Η Κάρπαθος του χθες και σήμερα. Άρθρο του γυναικολόγου-ενδοκρινολόγου Εμμανουήλ Καπετανάκη για το τόπο του

Η Κάρπαθος του χθες και σήμερα. Άρθρο του γυναικολόγου-ενδοκρινολόγου Εμμανουήλ Καπετανάκη για το τόπο του

Για κάποιον που έχει ζήσει όλα του τα χρόνια στην Κάρπαθο ή για κάποιον που έφυγε και γύρισε μετά από χρόνια θα νομίσει ότι γύρισε σε άλλο νησί. Μεταπολεμικά η Κάρπαθος έχει ακολουθήσει την εξελικτική πορεία που συμβαίνει σε όλη την Ελλάδα και ως εκ τούτου η ζωή των Καρπαθίων χρόνο με το χρόνο να γίνεται διαφορετική. Αυτό που δεν έχει αλλάξει είναι τα βουνά, οι θάλασσες, οι παραλίες (χωρίς τις ομπρέλες) και βέβαια η αγάπη των Καρπαθίων για το νησί τους. Ίσως δύο-τρεις μαντινάδες βγαλμένες από ανθρώπους που έζησαν από παλιά στην Κάρπαθο να δώσουν όλη την εικόνα του χθες και του σήμερα.

«Κάποτε σκλάβοι είμαστε σε χρόνια περασμένα, όμως διατηρήσαμε τα ήθη με την πέννα

Όλοι Καρπάθιοι σπέρνανε, θέριζαν και αλωνεύαν , τρυγούσαν τα αμπέλια τους και τις ελιές μαζεύαν.

Η τρομερή εξέλιξη μας έχει μεταπλάσει, τον εαυτό του ο άνθρωπος μπορεί και να τον χάσει» (μαντινάδες του παπα-Κωνσταντινίδη)

Παλιά η Κάρπαθος είχε τη δική της παραγωγή. Οι ντόπιοι όλοι δούλευαν είτε στα δικά τους κτήματα είτε στα κτήματα άλλων, ήταν αυτάρκεις και ζούσαν χωρίς τη βοήθεια αλλοδαπών. Υπήρχε αξιόλογη παραγωγή δημητριακών, λαχανικών και κρασιού. Τα αμπέλια, οι ελιές και τα κτηνοτροφικά προϊόντα υπήρξαν πηγή εισοδήματος. H λαϊκή τέχνη στην Κάρπαθο υπήρξε τα χρόνια εκείνα πολύ ανεπτυγμένη. Υπάρχουν αρκετά έργα λαϊκής τέχνης μέχρι και σήμερα που βρίσκονται στα παλιά Καρπαθιακά σπίτια. Μάλιστα το μετάξι γινόταν από μεταξοσκώληκες που καλλιεργούνταν μέσα στα σπίτια.

Κατά την περίοδο του μεσοπολέμου, στα χρόνια της κατοχής και κυρίως μετά την λήξη του πολέμου σημαντικό τμήμα του πληθυσμού μεταναστεύει στο εξωτερικό, ιδίως στην Αμερική και στην Αυστραλία αλλά και σε μεγάλες πόλεις της Ελλάδας. Ωστόσο οι πιο πολλοί φεύγουν με την ελπίδα να επιστρέψουν σύντομα στην πατρίδα τους, να βρουν δουλειά στον τόπο τους και να μπορέσουν να γλιτώσουν από την πείνα/ανέχεια δυστυχία και την εκμετάλλευση. Κάποιοι καταφέρνουν να γυρίσουν στην πατρίδα- άλλοι πάλι ζουν μέχρι τέλους στην ξενιτιά με το ανεκπλήρωτο όνειρο της επιστροφής.

Σήμερα τα χωριά και ιδίως τους χειμερινούς μήνες εμφανίζουν εικόνα εγκατάλειψης χωρίς καμία φροντίδα εκ μέρους των αρχών. Οι λίγοι κάτοικοι που παραμένουν στα χωριά και αυτοί που επιστρέφουν το καλοκαίρι διατηρούν ακόμη την παράδοση, τα έθιμα και τον Καρπαθιακό πολιτισμό.

