Εξοστρακισμός η κώνειο, του Θάνου Ζέλκα

ΕΞΟΣΤΡΑΚΙΣΜΟΣ Η’ ΚΩΝΕΙΟ

Ύστερα από την τελευταία συνέντευξη του Πρωθυπουργού, που πραγματοποιήθηκε υπό το βάρος των μαζικών διαδηλώσεων σε όλη τη χώρα και σε πολλές πόλεις του εξωτερικού, αναπόφευκτα έρχεται στο μυαλό μας η περίπτωση της αρχαίας αθηναϊκής δημοκρατίας, όπου οι ηγέτες που έχαναν την εμπιστοσύνη του λαού αντιμετώπιζαν δύο μοίρες: τον εξοστρακισμό, ως μέσο πολιτικής απομάκρυνσης, ή το κώνειο, που ισοδυναμούσε με τη θανατική ποινή για όσους θεωρούνταν απειλή για το καθεστώς. 

 

Σήμερα, σε μια σύγχρονη δημοκρατία, οι θεσμοί έχουν εξελιχθεί, αλλά η ουσία της πολιτικής ευθύνης παραμένει η ίδια. Όταν ο ίδιος ο Πρωθυπουργός παραδέχεται δημόσια ότι η εξεταστική επιτροπή για τα Τέμπη απέτυχε και ότι τα στοιχεία που παρουσίασε βασίστηκαν αποκλειστικά σε αναφορές της Πυροσβεστικής και της Hellenic Train, χωρίς να έχει προηγηθεί ουσιαστικός έλεγχος από την κυβέρνηση, τότε γεννάται ένα κρίσιμο ερώτημα: Μπορεί να συνεχίσει να κυβερνά χωρίς να έχει τον πλήρη έλεγχο της αλήθειας και της διακυβέρνησης;

Στην αρχαία Αθήνα, ο εξοστρακισμός ήταν ένας θεσμός που έδινε στον λαό τη δυνατότητα να απομακρύνει πολιτικούς που θεωρούνταν επικίνδυνοι για τη δημοκρατία. Δεν ήταν ποινική καταδίκη, αλλά μια προληπτική πράξη που στόχευε στη διατήρηση της πολιτικής σταθερότητας και στην αποτροπή της συγκέντρωσης υπερβολικής εξουσίας.

Στη σημερινή πολιτική πραγματικότητα, η λαϊκή ετυμηγορία μέσω των εκλογών είναι ο πλησιέστερος μηχανισμός που διαθέτει η δημοκρατία για να "εξοστρακίζει" τους ηγέτες που αποτυγχάνουν. Ωστόσο, όταν ένας πρωθυπουργός εμφανίζεται ως παθητικός μεταφορέας πληροφοριών, αντί για υπεύθυνος ρυθμιστής των εξελίξεων, τότε θέτει ο ίδιος τον εαυτό του στη θέση του υπό εξοστρακισμό ηγέτη.

Στην περίπτωση του Σωκράτη, η αρχαία Αθήνα δεν τον εξόρισε, αλλά τον καταδίκασε σε θάνατο παρότι δεν έπραξε καμία τέτοια αξιόποινη πράξη. Η καταδίκη αυτή ήταν ήταν το αποτέλεσμα μιας εξουσίας που δεν ήθελε να ακούσει την αλήθεια και για να τιμωρήσει το θράσος του διανοητή και φιλοσόφου, ο οποίος αμφισβήτησε ευθέως της εξουσία και αποκάλυψε  την άγνοια και την υποκρισία των ισχυρών. 

Σήμερα, οι κυβερνήσεις δεν τιμωρούν τους διαφωνούντες με κώνειο, αλλά συχνά επιλέγουν να αγνοούν ή να διαστρεβλώνουν την αλήθεια, επιδιώκοντας τη συγκάλυψη αντί για την ανάληψη ευθυνών. Όταν ο Πρωθυπουργός δηλώνει ότι παρουσίασε στοιχεία χωρίς να τα έχει επαληθεύσει, η κυβέρνηση εμφανίζεται είτε ανίκανη να ελέγξει την πληροφορία είτε εσκεμμένα αποφεύγει την πολιτική ευθύνη. Και στις δύο περιπτώσεις, η νομιμοποίησή της τίθεται υπό αμφισβήτηση.

Η αρχαία Αθήνα είχε αναπτύξει μηχανισμούς προστασίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ο εξοστρακισμός ήταν μία από τις ασφαλιστικές δικλείδες που εμπόδιζαν την ασυδοσία της εξουσίας. Στη σημερινή εποχή, αντί να ενισχύονται αντίστοιχοι μηχανισμοί λογοδοσίας, βλέπουμε την εξουσία να θεωρεί εαυτόν υπεράνω κριτικής, να περιφρονεί τους πολίτες και να μεταχειρίζεται τα δημόσια ζητήματα ως προσωπική της υπόθεση. Ιδίως οι κυβερνήσεις που επανεκλέγονται τείνουν να βουλιάζουν στα σκάνδαλα, διαχέοντας τη διαφθορά στην κοινωνία για να καλύψουν τις ευθύνες τους. Αυτό, όμως, έχει μια αναπόφευκτη κατάληξη: πολιτική απομόνωση και απομάκρυνση από την εξουσία.

Η παρούσα κυβέρνηση, υπερεκτιμώντας τη δύναμή της λόγω του υψηλού ποσοστού επανεκλογής της αλλά και λόγω της αδυναμίας της αντιπολίτευσης, ξεπέρασε τα όρια της αλαζονείας και άγγιξε τα όρια της πολιτικής χυδαιότητας δια μέσου υπουργών και στελεχών της. Το αποτέλεσμα ήταν να καταναλώσει το πολιτικό της κεφάλαιο πολύ πιο γρήγορα από το αναμενόμενο. Τώρα πλέον, όπως θα έλεγε και ο ποιητής, είναι θέμα χρόνου να αποχαιρετήσει “την Αλεξάνδρεια που χάνει”, όσες "Ιφιγένειες" κι αν θυσιάσει για να κατευνάσει τη λαϊκή οργή.

 

 

 

--

Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής

 

 

Φωτογραφικό υλικό

Προτάσεις Verena

Σε αυστηρό ύφος ο πρώην δήμαρχος Ρόδου Στάθης Κουσουρνάς απάντησε στον νυν Αλέξη Κολιάδη για τα όσα...
  Ψευδείς χαρακτηρίζει τις δηλώσεις του Αλεξάνδρου Κολιαδη, ο  πρόεδρος του Γ´...
Την έλλειψη νεφρολόγου και κέντρου αιμοκάθαρσης στο νοσοκομείο της Καρπάθου επισημαίνει σε επιστολή...
Αρχισαν τα...γαλλικά στο νέο δημοτικό συμβούλιο Ρόδου πολύ νωρίτερα απ ότι αναμενόταν!....Σε μια...