Φέρτε τα πίσω… – Του Βαγγέλη Παυλίδη

Η πρόσφατη επίσκεψη της κας Κλούνεϊ που είχε σκοπό να προκαλέσει την διεθνή προσοχή στο θέμα των γλυπτών του Παρθενώνα, πέτυχε τον στόχο της. Στα παράπλευρα αξιοπερίεργα βέβαια είναι το πώς μια προσωπικότητα μπορεί να προκαλέσει περισσότερο ενδιαφέρον από, ας πούμε, 5.000 άτομα που διαδηλώνουν για τον ίδιο σκοπό. Αυτά όμως εν παρόδωι και για τους κοινωνιολόγους.
Εκείνο που μου έδωσε αφορμή για το σημερινό σχόλιο είναι η αντίδραση των tabloid, του συντηρητικού, κυρίως, Βρετανικού τύπου: σχόλια απο δηλητηριώδη και σαρκαστικά μέχρι ντιπ για ντιπ ηλίθια, όπως αυτό του Spectator. Αν, λέει, η Ελλάδα ξεπληρώσει τα 224 δις που χρωστάει στην ΕΕ, τότε θα μας επιστρέψουν τα γλυπτά. Την σχέση του “Φάντη με το ρετσινόλαδο” μόνο αυτοί την ξέρουν.
Παρ’ όλον τον λαϊκισμό και την ηλιθιότητα του επιχειρήματος μπορούμε όμως να κάνουμε και κάποιες σκέψεις:
α) Τα γλυπτά έχουν μια χρηματική αξία
β) Η αξία αυτή είναι 224 δις ΕΥΡΩ
γ) Λογικό συμπέρασμα πως εάν η αξία αυτή μετατραπεί σε πατάτες, σώβρακα, κατσαβίδια (κοχλιοστρόφια), αυτοκίνητα κ.λ.π., τότε τα γλυπτά ισούνται με τόσες πατάτες, σώβρακα, κατσαβίδια (κοχλιοστρόφια), αυτοκίνητα κ.λ.π.
Να πούμε όμως και του στραβού το δίκιο και να μην τα ρίχνουμε όλα στους Εγγλέζους. Πριν όχι πολύ καιρό, η Γερμανική Bild μας προέτρεπε να πουλήσουμε την Ακρόπολη -χωρίς να αναφέρει τιμή- ενώ το περιοδικό Time συμβούλευε να ιδιωτικοποιήσουμε τα μνημεία μας, φυσικά αντί αντιτίμου.
¨Εχει όμως κι άλλα που αποδεικνύουν, αγαπητοί που με διαβάζετε, πως κάνετε μεγάλο λάθος αν νομίζετε πως τα τα μνημεία του παγκόσμιου πολιτισμού είναι ανεκτίμητα. Το Εμπορικό Επιμελητήριο της Monza-Brianza, στην Ιταλία έκατσε και έβγαλε έναν τιμοκατάλογο. Έχουμε και λέμε: Stonehenge, 135 δις ΕΥΡΩ- Πύργος του Λονδίνου, 70.5 δις- Sagrada Familia, Βαρκελώνη, 90 δις, Μουσείο Prado, 59.2 δις- La Scala, Μιλάνο, 27.8 δις- Duomo, Μιλάνο, 82 δις- Κολοσσαίο, Ρώμη, 91 δις.
Τι άραγε κάνει το ένα μνημείο ακριβότερο απο το άλλο; Ως καλοί έμποροι, οι συντάκτες της μελέτης έλαβαν υπ’ όψη παράγοντες όπως η οικονομική αξία της γης όπου το μνημείο, η φήμη του μνημείου και η παγκόσμια αναγνωρησιμότητα (η αξία του “brand name” δηλαδή), ο αριθμός των επισκεπτών, ο αριθμός των απασχολουμένων σ’ αυτό, η ευκολία πρόσβασης, η αξία των πωλήσεων και εξαγωγών αναμνηστικών αντικειμένων. Πουθενά όμως λέξη για την αισθητική, την ιστορία, τον συμβολισμό, την ιδιαίτερη αξία που μπορεί να έχει ένα μνημείο για κάποιον λαό ή για τον κόσμο ολόκληρο, το πνευματικό του περιεχόμενο.
Ο τρόπος αυτός αντιμετώπισης των μνημείων και έργων Τέχνης γενικά δεν είναι καθόλου παράξενος ούτε και καινούριος. Χρόνια τώρα ακμάζει μια αγορά Τέχνης, που υπακούει απόλυτα στους κανόνες της απρόσωπης αγοράς, όπου η εμπορική αξία του έργου δεν συμβαδίζει απαραίτητα με αισθητική του. Όπου, ας πούμε, πίνακες με καφέ χρώμα δεν έχουν πέραση και το γυναικείο γυμνό πουλάει περισσότερο απο πίνακες με άνδρες. Ή όπου καθοριστικό ρόλο στην αξία παίζουν το σχήμα και το μέγεθος ενός πίνακα, μια και πρέπει να χωράει απο την πόρτα του σπιτιού ή του ασανσέρ ή πάνω απο το τζάκι. Άσε πια που τα χρώματα πρέπει να ταιριάζουν με τις κουρτίνες και τον καινούριο μας καναπέ! Όπου δημιουργούνται τεχνητές συνθήκες προσφοράς και ζήτησης και αυξομιώσεις των τιμών. Και όπου, ώ φρίκη, σημαντικότατα έργα τέχνης εξαφανίζονται απο την δημόσια θέα, επειδή κλείστηκαν στο χρηματοκιβώτιο κάποιας τράπεζας, μαζί με κάποιες ράβδους χρυσού.
Δεν θα προχωρήσω άλλο στο τεράστιο αυτό θέμα που δεν χωράει σ΄ένα τόσο δα μπλόγκ. Σε μια κοινωνία παγκοσμιοποιημένη που στοχεύει πάνω απ’ όλα στην αγορά, τα προϊόντα πνευματικά ή όχι, (αν και απο πουθενά δεν απουσιάζει το πνεύμα), δεν μπορούν να συγκριθούν μεταξύ τους παρά μόνο αν αγνοηθούν οι ανθρώπινες, οι πνευματικές τους ιδιότητες , αν δηλαδή δεν έλθουν όλα σ’ έναν κοινό παρονομαστή -τόσα δισεκατομμύρια τα αρχαία γλυπτά = τόσα σώβρακα= τόσες πατάτες κ.λ.π., που λέγαμε παραπάνω.
pavlidiscartoons.com/blog