Οι παραδοσιακές εργασίες και η λαϊκή τέχνη έχουν υποβιβασθεί και τα περισσότερα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα εισάγονται στην Κάρπαθο. Η οικονομία του νησιού αρχίζει να στηρίζεται στο μεταναστευτικό συνάλλαγμα και στις συντάξεις αυτών που επέστρεψαν πίσω μετά από χρόνια, στο εμπόριο και ορισμένες επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Στον τομέα της εκπαίδευσης, μετά το δημοτικό σχολείο, που τότε σε κάθε χωριό ήταν όλα γεμάτα παιδιά, οι μαθητές είχαν τη δυνατότητα να συνεχίσουν τις σπουδές τους στο Γυμνάσιο στο Απέρι. Τόσο κατά τα δύσκολα χρόνια του πολέμου όσο και μετά, ευτυχώς υπήρχε το γυμνάσιο Καρπάθου στο Απέρι, το οποίο ιδρύθηκε χάρη στη συνδρομή των Καρπαθίων, κυρίως του εξωτερικού αλλά και χάρη στην έμπρακτη βοήθεια φτωχών ανθρώπων. Τα μέσα μεταφοράς τότε ήταν ελάχιστα, το οδικό δίκτυο ημιτελές και κακής ποιότητας. Τα περισσότερα παιδιά πήγαιναν από τα γειτονικά χωριά στο σχολείο αναγκαστικά με ποδαρόδρομο, πολλές φορές με άσχημες καιρικές συνθήκες ενώ σε πολλές περιπτώσεις μετακόμιζαν και στο Απέρι. Πολλοί αξιόλογοι επιστήμονες και άνθρωποι επιτυχημένοι έχουν αποφοιτήσει από το σχολείο. Δεν υπήρχαν χρήματα, υπήρχε όμως η θέληση και η δίψα για διάκριση και επιτυχία. Μετά το γυμνάσιο τα περισσότερα παιδιά, εφοδιασμένα με τις γνώσεις και τις καλές αρχές πού είχαν αποκτήσει, έφευγαν από την Κάρπαθο είτε για ανώτερες σπουδές είτε για εργασία σε μεγαλουπόλεις της Ελλάδας ή και του εξωτερικού, αν υπήρχε αυτή η δυνατότητα. Έφευγαν από τον τόπο τους με πόνο αλλά και με πίστη για επιτυχία, χωρίς όμως ποτέ να ξεχνούν την Κάρπαθο.

Με την πάροδο του χρόνου και την τεχνική πρόοδο, αλλάζουν σημαντικά οι συνθήκες και η καθημερινή ζωή στην Κάρπαθο. Η οικοδομή, η ηλεκτρική ενέργεια, το τηλέφωνο, όπως και η τηλεόραση, εισβάλλουν στην καθημερινότητα της Καρπάθου και αλλάζουν συνήθειες και πρακτικές χρόνων. Σταδιακά το λιμάνι επεκτείνεται, τα αυτοκίνητα στους δρόμους πολλαπλασιάζονται, το νησί αποκτά αεροδρόμιο.

Τα τελευταία χρόνιαμετά την επέκταση και αποπεράτωση του αεροδρομίου και την σημαντική βελτίωση της συγκοινωνίας, ο τουρισμός άρχισε να γίνεται μια από τις βασικότερες πλουτοπαραγωγικές πηγές του νησιού. Υπάρχει σημαντική ανάπτυξη των τουριστικών επιχειρήσεων και μεγάλη αύξηση του αριθμού των τουριστών από το εξωτερικό και την Ελλάδα αλλά και των Καρπαθίων του εξωτερικού, οι οποίοι έχουν ως μόνιμο προορισμό το καλοκαίρι στην Κάρπαθο. Παράλληλα η αυξημένη επισκεψιμότητα, εκτός από την οικονομική ανάπτυξη, προσφέρει επιπρόσθετη ώθηση και στην πνευματική ζωή του τόπου.

Ο τουρισμόςωστόσο από τη μια προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα, από την άλλη όμως έχει εντείνει πολλά προβλήματα.

Με την μεγάλη αύξηση του αριθμού των επισκεπτών παρουσιάζεται ανεπάρκεια στις δυνατότητες του νησιού να αντιμετωπίσει την αύξηση των αναγκών, με σημαντική μείωση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών, με αποτέλεσμα πολλοί επισκέπτες να φεύγουν δυσαρεστημένοι από το νησί και να δυσφημείται η Κάρπαθος. Υπάρχουν πολλά ζητήματα που χρειάζονται παρέμβαση από τα κέντρα λήψης αποφάσεων για να μπορέσουμε να δώσουμε στον τόπο μας αυτά που δικαιούται και αυτά που του αξίζουν.

