Ήταν εκεί, σκουριασμένοι και ταλαιπωρημένοι από τον καιρό, αλλά ήταν ακόμη εκεί, πέρα από κάθε προσμονή!... Και με "κοίταζαν" μ' ένα παράπονο: πώς και δεν τους πρόσεξα τόσα χρόνια που μπαινοβγαίνω από αυτούς τους χώρους;!... Έξω από τα γραφεία, στην μεγάλη αυλή, πίσω από το Δημαρχείο της Πόλης μας... Εκεί όπου προ ημερών, συμμετείχα στην συνεδρίαση της Επιτροπής Ονοματοθεσιών Δήμου Ρόδου, όπου είμαι μέλος... Ήταν όταν, με την λήξη της συνεδρίασης, βιαστική, μπήκα στο αυτοκίνητο μου για να τρέξω στην δουλειά μου... Και μόλις πάω να ξεκινήσω, τράβηξαν το βλέμμα μου... Ήταν εκεί, πάνω στον τοίχο των παρακείμενων γραφείων... Πρώτα ο ένας "στρούφιγγας" (=κρίκος), μέσα σε μια εσοχή που σχημάτιζε γύρω του ο σκαλισμένος σουβάς και παραπέρα σε άλλο τοίχο, δύο ακόμη "στρουφίγγοι" (=κρίκοι) κι ύστερα πιο 'κει, στον άλλο τοίχο, δύο "μπαλώματα" από σουβά, που έδειχναν πως, μάλλον υπήρχαν παρόμοιοι μεταλλικοί κρίκοι κι εκεί, αλλά για κάποιον λόγο σκεπάστηκαν!.... Ξαναβγήκα βιαστικά από το αυτοκίνητο και τους πλησίασα, με...ενοχή, όπως όταν αφηρημένοι, προσπεράσουμε κάποιον γνωστό μας, χωρίς να του πούμε ούτε μια "καλημέρα"! Προσπερνούσα ένα κομμάτι από την Ιστορία της Ρόδου μου τόσα χρόνια και δεν τους πρόσεξα!...
Κι ως τους πλησίασα, άρχισαν να μου μιλούν!... Και το μυαλό μου αμέσως, έτρεξε πίσω, κοντά ενενήντα χρόνια...
Είναι ιταλική κατοχή, πριν το 1935, το Δημαρχείο και το κτίριο της Στρατιωτικής Διοίκησης δεν έχουν ακόμη χτιστεί, και όλος αυτός ο μεγάλος χώρος, που αποτελεί την τότε Piazza dell' Impero (=Πλατεία της Αυτοκρατορίας), αποτελεί τον Ippodromo (=Ιππόδρομος), τον χώρο ιππικών επιδείξεων και ιππικών αγώνων! Στο βάθος είναι το νεοκλασσικό αρχοντικό της Μαρουλλίτσας Βενετοκλή, από την οικογένεια των μεγάλων Ροδίων ευεργετών, πριν ακόμη να το γκρεμίσουν οι Ιταλοί, για να χτίσουν ύστερα το Teatro Puccini (=σημερινό Εθνικό Θέατρο), και τα κτίρια του Δημαρχείου και της Στρατιωτικής Διοίκησης. Ο χώρος είναι γεμάτος από καραμπινιέρους και στρατιωτικούς με τις επίσημες στολές τους, από balille (=φασιστικά σώματα παιδιών και εφήβων) με τα μαύρα πουκαμισάκια τους, από καλοντυμένους Ιταλούς αξιωματούχους με τις κομψές κυρίες τους... Τίποτα που να έχει να κάνει με τους υπόδουλους... Ένας Κόσμος...ξεχωριστά!...
Και παραπέρα, στην δυτική άκρη του Ιπποδρόμου, στη σειρά, έξω από εκείνα τα δωμάτια, που από την Απελευθέρωση έως και σήμερα, χρησιμοποιούνται ως γραφεία, παλαιότερα της Διεύθυνσης Συγκοινωνιών, αργότερα και μέχρι και σήμερα, ως γραφεία διαφόρων Υπηρεσιών του Δήμου Ρόδου...
Τα άλογα είναι δεμένα ακριβώς εκεί!... Σ' αυτούς τους "στρουφίγγους" (=κρίκους)! Τα έβγαλαν από τους στάβλους τους και τα κρατούν προσωρινά δεμένα, ώσπου να ξεκινήσουν οι επιδείξεις ιππασίας και οι ιππικοί αγώνες!...
Μιλά η Ρόδος μας! Σε κάθε χιλιοστό της! Με κάθε λαμπρό μνημείο της! Με κάθε ασήμαντο κόκκο της γης της! Όπου κι αν ρίξει κανείς το βλέμμα του! Ίσως, σε κανένα άλλο τόσο μικρό μέρος του Κόσμου, να μην κατόρθωσαν να χωρέσουν τόσοι πολιτισμοί, τόσοι κατακτητές, τόση σκλαβιά, τόση δόξα, τόσα μνημεία!... Όσο κι αν αλλάζουν οι καιροί, όσο κι αν η σύγχρονη εποχή τα καταπίνει όλα!...
Μιλά η Ρόδος μας! Σε κάθε βήμα σου, εκεί όπου δεν το περιμένεις! Κι έχει χιλιάδων χρόνων Ιστορία να σου διηγηθεί!... Φτάνει μόνο, να σταθείς να την ακούσεις!
Ευαγγελία Παναή Φιλόλογος-Επιχειρηματίας Δημοτική Σύμβουλος Ρόδου
