωφεληθούν οικονομικά κάποιες κοινωνικές ομάδες και να διασκεδάσουν οι επισκέπτες.Αντίθετη είμαι οταν κάποιοι δεν σέβονται τα όρια  των άλλων και τους  υποχρεώνουν   χωρίς την θέληση τους ,να συμμετέχουν  σε κάτι που αυτοί  εχουν προαποφασίσει στο.. όνομα μιας  θρησκευτικής γιορτής.

Βοήθεια μας λοιπόν

 και         

Καλό υπόλοιπο Αυγούστου !