Χρειάζεται τάξη και σχέδιο για την αναβάθμιση του τόπου αλλά και της ποιότητας της ζωής των κατοίκων της Καρπάθου. Είναι καθήκον του Δήμου να προστατεύεται η αισθητική του νησιού, η διατήρηση του περιβάλλοντος και η πολιτιστική κληρονομιά της Καρπάθου.

Η αντιμετώπιση του προβλήματος της ύδρευσης, τόσο στην πρωτεύουσα, όσο και στα χωριά, με κάθε τρόπο, ακόμη και με αφαλάτωση, ο βιολογικός καθαρισμός, ο εκσυγχρονισμός και επέκταση του λιμένος, η ανακατασκευή της υπάρχουσας μαρίνας, είναι άμεσες προτεραιότητες για τις οποίες είναι επιτακτική ανάγκη να βρεθούν λύσεις το συντομότερο. Εξάλλου τα αυτοκίνητα, ενοικιαζόμενα και ιδιωτικά, αυξάνονται συνεχώς και υπάρχει μεγάλο πρόβλημα/ ή έλλειψης χώρων στάθμευσης, όχι μόνο στο λιμάνι αλλά και στα χωριά, όπου οι στενοί δρόμοι, λόγω συμφόρησης, γίνονται αδιάβατοι.

Το θέμα της υγείας, το ύψιστο αυτό κοινωνικό αγαθό πρέπει να είναι σε πρώτη προτεραιότητα και να βρεθούν λύσεις για ζητήματα που αφορούν τον ευαίσθητο αυτό τομέα. Στο κέντρο υγείας υπάρχουν ακόμη σοβαρές ελλείψεις που δυσχεραίνουν το έργο των ιατρών όσων υπάρχουν, οι οποίοι με μεγάλες δυσκολίες και ελλείψεις φιλότιμα παρέχουν τις ιατρικές τους υπηρεσίες. Υπάρχει έλλειψη ιατρικών ειδικοτήτων και εξειδικευμένου νοσηλευτικού προσωπικού. Τα εργαστήρια είναι ανεπαρκή για πολλές ιατρικές εξετάσεις. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις και ο περιβάλλον χώρος είναι παραμελημένα από χρόνια. Το υπό αποπεράτωση νοσοκομείο Καρπάθου θα πρέπει να λειτουργήσει σωστά, με σωστό προσωπικό και επαρκή εργαστήρια. Να γίνει ένα νοσοκομείο που να ταιριάζει στο επίπεδο της Καρπάθου και να παρέχει ασφάλεια τόσο στους κατοίκους του νησιού όσο και στους επισκέπτες.

Εγώ προσωπικά προτίθεμαι να προσφέρω δωρεάν για τα επόμενα χρόνια τις ιατρικές μου υπηρεσίες στην Κάρπαθο και επίσης με δική μου δωρεά να επανδρωθεί ένα χειρουργικό δωμάτιο στο Νοσοκομείο που θα εκτελούνται όλες οι ενδοσκοπικές επεμβάσεις. Πριν από χρόνια έφερα την χειρουργική λαπαροσκόπηση στην Ελλάδα και τώρα φιλοδοξώ να το κάνω και για την Κάρπαθο.

Οι προβληματισμοί αυτοί απασχολούν όλους εμάς τους Καρπάθιους (ή τους συντοπίτες μας) και διατυπώνονται για να εκφράσουν την ανάγκη για μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση αλλά και για κινητοποίηση στα θέματα βασικής υποδομής και οργάνωσης του νησιού μας.

(φωτογραφία Μανώλης Δημελλάς)

Φωτογραφικό υλικό

Προτάσεις Verena

Αγαπητοί φίλοι, Ο κ. Χατζημάρκος με την παρακάτω επονομασθείσα «διακήρυξη» του μας προκαλεί...
Μπορεί να κάνει σήμερα τον ανήξερο ο δήμαρχος Ρόδου Αλέξης Κολιάδης όμως στην συνεδρίαση του...
Χθες ομόφωνα το περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου αποφάσισε και ζητά την μείωση των ελαφιών στη...
Αρχισαν τα...γαλλικά στο νέο δημοτικό συμβούλιο Ρόδου πολύ νωρίτερα απ ότι αναμενόταν!....Σε μια...