Η κοινωνική αποτύπωση των μοτίβων συμπεριφοράς - του Θάνου Ζέλκα

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΩΝ ΜΟΤΙΒΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

- Ο δρόμος είναι ανηφορικός και μακρύς. Έχουμε διανύσει αρκετό αλλά μένει πολύς ακόμα για να πούμε ότι έχουμε κατακτήσει μια κοινωνία σεβασμού. Με την έννοια ότι η διαφορετικότητα δεν αποτελεί ούτε μειονέκτημα ούτε θέση ισχύος. Ότι δεν είναι ούτε τροχοπέδη ούτε παράγοντας επιτάχυνσης για την εξέλιξη. 

 

Μέσα στην κοινωνία της πληροφορίας, της αστραπιαίας διάδοσής της για να είμαστε ακριβείς, πολλές φορές αδυνατούμε να φιλτράρουμε και να αξιολογήσουμε την ίδια με ψυχραιμία και λογική. Το ειδεχθές είναι ειδεχθές από όποια πλευρά κι αν εξεταστεί. Δεν χρειάζεται παραπάνω έμφαση ούτε για να μεγαλοποιηθεί ούτε για να υποβαθμιστεί. 

 

Αν δεχτούμε ότι η εξέλιξη και η πρόοδος είναι αποτέλεσμα μιας αλληλουχίας λαθών και επαναπροσδιορισμού πεποιθήσεων και αξιών, δηλαδή μιας συνεχούς αναπτυσσόμενης διαδικασίας μάθησης, τότε δεν μπορούμε να ορίζουμε θέσφατα και παγιωμένες πεποιθήσεις. Ίσως το να εξετάζουμε τα κίνητρα και τις γενεσιουργούς αιτίες να είναι περισσότερο ωφέλιμο από την “εισαγγελική” ψηλάφηση του θέματος. 

 

Προφανώς προκαλεί σοκ και δέος η αποκάλυψη ενός ειδεχθούς γεγονότος. Στην πραγματικότητα όμως η αποκάλυψη δεν είναι παρά η κατάληξη μιας άλλης διαδικασίας, η οποία θεμελιώθηκε πάνω σε κάποιες ασαφείς ή σαθρές δομές για να εξελιχθεί. Σε επίπεδο φιλοσοφικής αναζήτησης το κακό υφίσταται από την ελλιπή παρουσία του καλού κατά τον Σωκράτη. Αυτό όταν συναντά τα κατώτερα ένστικτα του ανθρώπου μπορεί να μετουσιωθεί σε κάτι πολύ επικίνδυνο για το ευρύτερο σύνολο. 

 

Μια κοινωνία όμως που αδυνατεί να εστιάσει στα τρωτά της σημεία και αναζητά άλλοθι σε εξωγενείς παράγοντες για οτιδήποτε την πληγώνει, έχει εκ προοιμίου αποτύχει. Η μονοδιάστατη πολλές φορές προσέγγιση των γεγονότων δεν μπορεί να επιφέρει κάθαρση αλλά μόνο μια μικρή παροδική θεραπεία. 

 

Προφανώς προκαλεί το μένος το όποιο γεγονός προσβάλει το ίδιο το ανθρώπινο γένος. Αυτό το γεγονός όμως επί της ουσίας γεννήθηκε επειδή βρήκε πρόσφορο έδαφος και θέριεψε για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Η κάθαρση επέρχεται όταν αντιμετωπιστεί η ρίζα του προβλήματος και τεθούν οι βάσεις για να μην επαναληφθεί. Η παραδειγματική τιμωρία, η οποία φυσικά είναι απαραίτητη, αν δεν συνοδευτεί με μια αυτοκριτική ματιά είναι απλά μια παροδική θεραπεία και είναι θέμα χρόνου να επαναληφθεί με μια διαφορετική μορφή το γεγονός. 

 

Πιθανώς όλα αυτά να ακούγονται ανεδαφικά ή σε πολύ υψηλό θεωρητικό επίπεδο. Η πραγματικότητα όμως μας δείχνει ότι η όποια παραβατική συμπεριφορά υπάρχει και θα υπάρχει εφόσον δεν εξετάζεται η πηγή της παραβατικότητας. Ένα άτομο που μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον σκληρότητας, βίας και άτεγκτων συμπεριφορών, όσο καλά χαρακτηριστικά κι αν έχει ως προσωπικότητα, αυτά θα εξαφανιστούν εν ριπή οφθαλμού όταν βρεθεί σε συνθήκες ικανές να αναπαράξει τα πρότυπα που έχει λάβει. 

 

Εν κατακλείδι, ο καθένας μας είναι μέρος ενός ευρύτερου συστήματος που με τη συμπεριφορά του δημιουργεί πρότυπα. Ιδίως για το στενό του περιβάλλον. Τα λόγια τις περισσότερες φορές είναι αδύνατα να σπάσουν τα μοτίβα της συμπεριφοράς. Για να ακριβολογούμε τα μοτίβα της συμπεριφοράς σχεδόν πάντοτε ακυρώνουν την όποια διαλεκτική μέθοδο διαπαιδαγώγησης. 

 

Άρα ο καθένας μας έχει ευθύνη για όλα τα μακροσκοπικά γεγονότα που συμβαίνουν. Δεν μπορεί για παράδειγμα να μιλάμε για μια ροπή της κοινωνίας προς την εγκληματικότητα χωρίς να εξετάζουμε τη δική μας στάση ως προς το έγκλημα, όσο μικρό ή μεγάλο κι αν είναι αυτό. Η κοινωνία μπορεί να φαίνεται ως κάτι το απρόσωπο αλλά επί της ουσίας είναι ο συγκερασμός όλων των μικρών δομικών της στοιχείων. Των ατόμων που την αποτελούν. Εμάς των ιδίων.

 

Οι τάσεις λοιπόν δεν διαμορφώνονται αόριστα αλλά με την ενεργό συμμετοχή ή την αδράνεια του καθενός από εμάς. Πριν λοιπόν βιαστούμε να καταγγείλουμε το ευρύτερο, ας κάνουμε πρώτα μια ενδοσκόπηση για να εντοπίσουμε τα δικά μας λανθασμένα μοτίβα συμπεριφοράς. Η όποια προσπάθεια βελτίωσης του εαυτού μας είναι σίγουρο ότι θα αποτυπωθεί και ως τάση της κοινωνίας. Αυτόν το δρόμο οφείλουμε να διανύσουμε. Τον μακρύ και ανηφορικό.

 

 

--

 

Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής

Φωτογραφικό υλικό

Προτάσεις Verena

Αγαπητοί φίλοι, Ο κ. Χατζημάρκος με την παρακάτω επονομασθείσα «διακήρυξη» του μας προκαλεί...
Μπορεί να κάνει σήμερα τον ανήξερο ο δήμαρχος Ρόδου Αλέξης Κολιάδης όμως στην συνεδρίαση του...
Χθες ομόφωνα το περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου αποφάσισε και ζητά την μείωση των ελαφιών στη...
Αρχισαν τα...γαλλικά στο νέο δημοτικό συμβούλιο Ρόδου πολύ νωρίτερα απ ότι αναμενόταν!....Σε μια...