Αφορμή για το σημερινό μας άρθρο απετέλεσαν οι πρόσφατες εξελίξεις στη μοναδική πλέον εταιρεία ύδρευσης και αποχέτευσης του νησιού που επιβαρύνεται με την εξυπηρέτηση 115.000 κατοίκων και πολλών εκατομμυρίων επισκεπτών. Από τη μια λοιπόν η διαρροή της είδησης για το ξαφνικό της θάνατο, μαζί με το ΡΟΔΑ, και από την άλλη τα επεισόδια εξαιτίας του προβλήματος με τους 45 υπαλλήλους της πρώην ΔΕΥΑ Ιαλυσού, έδωσαν την ευκαιρία σε ζητήματα και καταστάσεις που χρονίζουν να βγουν στην επιφάνεια με τρόπο έντονο.
Οι πρόεδροι του ΔΣ της ΔΕΥΑΡ. Ποιος θα είναι ο επόμενος;
Η ΔΕΥΑΡ δεν είναι μια συνηθισμένη δημοτική επιχείρηση ήσσονος σημασίας αλλά εκείνη η εταιρία που διαχειρίζεται τα δύο από τα σημαντικότερα αγαθά για τους πολίτες, δηλαδή το νερό και την αποχέτευση, το δικαίωμα πρόσβασης στα οποία έχει αναγνωρισθεί για όλους από τον ΟΗΕ. Από την άλλη πλευρά καλείται να διαχειριστεί το Φράγμα του Γαδουρά, το μεγαλύτερο σήμερα έργο στο Ν. Αιγαίο και ένα από τα μεγαλύτερα στην ελληνική περιφέρεια που δημοπρατήθηκε το 2001 με ανάδοχο την κοινοπραξία ΜΕΤΩΝ-ΑΕΓΕΚ.
Φιλέτο προς ιδιωτικοποίηση η ΔΕΥΑΡ με συνοδευτικό το φράγμα
Εάν λοιπόν θέλουμε να παραμείνουν το νερό και η αποχέτευση δημόσια αγαθά προσβάσιμα στους πολίτες και όχι εμπορεύματα, και εάν από την άλλη θέλουμε να διαχειριζόμαστε αυτά αλλά και το Φράγμα Γαδουρά τοπικά εμείς θα πρέπει να υπάρχει ανάλογος φορέας που σοβαρά και υπεύθυνα να το πράξει. Ο μοναδικός φορέας που μπορεί να το κάνει είναι η ΔΕΥΑΡ. Δυστυχώς όμως όλα αυτά που βλέπουμε τον τελευταίο καιρό βάζουν ένα μεγάλο ερωτηματικό στο κατά πόσο μπορεί κάτι τέτοιο να συμβεί. Με άλλα λόγια φοβόμαστε ότι δίνουμε πολλές αφορμές ώστε η επόμενη φορά να μην είναι απλά φήμη αλλά το κλείσιμο να είναι αληθινό, όπως συνέβη και με τις περιπτώσεις ΔΑΝΕ και Συνεταιριστικής Τράπεζας όταν αποτύχαμε να λάβουμε τα μηνύματα την κατάλληλη στιγμή.
Το προβλήματα βέβαια της ΔΕΥΑΡ δεν είναι καινούργια. Οι τελευταίες εξελίξεις απλά είναι το αποκορύφωμα και η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι φέρνοντας στην επιφάνεια την έλλειψη σοβαρότητας και συλλογικότητας από αυτούς που διαμορφώνουν την εικόνα της εταιρείας.
