ΔΙΔΟΝΑΙ ΛΟΓΟΝ-“Από τη φύση του λογικό ον ο σκεπτόμενος άνθρωπος, γυμνάζει και μοιράζει (από τα τρυφερά χρόνια) τη νόησή του σε δύο κυρίως έργα: στις «απορίες» και στα «επιχειρήματα». Με το πρώτο, το «θαυμάζειν» των Αρχαίων, πολιορκείται από ερωτηματικά: πότε; πού; πώς; γιατί κτλ. και ταλαντεύεται. Με το δεύτερο, το «λογίζεσθαι», δεν δίνει απλώς αλλά και θεμελιώνει τις απαντήσεις του, για να ξαναβρεί την ισορροπία, απορρίπτει τις υποθέσεις του, και το κύκλωμα ξεκινάει πάλι από την αρχή. Όπως το «απορείν», έτσι και το «διδόναι λόγον» είναι χαρακτηριστική ανθρώπινη ιδιότητα. Αλλά και βασανισμός.” - Ε. Π. Παπανούτσος
Πάντα τα κείμενα του σπουδαίου μας παιδαγωγού Ευάγγελου Παπανούτσου αποτελούσαν μια ανεξάντλητη πηγή προβληματισμού, καθώς το περιεχόμενό τους είναι γεμάτο νοήματα και κίνητρα για αναζήτηση. Διαχρονικός, μεστός, γεμάτος ταπεινή σοφία παρατηρεί, στηλιτεύει, προβληματίζεται και προβληματίζει, δεν καταχράται την ιδιότητά του και πάνω απ’ όλα σέβεται την ελευθερία του ατόμου, καθώς και ο ίδιος διακατέχεται από τη “σωκρατική” δίψα για μάθηση. Εξού οι “απορίες”. Πότε, που, πώς, γιατί.
Τέσσερις λέξεις που είναι αρκετές για να βάλουν “φωτιά” στο μυαλό του ανθρώπου και να τον οδηγήσουν σε μια ατέρμονη ενδοσκόπηση. Μήπως όμως στις μέρες μας οι λέξεις αυτές αρχίζουν να εκλείπουν; Η τεράστια κοινωνία της πληροφορίας μπορεί μεν να έκανε διαμέσου της τεχνολογίας την γνώση πιο προσβάσιμη, ο άνθρωπος όμως τελικά το εκμεταλλεύεται αυτό ή επαναπαύεται στη σκέψη ότι θα είναι πάντα δίπλα του;
Παλαιότερα η τεκμηρίωση της γνώσης απαιτούσε τη διασταύρωση πολλών πηγών, οι οποίες δεν ήταν πάντα εύκολα προσβάσιμες από όλους. Σήμερα αρκεί ένας υπολογιστής και μια σύνδεση στο διαδίκτυο για το μεγαλύτερο μέρος αυτής της εργασίας. Πόσοι όμως είναι αυτοί που πραγματικά τεκμηριώνουν τα επιχειρήματά τους, σύμφωνα με τη θεώρηση του Παπανούτσου; Πόσοι μπαίνουν στη διαδικασία να κρατούν αμείωτες τις απορίες στο μυαλό τους και προσπαθώντας να τις λύσουν, να συναντούν μεγαλύτερες και τελικά μέσα από αυτή την αναζήτηση να προάγουν τόσο το δικό τους το πνεύμα, όσο και το γνωστικό επίπεδο της κοινωνίας μας;
Δυστυχώς μια θλιβερή διαπίστωση είναι ότι ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων “μηρυκάζει” πληροφορίες, τις αναπαράγει αβίαστα χωρίς την ελάχιστη τεκμηρίωση και τελικά το μόνο που καταφέρνει είναι να προσθέτει πληροφοριακά απορρίματα στη μεγάλη παγκόσμια χωματερή που σχηματίστηκε στον ψηφιακό κόσμο. Η δε λεξιπενία, χαρακτηριστικό γνώρισμα των γκέτο που οι λέξεις σφαγιάζονται και η αργκό χρησιμοποιείται κατά κόρον, αποκτά όλο και μεγαλύτερη έκταση.
Η ελληνική γλώσσα, μια από τις πιο θαυμαστές και δομημένες γλώσσες του κόσμου, δέχεται καθημερινά ανηλεείς επιθέσεις από πολλαπλά μέτωπα. Τραγούδια με ανούσιους και ασύντακτους στίχους, δημοσιεύματα στα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα άλλοτε ανορθόγραφα και άλλοτε γραμμένα με αγγλικούς χαρακτήρες, τηλεοπτικές εκπομπές γεμάτες υβρεολόγιο και χυδαία υπονοούμενα.
Χρειάζεται πραγματικά τεράστια προσπάθεια για να περισώσουμε τον πολιτισμό μας. Να υψώσουμε τείχη στον δυτικόφερτο πιθηκισμό και στις εισαγόμενες υποκουλτούρες. Να κάνουμε μια εσωτερική αναζήτηση στον κώδικα αξιών αυτού του έθνους, να πετάξουμε τα “δεκανίκια” και να στηριχτούμε στους πραγματικούς μας πυλώνες αυτού του πανάρχαιου πολιτισμού.
Φυσικά όλα αυτά απαιτούν μια γενναία παραδοχή από όλους μας. Την παραδοχή της ήττας σε πνευματικό επίπεδο. Αυτό και μόνο θα είναι αρκετό για να μας οδηγήσει σε μια αλλαγή πλεύσης, σίγουρα καλύτερη απ’ αυτήν που ακολουθούμε τώρα. Κάτι τέτοιο δεν είναι σε καμία περίπτωση οπισθοδρόμηση. Κάποιες φορές για να επέλθει η νίκη σε έναν πόλεμο, χρειάζεται μια συντονισμένη υποχώρηση, μια πιο μεθοδική αναδιάταξη και ένα πιο οργανωμένο σχέδιο.
--
Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής
