Τι κι αν δεν είναι χτισμένο πάνω στου γιαλού το κύμα, το χωριό της Μένουλας, της πασίγνωστης παστής καρπάθικης σαρδέλας, το Σπόα, έχει χίλιους δυο λόγους να σε μαγνητίσει, να σε τραβήξει και στο τέλος να σε δέσει πισθάγκωνα πάνω στις πέτρες του.Άνθρωποι αυθεντικοί, φιλόξενοι μέχρι εκεί που δεν παίρνει, οι Σποϊτες μπορεί να όργωσαν όλο τον πλανήτη, όμως δεν έπαψαν να λατρεύουν υπέρμετρα τον τόπο τους.
Δεν χάνουν ευκαιρία να το ανασταίνουν, να το προβάλουν, να χαϊδεύουν τη ψυχή του ανέμου, όταν αυτός τύχει να περνά φουριόζος μέσα από τα βουνά τους.
Εδώ πάνω, στα ψηλά της Καρπάθου, όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην Ανθούλα!
Το δεύτερο καφενείο, δίπλα στην είσοδο του χωριού από τον αμαξωτό δρόμο, δε ξεχνιέται εύκολα, είναι σταθερό στέκι για τους ντόπιους και η μυστική «φωλιά» των γεύσεων για τους τυχερούς περαστικούς ταξιδιώτες.
«Φωλιά» είναι και το όνομα του, γιατί από το ξεκίνημα είχε χάρισμα να μαζεύει φίλους από όλο το νησί, συχνά γίνεται αφορμή για να κουρδιστεί η λύρα, να φουσκώσει η τσαμπούνα, να ξαναζωντανέψει η πιο σπουδαία παράδοση της Καρπάθου, το καθιστό γλέντι.
Εδώ, τα πρωινά, ο ταχυδρόμος μοιράζει τα γράμματα, κουβεντιάζονται μεροκάματα μαστόρων και κλείνονται συμφωνίες για δουλειές, ακόμη και οι πιο νέοι, στη δροσιά του δίνουν ραντεβού και με το wi-fi σαλπάρουν για άλλους χωροχρόνους. Ενώ την ίδια στιγμή, σε ένα διπλανό τραπέζι, περιπατητές ξαποσταίνουν ευχαριστημένοι από το σκαρφάλωμα των γύρω βουνών.
Ο μοσχοβολιστός ελληνικός, το ιδρωμένο κολονάτο με τη μυρωδάτη κουταλιά βανίλιας, όπως και τα παγωμένα αναψυκτικά παρέα με τους διαβόλους του καλοκαιριού, τα παγωτά, είναι οι μικρές απολαύσεις που συμπληρώνουν τη ταυτότητα της εποχής και μεταμορφώνονται στους πρώτους αχώριστους σύμμαχους της «Φωλιάς» των Σπόων.
Στο αγέρι του μπαλκονιού, με θέα τον κόλπο του Αγίου Νικολάου, εκεί που το αψεγάδιαστο μπλε του Αιγαίου κάνει τα μάτια να φτεροκοπούν, έρχεται μια στιγμή-αφορμή, για να τεστάρουμε τα κουράγια και τα στομάχια μας στις αυθεντικές καρπάθικες γεύσεις.
Ολόδροση σαλάτα με εποχιακά κηπουρικά, αφράτα παντζάρια, ντόπιες λαδοελιές, φύλα κάπαρης, αυγά από κότες νησιώτισσες, συμιακό γαριδάκι (ίσως θα έπρεπε να το λένε καρπάθικο), φρέσκο μανούρι και βέβαια οι διάσημες παστές Μένουλες, που κολυμπούν στο λάδι, όλα παρέα με φρέσκο ζυμωτό ψωμί και καρπάθικες κουλούρες.
Τα πρώτα μικρά θαύματα, φτιαγμένα από τα χέρια της Ανθούλας, αλλάζουν τα δεδομένα. Οι υπόλοιπες σκέψεις, το κρασί και το ρακί, έρχονται σε δεύτερο, ή καλύτερα σε τρίτο ρόλο, γινόμαστε γευσιγνώστες και υποκλινόμαστε στην μαστόρισσα!
Ύστερα δεν αργούν, στο τραπέζι παίρνουν θέση οι χειροποίητες μακαρούνες με τη τσίκνωση, το αγριάδι με τα φασολάκια, το καλαμάρι με το μελάνι του. Δε λείπει βέβαια το παστίτσιο κι ο μουσακάς, ούτε εκείνες οι αλάνθαστες τηγανιτές πατάτες, έτσι παντρεμένες με το χοντρό αλάτι, ζευγάρωμα ήλιου και θάλασσας, σαγηνεύουν και βασανίζουν τα ήδη κουρασμένα πιρούνια μας.
Ακολουθούν τα φρέσκα ψαρέματα από το καΐκι και τα δίχτυα του συζύγου και του γιού της ιδιοκτήτριας. Εκεί πια οι κουβέντες σταματούν, το φρέσκο ψάρι δεν θέλει χασομέρι, τρώγεται γρήγορα και μοιάζει με φρούτο!
Η Ανθούλα επέστρεψε στο νησί το 1989, άφησε την Αμερική και τα καλά της, το ίδιο καλοκαίρι άνοιξε μαζί με τον σύζυγο της τη «Φωλιά» και τότε πρωτο-ασχολήθηκε επαγγελματικά με την κουζίνα.
