ΘΑΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ
- Στα παραμύθια και στις ταινίες, ο κακός της υπόθεσης είτε πεθαίνει είτε μπαίνει στη φυλακή ή απλά παθαίνει κάτι που αποκαθιστά την ισορροπία των πραγμάτων. Στην πραγματικότητα δεν είναι πάντα έτσι τα πράγματα. Μερικές φορές συμβαίνει. Κάποιες άλλες όχι. Σίγουρα όμως όλοι οι κακοί δεν είναι ή μακαρίτες ή φυλακισμένοι.
Από τη στιγμή που οργανωθήκαμε σε κοινωνίες γεννήθηκε η ανάγκη της δικαιοσύνης. Μια ανάγκη που πηγάζει από ένα αξιακό σύστημα, το οποίο διαμορφώθηκε μέσα από φιλοσοφικές αναζητήσεις αλλά κυρίως από την προσέγγιση του κακού σε διάφορες στιγμές της ιστορίας. Πρώτα έπεσε για παράδειγμα η πυρηνική βόμβα και μετά βάλαμε όρια στη χρήση των πυρηνικών. Πρώτα γίνονταν θηριωδίες και ύστερα θεσπίζονταν οι νόμοι για να τις αποτρέψουν.
Το ανθρώπινο γένος, αν εξεταστεί ως σύνολο, αποτελεί ένα δυναμικό σύστημα που διαμορφώνει την κίνηση και τη δραστηριότητά του ανάλογα με τις συνθήκες στις οποίες βρίσκεται. Κάποιες φορές μαθαίνει από τα λάθη του. Κάποιες άλλες τα ξεχνάει και τα επαναλαμβάνει. Κάποιες πιο σπάνιες προσπαθεί να τα προβλέψει.
Το σίγουρο είναι ένα. Η ηθική διαμορφώνεται μέσα από τον κώδικα των αξιών που λαμβάνουμε είτε ως μονάδες είτε ως σύνολο. Υπάρχει όμως μια μεγάλη αντίφαση σε αυτό το μοντέλο. Η ηθική που διαμορφώνει ένα άτομο σε πάρα πολλές περιπτώσεις αντικρούεται με την ηθική των ευρύτερων μαζών.
Για παράδειγμα στη διαπαιδαγώγηση ενός παιδιού γίνεται προσπάθεια από έναν υπεύθυνο γονέα να του μεταδώσει τις πανανθρώπινες αξίες, την ισότητα, το σεβασμό στη διαφορετικότητα. Μέχρι κάποια ηλικία, όπου το περιβάλλον του παιδιού μπορεί να είναι ελεγχόμενο, αυτό μπορεί να λειτουργήσει σχεδόν αρμονικά. Τι γίνεται όμως όταν το παιδί αναγκαστεί να ενταχθεί στην κοινωνία πέρα απ’ αυτό το περιβάλλον;
Το πρώτο πράγμα που θα πάθει είναι μια βαθιά σύγχυση. Διότι ενώ για παράδειγμα έχει μάθει να μην αδικεί το συνάνθρωπό του διαπιστώνει ότι η αδικία είναι βαθιά ριζωμένη στη λειτουργία της κοινωνίας. Αυτές τις αντικρουόμενες παραστάσεις τις συναντά αργά ή γρήγορα σε όλα όσα έχει μάθει. Εκεί λοιπόν τα ενδεχόμενα είναι δύο και εξαρτώνται πλέον από το πόσο ισχυρή προσωπικότητά είναι. Ή θα αγνοήσει τις “Σειρήνες” και θα πορευτεί με κάθε κόστος στην πορεία που έχει χαράξει ή θα αρχίσει να αναθεωρεί τις απόψεις του και να κάνει εκπτώσεις προκειμένου να επιβιώσει.
Σε αυτό το σταυροδρόμι της Αρετής και της Κακίας, στο οποίο σύμφωνα με τη μυθολογία βρέθηκε ο Ηρακλής κατά την ενηλικίωσή του, βρεθήκαμε και θα βρισκόμαστε όλοι μας ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στην κοινωνία. Δυστυχώς δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι το σθένος να ακολουθήσουν την Αρετή. Αργά η γρήγορα επέρχεται κόπωση και κάποιοι αναγκάζονται να συνθηκολογήσουν. Πώς να τους κατηγορήσεις όταν στην αληθινή ταινία της ζωής που διαδραματίζεται μπροστά τους οι κακοί απολαμβάνουν σχεδόν καθολικά όλα τα προνόμια;
Η πορεία ενός ανθρώπου μέχρι το τέλος της δεν είναι ομαλή. Είναι μια συνεχόμενη αναζήτηση ανάμεσα στις αξίες, τις πεποιθήσεις και τα όρια του εφικτού. Η ίδια η πραγματικότητα είναι μια μεταβλητή κατάσταση. Κάτι που σήμερα ισχύει, την επόμενη ακριβώς ημέρα αναθεωρείται διότι κάτι άλλο συνέβη.
Οι κακοί δεν είναι πάντα τέρατα όπως και οι καλοί δεν είναι πάντα άγγελοι. Στη ψυχή του καθενός υπάρχουν τα υλικά για να μετουσιωθούν είτε σε εγκλήματα είτε σε θαύματα. Τα εγκλήματα είναι ίσως πιο εύκολα να δημιουργηθούν. Τα θαύματα όμως κρύβουν τις μεγαλύτερες ομορφιές. Σ’ αυτά αξίζει να επενδύσουμε. Ακόμα κι αν δεν γίνουν ποτέ, η διαδικασία να τα υλοποιήσουμε κάνει αυτομάτως τον κόσμο μας καλύτερο.
--
Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής
