Η κληρονομιά της Καρπάθου φωνάζει, γράφει ο Μανώλης Δημελλάς 

 

Στον απολογισμό για το 2019 το καλύτερο που συνέβη για το νησί και επιβάλλεται να προβάλλουμε είναι η ένταξη του καρπάθικου γλεντιού στο Εθνικό Ευρετήριο στοιχείων της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας. Πρόκειται για μια πραγματικά σπουδαία υπόθεση, αφού το γλέντι της Καρπάθου αποτελεί πια ένα σταθερό τμήμα της Εθνικής κληρονομιάς μας και με αυτό τον τρόπο αποκτά διαστάσεις με πολλές μορφές στον χωροχρόνο. 

Κι εδώ αναπτύσσεται ένας εντονότατος προβληματισμός:

Υπάρχουν αρκετά ενδιαφέροντα στοιχεία, από τον ακόμη ζωντανό καρπάθικο πολιτισμό, δεν θα έπρεπε να βρουν το δρόμο και να περάσουν στο Εθνικό Ευρετήριο της πατρίδας μας;

Αυτόματα έρχονται στο μυαλό τα μοναδικά χειροποίητα πανέρια! Μήπως οι ανεπανάληπτες μακαρούνες ή τα  καρπάθικα ξεχωριστά παξιμάδια,  δηλαδή τις κουλούρες, τον πιστό σύντροφο του φτωχού ή του πλούσιου Καρπάθιου. Όπως  και τα πιο μικρά ζυμαρένια καλλιτεχνήματα, τα ψιλοκούλουρα ή τα θαυμαστά μονοϊράκια. 

Υπάρχουν ακόμη και αρκετές ξεχωριστές περιπτώσεις ανθρώπων, όπως ο καλλιτέχνης Γιώργος Κατωγυρίτης που δε σταματά να φτιάχνει… καρπάθικες λύρες!  Και έχουν θέση στο Εθνικό Ευρετήριο.   

Η μοίρα των εθίμων, όπως και των τεχνών, που δεν καταγράφονται και δεν ενισχύονται είναι προδιαγραμμένη. Κάποια στιγμή θα τα έχουμε σκοτώσει με την αδιαφορία μας κι ύστερα θα κλαίμε στις στάχτες τους.  

Σε όλες τις πιο πάνω περιπτώσεις είναι αδήριτη ανάγκη να υπάρξουν οι φωτισμένοι μπροστάρηδες. Αυτούς έχει ανάγκη το νησί, μακριά από κάθε είδους προσωπικών σκέψεων, προλήψεων αλλά και  εσωστρέφειας. 

Αξίζει να μνημονεύσουμε τον πρωτοπόρο Μητροπολίτη Καρπάθου  Απόστολο Παπαϊωάννου (1915-1977). Εκείνος, αληθινά φωτισμένος ιεράρχης, είδε και ξεχώρισε τον μοναδικό πολιτισμό της Καρπάθου και δε στάθηκε μόνο στην παρατήρηση και στο χειροκρότημα. 

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950, ο Απόστολος γέμισε με αργαλειούς το νησί και έφερε δασκάλους. Πολύ σύντομα αρκετοί Καρπάθιοι έμαθαν και έφτιαχναν και πάλι τα μοναδικά υφαντά, κουβέρτες και χράμια της Καρπάθου. Μάλιστα τέτοιες μέρες του 1962 πραγματοποιήθηκε μια μεγάλη έκθεση στην Αθήνα, που προκάλεσε αίσθηση στο κοινό. Όπως γράφτηκε  τα καρπάθικα υφαντά του νησιού αποτελούσαν πηγή εμπνεύσεως της μόδας!  

Ας κάνουμε έναν μικρό απολογισμό, ας θυμηθούμε πως χάθηκε η τεράστια γνώση των καρπάθιων μαστόρων, της πέτρας ή του ξύλου. 

Μα που να πήγαν όλοι εκείνοι οι δεινοί τεχνίτες που δούλευαν το μάρμαρο κι εμείς, μόλις δυο-τρεις γενιές μετά, δεν έχουμε ιδέα για την ιστορία τους; Δεν έχουμε ιδέα για το παρελθόν μας. 

Σήμερα υπάρχει μια ακόμη ευκαιρία! Από 1η Ιανουαρίου ως 15 Φεβρουαρίου 2020 οι φορείς /κοινότητες φορέων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς μπορούν να υποβάλουν προτάσεις εμπλουτισμού του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας για το έτος 2020. Η Κάρπαθος έχει τις δυνατότητες, μπορεί να αναδείξει τον πλούτο της, ας μην πάει χαμένος. 

Μέχρι να τα καταφέρουμε, μέχρι να αναδείξουμε τον μοναδικό πλούτο της Καρπάθου, ας συνεχίσουμε να προβάλλουμε καλόπιστα και να αναδεικνύουμε τα  μοναδικά χαρακτηριστικά του νησιού μας, όχι όμως επιδεικτικά και σίγουρα όχι με σκοπό να έχουμε εφήμερα οικονομικά οφέλη (αρπαχτές).

Ο στόχος είναι να τα κρατήσουμε ζωντανά και να τα παραδώσουμε γνήσια στις επόμενες γενιές κι όχι να σερνόμαστε πίσω από αυτά με στόχο να κάνουμε το νησί θερινό κέντρο του κόσμου. 

 

 

 

Φωτογραφικό υλικό

Προτάσεις Verena

Αγαπητοί φίλοι, Ο κ. Χατζημάρκος με την παρακάτω επονομασθείσα «διακήρυξη» του μας προκαλεί...
Μπορεί να κάνει σήμερα τον ανήξερο ο δήμαρχος Ρόδου Αλέξης Κολιάδης όμως στην συνεδρίαση του...
Χθες ομόφωνα το περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου αποφάσισε και ζητά την μείωση των ελαφιών στη...
Αρχισαν τα...γαλλικά στο νέο δημοτικό συμβούλιο Ρόδου πολύ νωρίτερα απ ότι αναμενόταν!....Σε μια...