Διοίκηση και εργαζόμενοι
Η ΔΕΥΑ Ρόδου ως φορέας ιδρύθηκε το Μάιο του 2011 με τη συγχώνευση (ΦΕΚ 786 Β 9/5/11) των έξι ΔΕΥΑ του νησιού (Ρόδου, Πεταλούδων, Ιαλυσού, Καλλιθέας, Αφάντου και Αρχαγγέλου). Από τότε μέχρι σήμερα είχαμε τέσσερις αλλαγές προέδρων, παραιτήσεις υπηρεσιακών παραγόντων, ορατά προβλήματα συνεργασίας διευθυντικών στελεχών και προστριβές μεταξύ υπαλλήλων που έχουν χωριστεί σε φατρίες και ομάδες. Όλα αυτά μαζί με τα οικονομικά προβλήματα που και λόγω κρίσης αντιμετωπίζει η εταιρεία αλλά και τους περιορισμούς στη διαχείριση έχουν οδηγήσει σε πολύ κακό εργασιακό κλίμα αλλά και μείωση της αποδοτικότητας και παραγωγικότητας της επιχείρησης.
Το τελευταίο ζήτημα με τους εργαζόμενους της πρώην ΔΕΥΑ Ιαλυσού όπως λέμε παραπάνω ήταν απλά η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Όμως και αυτός ο τρόπος διαχείρισης του ίδιου του θέματος ήταν λανθασμένος, τόσο επί της ουσίας όσο και επικοινωνιακά και δείχνει το λάθος τρόπο διοίκησης της εταιρείας. Η δημοτική αρχή λοιπόν θέλησε να ικανοποιήσει αντίθετες απόψεις και φιλοδοξίες και να μη βάλει τα πράγματα από την αρχή στη θέση τους ιδιαίτερα με το προσωπικό. Τώρα βέβαια που το πολιτικό κόστος μέρα με τη μέρα μεγαλώνει οι αποφάσεις αυτές γίνονται ακόμα πιο δύσκολες και δείχνουν ότι οι ισορροπιστικές προθέσεις της δημοτικής αρχής απέτυχαν.
Τα έργα δεν μπορούν να περιμένουν
Το κλίμα που περιγράφουμε παραπάνω θα έχει βέβαια και αρνητικές επιπτώσεις στην πορεία των σημαντικών έργων που έχει αναλάβει ή πρέπει να αναλάβει η ΔΕΥΑΡ. Έργα ζωτικά για το περιβάλλον και την οικονομία του νησιού που αν δεν ολοκληρωθούν θα έχουν εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις σε όλους τους τομείς της ζωής του τόπου μας.
Φράγμα Γαδουρά
Υπερχείλιση στο Φράγμα- Νερό υπάρχει και μας περιμένει
Παρ’ όλες τις διαβεβαιώσεις απομακρύνεται καθημερινά η προοπτική λειτουργίας του μέσα στο 2014. Το σημαντικό αυτό έργο που δημοπρατήθηκε το 2001 και φιλοδοξεί να δώσει λύση στο πρόβλημα ύδρευσης του νησιού της Ρόδου αλλά πιθανότατα και των άνυδρων μικρών νησιών της Δωδεκανήσου, προμηθεύοντας τα με φτηνό και επαρκές νερό, βλέπουμε ότι για μια ακόμα χρονιά δε θα είναι έτοιμο.
Οι βασικές ελλείψεις αυτή τη στιγμή είναι τρεις. Πρώτον, η ολοκλήρωση του δικτύου στην περιοχή Κολυμπίων, δεύτερο η ολοκλήρωση του ταχυδιυλιστηρίου και τρίτον η κατασκευής δεξαμενής μεγάλης χωρητικότητας κοντά στην πόλη της Ρόδου. Και αν για το τελευταίο υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις τα δύο πρώτα είναι «εκ των ων ουκ άνευ» για να παραδοθεί το έργο. Να υπενθυμίσουμε ότι φέτος τον Ιανουάριο ο κ. Πολλάκης, προϊστάμενος της αρμόδιας διεύθυνσης, δήλωνε ότι τον Απρίλιο θα έχουν τελειώσει οι εργασίες και από την άνοιξη μέχρι το τέλος του 2013 θα γινόταν η δοκιμαστική λειτουργία. Σήμερα βέβαια τίποτα απ’ όλα αυτά δεν έχει γίνει.
Κολύμπια – Το κομμάτι που καθυστερεί την ολοκλήρωση του αγωγού
Τα παραπάνω βέβαια εξαρτώνται και από την οικονομική τακτοποίηση του αναδόχου αλλά και την αποπληρωμή του η οποία όπως όλα δείχνουν θα γίνει από την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου αφού η υπηρεσία που είχε συσταθεί για την παρακολούθηση του έργου (Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Έργων Ύδρευσης Ρόδου) έχει καταργηθεί και οι υπάλληλοι μεταφέρθηκαν στην Περιφέρεια Ν. Αιγαίου που έχει πλέον την ευθύνη ολοκλήρωσης του έργου (εφ. Ροδιακή και Δημοκρατική, 11/10/2013).
Διαφορετικές εκτιμήσεις ΔΕΥΑΡ και αναδόχου για την ετοιμότητα των διυλιστηρίων στο Χαράκι
Αφού το έργο τελειώσει θα πρέπει να υπογραφεί προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Υπουργείου Υποδομών ή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, του Δήμου Ρόδου και της ΔΕΥΑΡ με την οποία η κυριότητα θα παραμένει μεν στο δημόσιο ενώ η διαχείριση θα περνά στο Δήμο Ρόδου. Η σύμβαση αυτή σε μορφή σχεδίου υπεβλήθη στη ΔΕΥΑΡ η οποία και έκανε τις παρατηρήσεις της και επεστράφη στο Υπουργείο όπου και παραμένει. Μετά την υπογραφή της προγραμματικής βέβαια, πρέπει να εκπαιδευτεί το προσωπικό για τη λειτουργία όλου του συστήματος και φυσικά κανείς δε γνωρίζει εάν το προσωπικό αυτό υπάρχει και είναι πρόθυμο να εκπαιδευτεί ή αν θα πρέπει με κάποιο τρόπο να προσληφθεί νέο οπότε και τα πράγματα περιπλέκονται.
Από την άλλη, για την ασφαλή υδροδότηση της πόλης της Ρόδου και την πλήρη λειτουργικότητα του έργου, θα πρέπει να κατασκευαστεί νέα, μεγάλης χωρητικότητας, δεξαμενή. Αυτή τη στιγμή η ΔΕΥΑΡ βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με ιδιοκτήτη ακινήτου στην περιοχή Ασγούρου αλλά η οικονομική διαφορά που χωρίζει τα δύο μέρη είναι μεγάλη και πιθανότατα θα οδηγήσει σε ναυάγιο. Ακόμα όμως και σε περίπτωση συμφωνίας πρέπει να εξευρεθούν οι πόροι για την αγορά του ακινήτου και την κατασκευή της δεξαμενής. Στην περίπτωση που όλα αυτά δεν πετύχουν, η ΔΕΥΑΡ εξετάζει εναλλακτικές λύσεις όπως η σύνδεση με τις υφιστάμενες δεξαμενές.
Η β’ φάση του έργου
Στη φάση αυτή θα πρέπει να κατασκευαστεί νέος κεντρικός αγωγός μέχρι τα Καλαβάρδα στη δυτική πλευρά του νησιού και από το διυλιστήριο μέχρι τη Ν. Ρόδο στην ανατολική. Είναι ένα μεγάλο έργο που αναμένεται να φτάσει τα €80 εκ. και που σύμφωνα με το σχεδιασμό θα λύσει το πρόβλημα ύδρευσης στο μεγαλύτερο μέρος του νησιού. Καταλαβαίνει κανείς όμως ότι με τους σημερινούς ρυθμούς μιλάμε για ένα νέο γεφύρι της Άρτας.
Τα έργα αποχέτευσης
Αναβάθμιση ΒΙΟΚΑ και Αρχάγγελος – Βόδι
Η αναβάθμιση του ΒΙΟΚΑ στο Βόδι είναι το σημαντικότερο έργο αποχέτευσης στο νησί αφού σήμερα εξυπηρετεί τρεις μεγάλες ενότητες (Ρόδου, Ιαλυσού και Καλλιθέας) και εάν συνδεθούν και οι ενότητες Αρχάγγελου και Αφάντου θα εξυπηρετεί τη συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών στο νησί. Λόγω αυτού αλλά και λόγω της θέσης του στην πιο τουριστική περιοχή του νησιού θα ήταν μοιραία οποιαδήποτε σοβαρή δυσλειτουργία ειδικά για τη θαλάσσια περιοχή που εξυπηρετεί χιλιάδες επισκέπτες. Είναι περιττό πιστεύουμε να αναφερθούμε στις επιπτώσεις που θα είχε ένα τέτοιο πρόβλημα.
