Βία, εξουσία και άνθρωπος - του Θάνου Ζέλκα

ΒΙΑ, ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ -Παρακολουθώντας κάποιος το “Κουρδιστό Πορτοκάλι” του Στάνλεϊ Κιούμπρικ, η πρώτη αίσθηση που λαμβάνει είναι ένα τεράστιο σοκ από την πρωτοφανή βία που χρησιμοποιεί ο νεαρός πρωταγωνιστής και η συμμορία του. Χάρη στη σκηνοθετική μαεστρία όμως του Κιούμπρικ, ο ίδιος θεατής από εκεί που ένιωθε απέχθεια και αποστροφή προς το κεντρικό πρόσωπο, βρίσκεται όσο εκτυλίσσεται η ταινία να κατακλύζεται από συμπάθεια προς εκείνον, καθώς εφόσον έχει συλληφθεί, έχει υποστεί απίστευτους βασανισμούς προκειμένου να σωφρονιστεί.

Η ίδια η ταινία παρότι είναι γεμάτη βία και ωμότητα, παραμένει ένας ύμνος απέναντι στη βία και στην κατάχρηση της εξουσίας, ένας απόλυτα ρεαλιστικός αντικατοπτρισμός της ζωής. Ο σκηνοθέτης προσπαθεί να βρει την απάντηση στο ερώτημα αν αξίζει να θυσιαστεί το αγαθό της ελευθερίας της έκφρασης ακόμα και αν αυτή επιδρά στην έννομη τάξη ή τελικά η ανθρωπότητα πρέπει να οδηγηθεί στην ανάγκη εξάλειψης της βίας ακόμα και αν αυτή επιφέρει δραματικές επιπτώσεις στον άνθρωπο, κάτι που μέχρι σήμερα παραμένει αναπάντητο.

Είναι περισσότερο από προφανές πλέον ότι οι εξουσίες σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να ελέγξουν όσο το δυνατόν περισσότερο τις μάζες, κυρίως μέσα από τη διασπορά φόβου, τη χρήση βίας και την παρακολούθηση της ιδιωτικότητας των πολιτών. Όλα αυτά τα τυφλά χτυπήματα που κοστίζουν τη ζωή δεκάδων ανθρώπων κάθε φορά και μέρα με τη μέρα πολλαπλασιάζονται παγκοσμίως, τα πρόσθετα μέτρα ασφάλειας που συνεχώς λαμβάνονται με κάμερες, μαυροφορεμένους πάνοπλους αστυνομικούς, χρήση χημικών και φυσικά η πλύση εγκεφάλου στην τηλεόραση με τα ριάλιτι και τις τηλεψηφοφορίες, μόνο αθώα δεν είναι.

Από την άλλη αν δεν υπήρχε αυτό το κλίμα από μεριάς των κυβερνήσεων, πιθανότατα θα είχε καλλιεργηθεί από τη μεριά κάποιων οργανωμένων ομάδων, οι οποίες θα προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν το κενό ασφάλειας που θα υπήρχε και να εγκαθιδρύσουν το δικό τους νόμο. Έτσι προκύπτει ότι μόνο διαμέσου της βίας μπορεί να επιβληθεί η εξουσία, καθώς σε μια ανώτερη φιλοσοφική αναζήτηση είναι ενάντια στη φύση του ανθρώπου και μάλλον άχρηστη όταν αυτός κατορθώσει να ανέλθει σε ένα ανώτερο πνευματικό επίπεδο.

Ένας πνευματικός άνθρωπος σέβεται πρωτίστως τον εαυτό του και δεν υποκύπτει στα πάθη του, άρα δεν προβαίνει σε πράξεις βίας σε καμία περίπτωση. Εφόσον δεν υπάρχουν πράξεις βίας, σημαίνει ότι μέσω διαλόγου επιλύονται όλες οι διαφορές, άρα αυτό σημαίνει ότι υπάρχει σεβασμός στη διαφορετικότητα της άποψης, το οποίο με τη σειρά του σημαίνει ότι εξαλείφεται κάθε έννοια διάκρισης.

Το ερώτημα όμως που τελικά προκύπτει είναι κατά πόσο μπορεί να υπάρξει μια τέτοια κοινωνία δικαιοσύνης, σεβασμού και ίσων ευκαιριών. Διότι είναι και πάλι η ανθρώπινη φύση που μπορεί να τα δυναμιτίσει όλα αυτά υποκύπτοντας στα αρχέγονα ένστικτά της. Ακόμα και σ’ αυτά τα ανώτερα στάδια, κάποιος με όχι τόσο υψηλή πνευματική στάθμη αλλά με αναπτυγμένο το υπερεγώ του και με δίψα για εξουσία μπορεί να κατορθώσει να διαλύσει το όλο οικοδόμημα, απλά δημιουργώντας μια πολύ ωραία ιστορία για να ξεγελάσει τις μάζες.

Η αίσθηση της εξουσίας είναι μια έννοια που απασχόλησε εδώ και αιώνες τα μεγάλα φιλοσοφικά ρεύματα, καθώς πρόκειται στην πραγματικότητα για την πλήρη απογύμνωση της προσωπικότητας του ανθρώπου. “Αρχή άνδρα δείκνυσι” (η ποιότητα του ανδρός φαίνεται μόνο όταν αναλάβει αξιώματα και εξουσία) όπως μας λέει και ο Σοφοκλής.

Φαίνεται πως στα χρόνια που έρχονται αυτό θα μας απασχολήσει ακόμα περισσότερο, καθώς η ανθρωπότητα δείχνει να υποκύπτει συνεχώς σε μια πιο υλιστική προσέγγιση της ύπαρξής της και να μην κατανοεί πως αυτό θα την καθιστά συνεχώς όλο και πιο υπόδουλη στις διαθέσεις των νοσηρών μυαλών που την επιβουλεύονται. Γι’ αυτό και είναι όλο και πιο επιβεβλημένο, όπως θα έλεγε και ο Σεφέρης, σ’ αυτό τον κόσμο που ολοένα στενεύει, ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο όπου και να βρίσκεται.

--

Από τη στήλη "ΨΙΛΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ" στη ΡΟΔΙΑΚΗ της Κυριακής

Φωτογραφικό υλικό

Προτάσεις Verena

Αγαπητοί φίλοι, Ο κ. Χατζημάρκος με την παρακάτω επονομασθείσα «διακήρυξη» του μας προκαλεί...
Μπορεί να κάνει σήμερα τον ανήξερο ο δήμαρχος Ρόδου Αλέξης Κολιάδης όμως στην συνεδρίαση του...
Χθες ομόφωνα το περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου αποφάσισε και ζητά την μείωση των ελαφιών στη...
Αρχισαν τα...γαλλικά στο νέο δημοτικό συμβούλιο Ρόδου πολύ νωρίτερα απ ότι αναμενόταν!....Σε μια...