Είναι η φτιαξιά της, ο χαρακτήρας της, θέλει όλα να είναι τέλεια και τακτοποιημένα, ακριβώς όπως ένα καθημερινό τραπέζι στο σπίτι, καμωμένο για την οικογένεια της.
Μ’ αυτό το μυαλό ξεκινά κάθε πρωί, εδώ και 29 χρόνια, ξεκλειδώνει την πόρτα της «Φωλιάς», που αν ρωτήσεις, αρκετοί θα σου πουν πως είναι καφενείο, κάποιοι άλλοι είναι σίγουροι, πρόκειται για οικογενειακή ταβέρνα, ενώ για τους περαστικούς ταξιδιώτες είναι το όνειρο, που δε χάνει μυρωδιές και χρώματα.
Όμως η αλήθεια είναι ότι η «Φωλιά» δεν είναι τίποτε άλλο από το πέρασμα στο πιο παλιό, το πιο παραδοσιακό και αυθεντικό τρόπο ζωής της Καρπάθου.
Δεν έμαθε να χασομερά στα τραπέζια, εποπτεύει όλη τη κουζίνα, μαγειρεύει, έπειτα σερβίρει και έχει τέτοια συστολή, τέτοιο μέτρο, που σε κερδίζει δίχως λόγια.
Η Ανθούλα δεν κρύβει τις συνταγές, ούτε στριμώχνει πίσω από τα ψυγεία τίποτε μυστικά. Πρώτα από όλα είναι τα αγνά υλικά, ότι ανεβαίνει στον πάγκο, στην κουζίνα της «Φωλιάς», το παλεύει να είναι ντόπιο κι όσο είναι δυνατόν στην εποχή του, έπειτα εκείνη θα το δοκιμάσει και θα σιγουρευτεί για την ποιότητα του. Τότε ξεκινά ένας καθημερινός σιωπηλός αγώνας.
Είναι ο μόχθος και η αγωνία για κάθε πιάτο, κάθε μερίδα ξεχωριστά, με συνταγές που έρχονται από την πιο βαθιά καρπάθικη κουλτούρα. Η Ανθούλα μοιάζει να έχει βάλει στοίχημα, να μη ξεφύγει ούτε μια ατέλεια, ούτε ένα ασήμαντο κουσούρι κι οι πελάτες, μόνιμοι ή περαστικοί ταξιδιώτες, να έχουν γευτεί, να έχουν γνωρίσει και να απολαύσουν αυθεντικές γεύσεις από τη φιλοξενία των Σπόων.
Μα όλοι γνωρίζουμε πόσο δύσκολο είναι να ολοκληρωθεί ένα γεύμα σε ένα εστιατόριο δίχως κανένα παράπονο. Πρώτα έρχεται η καθαριότητα, έπειτα το σέρβις, στη συνέχεια τα πιάτα, τόσο οι συνταγές, όσο και το στήσιμο, ακολουθούν τα ποτά και φτάνουμε στο λογαριασμό, που είναι συνάρτηση όλων των παραπάνω.
Κάθε ένα από αυτά τα στοιχεία, ξεχωριστά, έχει μοναδική τελετουργία, τη δική του οντότητα, κάτι να στραβώσει, να πάει λάθος και το αποτέλεσμα χρεώνεται στο σύνολο.
Αυτή είναι η διαχρονική επιτυχία της Ανθούλας Δημάρχου, κάθε φορά αγωνίζεται με τιμιότητα, σα να πρόκειται για τους πιο ξεχωριστούς καλεσμένους, χαίρεται όταν βλέπει άδεια πιάτα, απολαμβάνει τα χορτάτα χαμόγελα και κάπου προς το τέλος, προσφέρει ένα γλυκό του κουταλιού, φτιαγμένο κι αυτό από τα χέρια της, σα να ναι η μάνα, που έρχεται για να ταιριάξει τα ρολόγια των παιδιών της στη σωστή τους ώρα.
Μόλις πριν λίγους μήνες, τον Δεκέμβρη 2017, η «Φωλιά» έγινε μέλος της οικογένειας της AegeanCuisine!
Μια σημαντική διάκριση, που ήρθε απρόσμενα, είναι η επιβράβευση στην προσπάθεια της Ανθούλας. Η Aegean Cuisine,μια πρωτοβουλία του Κέντρου Επιχειρηματικής και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (Κ.Ε.Τ.Α) Νοτίου Αιγαίου σε συνεργασία με τα Επιμελητήρια Κυκλάδων και Δωδεκανήσου, αναγνώρισε και τίμησε το καφενείο-εστιατόριο Φωλιά!
Η Aegean Cuisine είναι μια αξιέπαινη προσπάθεια για την ανάδειξη, την εξοικείωση και την προβολή της γαστρονομικής παράδοσης του Αιγαίου, μέσα από επιχειρήσεις που παράγουν και εμπορεύονται χαρακτηριστικά τοπικά παραγόμενα προϊόντα ή προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες οινο-γαστρονομίας σε ποιοτικό επίπεδο.
Μέχρι στιγμής σε 28 νησιά των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου έχουν ενταχθεί ως μέλη 196 επιχειρήσεις του κλάδου της μαζικής εστίασης και ένα από αυτά βρίσκεται στα Σπόα Καρπάθου!