Από την πλευρά μας έχουμε εκτεταμένα αναφερθεί στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ΒΙΟΚΑ στο Βόδι αλλά δυστυχώς η κατάσταση παραμένει η ίδια αφού όλοι περιμένουν τον εκσυγχρονισμό του μέσω ΕΣΠΑ για να βελτιωθεί η κατάσταση. Όμως τα πράγματα και εκεί δεν είναι τόσο εύκολα.
Το συνολικό έργο είναι προϋπολογισμού €38 εκ με και περιλαμβάνει έξι υποέργα τα οποία βρίσκονται σε διαφορετικές φάσεις ωρίμανσης.
Επέκταση-Αναβάθμιση ΒΙΟΚΑ
Επιτακτική η αναβάθμιση του ΒΙΟΚΑ στο Βόδι λόγω και της θέσης του
Αυτή τη στιγμή εκπονείται η μελέτη για το υποέργο αυτό η οποία αναμένεται με τις καλύτερες προϋποθέσεις να κατατεθεί στη ΔΕΥΑΡ στις αρχές του 2014. Στη συνέχεια πρέπει με βάση αυτή τη μελέτη να προκηρυχθεί διαγωνισμός για την κατασκευή του έργου, προϋπολογισμού περίπου €23 εκ., που προφανώς θα μεταφερθεί για την επόμενη προγραμματική περίοδο, 2014-2020. Καταλαβαίνει λοιπόν κανείς το χρονικό ορίζοντα εκτέλεσης του υποέργου αυτού.
Μελέτη και κατασκευή δικτύων Κολυμπίων
Και η μελέτη αυτή εκπονείται τώρα και αναμένεται να ολοκληρωθεί τους επόμενους πέντε μήνες. Προβλέπει το σχεδιασμό του κεντρικού συλλεκτήρα και αντλιοστασίου στη περιοχή από το Ίδρυμα Κολυμπίων και κάτω. Είναι προϋπολογισμού €101.931,87. Στη συνέχεια θα πρέπει να δημοπρατηθεί η κατασκευή του έργου το οποίο όμως πρέπει με τη σειρά του όταν ολοκληρωθεί να περιμένει την κατασκευή του αγωγού Αρχάγγελος – Βόδι για να συνδεθεί!
Αρχάγγελος – Βόδι
Από τα πιο πολυσυζητημένα έργα υποδομών στο νησί μας που προκάλεσε μεγάλες αντιπαραθέσεις και κόντρες, το έργο αυτό δεν αναμένεται να τελειώσει σύντομα. Βρισκόμαστε ακόμα στο στάδιο της μελέτης η οποία εκπονείται από το Τ. Ηρακλείδη και την ίδια τη ΔΕΥΑΡ και η οποία δεν προβλέπεται να τελειώσει πριν το πρώτο δίμηνο του 2014. Είναι βέβαιο ότι και το έργο αυτό δε θα μπορέσει να ενταχθεί στην παρούσα προγραμματική περίοδο και θα παραπεμφθεί στην επόμενη.
Βλέπει κανείς πόσα σοβαρά και χρονοβόρα θέματα καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει η ΔΕΥΑΡ. Στο επόμενο μέρος θα αναφερθούμε στα υπόλοιπα έργα αποχέτευσης του νησιού και στην οικονομική κατάσταση της εταιρείας για να καταδείξουμε με σαφή τρόπο ότι πραγματικά πρέπει να σοβαρευτούμε και να δουλέψουμε μεθοδικά και συλλογικά ώστε το «φιλέτο» ύδρευση- αποχέτευση Ρόδου να μην περάσει σε ξένα χέρια και μάλιστα ιδιωτικά όπως συνέβη τόσες φορές στο παρελθόν.
